โยนิโสฯ กับ Path Analysis

เป็นความโชคดีในสมัยเรียน...ที่ได้รับโอกาสอันเนื่องมาจากความท้าทายของตนเอง ที่อาจารย์ที่ปรึกษาอนุญาตและสนับสนุนให้ทำวิจัยโดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยและสถิติวิจัยขั้นสูง คือ การวิเคราะห์ความสัมพันธ์เชิงสาเหตุ โดยใช้สถิติ Path Analysis

จำได้ว่าเป็นเรียนรู้เอง ด้วยการ Search Text book มาศึกษาถึงกระบวนการวิจัยตลอดจนการวิเคราะห์ข้อมูล ในความรู้สึกตอนนั้นยากมาก เพราะฐานความรู้เก่าในเรื่องดังกล่าวมีน้อยมาก คณิตศาสตร์ชั้นสูง (Statistic Advance) ไม่สันทัดและไม่คล่อง อาศัยว่าเป็นคนชอบความท้าทายและชอบการเรียนรู้

เมื่ออาจารย์ที่ปรึกษาอนุญาตให้ศึกษาและทำงานวิจัยในลักษณะนี้ได้ ก็เริ่มตะลุยเลย ... แม้ว่าคณะกรรมหลักสูตรอาจจะไม่เห็นด้วยเพราะเกรงว่าเราจะไม่จบตามกำหนด

แต่การทำวิจัยในครั้งนั้น

ทำให้ได้รู้ว่าเกิดประโยชน์และผลดีต่อชีวิตอย่างมาก

ทำให้รู้ถึงกระบวนการสืบเสาะสืบสาวจากเหตุไปหาผล หรือจากผลไปหาเหตุ ประเด็นใดเป็นสาเหตุโดยตรงหรือโดยอ้อม ต่อผลที่เกิดขึ้น

สนุกค่ะ ... เป็นการฝึกกระบวนการคิดที่เป็นวิทยาศาสตร์ และยืนยันในสิ่งที่เราคิดนั้นด้วยสถิติว่าใช่ แม้ดูเหมือนยากในตอนเรียนรู้ช่วงต้น แต่สิ่งที่ได้ที่เกิดขึ้นกับตนเอง มันฝังรากลึกอย่างยาวนาน

ด้วยอุปนิสัยของการชอบคิดพิจารณาพินิจพิเคราะห์อยู่แล้ว

เมื่อมาได้ต่อยอดเส้นทางการเรียนรู้ดังกล่าว ทำให้สนุก และเป็นคนที่มีเหตุผลมากขึ้น 

และไม่นานมานี่เอง ที่ฟังเทศน์ท่านพุทธทาส ท่านเทศน์เรื่องโยนิโสมนสิการ ซึ่งท่านอธิบายง่ายๆ ว่าโยนิโสก็คือ การสืบเสาะหาต้นเหตุ ... ค้นหาเหตุลึกลงไปเรื่อยๆ...

ดีใจที่ชีวิตตนเองได้ฝึกฝนมาถูกทาง

และเป็นการฝึกฝน...ที่ไม่แยกส่วน หากเป็นเนียนเนื้อในชีวิตประจำวัน

...

๒๐ สิงหาคม พ.ศ.๒๕๕๕