"ประเมิน หัวใจของตัวเองเบื้องต้น จากชีพจรของตัวเอง"(ชื่อเรื่อง จากคุณแผ่นดิน)
วันนี้อยากเขียนเรื่องนี้มาก เลยเพราะเป็นภัยใกล้ตัวที่ชลัญพบ case ในผู้ป่วยที่เดินมาแบบดูเหมือนปกติ มาก แต่อาจทำให้เสียชีวิตในบัดดลหากไม่ใส่ใจ จาก พยาบาล คนแรกที่พบ คิดว่า น่าจะ ทำให้กัลยาณมิตรชลัญมีความเห็นว่า แทบไม่มีใครจะนึกถึงเรื่องนี้กันสักเท่าไร ต่อเมื่อมันเกิดขึ้นมาแล้ว และแก้ไขมันไม่ได้ ชลัญก็เลยอยากเอาเรื่องง่ายๆมาฝากให้ ชาว GTK เฝ้าระวังกันสักหน่อย
ขอยกตัวอย่างคนไข้ นะค่ะ
เป็นคุณตำรวจรูปร่างท้วม ออกแนวอ้วนเลยไป๊ วัยประมาณ 50 ต้นๆ เดินถือแผนกระดาอะไรสักอย่างตรงเข้ามาที่โต๊ะของชลัญที่นั่งอยู่ พอดี ผู้ช่วยชลัญตาไวน่ะ ก็เข้าไปถาม ได้ความว่า วันนี้มีจนท.จากรพ...มาตรวจสุขภาพให้ที่สถานีตำรวจ แล้วเขาก็ส่งให้ มารักษาต่อที่ รพ. ผู้ช่วยชลัญก็ถามว่า เป็นอะไร ตำรวจบอก ก็ไม่ได้เป็นอะไร ชลัญก็ไม่ได้สนใจเพราะกำลังคุยกับผู้ป่วยหูตึงอยู่ แต่จากสถานการณ์ที่เกิดใกล้ๆ กันนั้นก็พอทำให้ชลัญรู้ได้ว่า ผู้ช่วยชลัญนั้นไม่พอใจที่ตำรวจตอบกวนประสาท แต่ก็พยายามระงับอารมณ์ เต็มที่ บอกให้ไปวัดความดันโลหิตด้านหน้าที่มีผู้ช่วยอีกคนประจำโต๊ะอยู่ เมื่อวัดความดันโลหิต แล้วก็เดินกลับมาที่โต๊ะชลัญ ชลัญก็ถาม
“ไม่ทราบเป็นอะไรค่ะ” ตำรวจก็ยังทำหน้าตากวนประสาท ไม่พูดว่าอย่างไร ยื่นบัตรพร้อมซองเอกสาร ที่ถือมาให้ชลัญ ซึ่งชลัญยังไม่เปิดซองนั้น ได้แต่ดูกระดาษวัด ความดันโลหิตที่น้องผู้ช่วยฯเขียนมา
ความดันโลหิต 132/86 mmHg ชีพจร 83 ครั้ง/นาที
เอ้า....ก็ปกตินี่หว่า ชลัญคิดในใจ
ก็เลยตั้งคำถามใหม่ “ไม่ทราบว่ามีอะไรผิดปกติมั๊ยค่ะ” คุณตำรวจเริ่มเปิดปากพูด “ก็ไม่เป็นอะไร หมอมาตรวจสุขภาพที่โรงพัก แล้วก็ให้มา รพ.นี่แหล่ะ นั่นน่ะในซองเปิดดูเองซิ ต้องถามอะไรมากมาย”
น้าน.............เอาแล้วมั๊ยล่ะ ชลัญตคิดใจใน ....ว๊าว ... กำลังจะเกิดสงครามระหว่าง พบ.กับ ตร. แล้ว โว๊ย
ระงับอารมณ์เต็มที่ เปิดซองขึ้นมาดู เห็นแผ่นตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ เมื่อชลัญดูคลื่น แล้วก็ต้องต๊กใจ หา! SVT (Supraventricular tachycardia ) rate 185 ครั้ง/นาที กึ๊ยยยย์........มาได้ไงว่ะ คิดในใจ ถามใหม่ ไม่รู้สึกอะไรจริงๆหรือค่ะ ตำรวจบอก “ไม่”
ชลัญคิดในใจ เอ! อันไหนผิดแน่ว่ะ ก็เลยลองจับชีพจรเอง พบว่า เบาเร็วมาก ไม่ชัด ใช้หูฟัง ฟังที่หัวใจ ว๊าย! เร็วมากจนนับไม่ได้ เรียกน้องคนงาน
“ เจนเอารถเข็นตามพี่มา ER”
จากนั้นชลัญก็เดินเฉิบๆ ไปแผนกฉุกเฉินพบแพทย์อธิคม ก็รายงานแพทย์ แพทย์บอกไหนคนไข้ หันไป เจนเข็ญรถเปล่ามา
“เอ้า เจนคนไข้ไปไหนล่ะ”
“คนไข้ไหนครับ ผมไม่เห็นมีใครเป็นอะไร ได้ยินพี่โจ้บอกให้เอารถเข็ญตามมา ER ผมก็นึกว่าให้มารับคนไข้ ER “ เจนตอบตรงๆ
“ชลัญกุมขมับ เฮ้ย ! “เออ! เจ้ผิดสั่งไม่ครบเอง “ กลับไปเอาคุณตำรวจที่นั่งโต๊ะเจ้มาที่ ER บัด now”
“เอามาทำไม่ครับผมไม่เห็นแกเป็นอะไร ให้เดินมาไม่ได้เหรอ “
“เจน” ชลัญเริ่มเสียงดัง สีหน้าเริ่มมีอารมณ์ นานๆจะดุคนสักที
“ครับ ๆ ๆ ๆ “
แพทย์ อธิคมนั่งหัวเราะคิกคัก “ นี่แหล่ะพี่โจ้การสื่อสาร”
ชั่วครู่ เจนก็พาคุณตำรวจมา ที่ Er แพทย์ ก็สั่งการรักษาอย่างรวดเร็ว ได้ยา ไป 2 ชนิด 3 dose ปลอดภัยแล้วคนไข้ชลัญ
นี่ถ้าไม่ทันมีหวัง หัวใจวาย เสียชีวิตได้ง่ายๆ
นี่แหล่ะค่ะในความปกติที่ไม่ปกติ ที่ชลัญอยากเอามาเล่าให้ทุกท่านทราบกัน เนื่องจาก ภาวะนี้อาจเกิดกับใครก็ได้ ถ้าเรารู้ตัวเบื้องต้นจะไม่เกิดอันตรายถึงชีวิตน่ะค่ะ
ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ ที่เกิดกับคุณตำรวจรายนี้ เรียกว่า SVT ( Supraventricular tachycardia ) ซึ่ง เป็น ภาวะ arrhythmia(หัวใจเต้นผิดปกติ) อย่างหนึ่งเป็นเหตุที่พบบ่อยของการตายอย่างกะทันหัน ชลัญคงไม่อธิบายไอ้ภาวะนี้มากมาย เพราะคนที่ไม่ใช่แพทย์ พยาบาล ก็คงจะงงๆ และไม่อยากอ่านต่อ เอาเป็นว่า ไอ้ภาวะนี้นี่ อันตรายไม่เบา ที่ชลัญเจอนี่ มีหลายคนที่มีอาการปกติดี แต่มาตรวจเจอที่ รพ. แล้ว แพทย์ พยาบาลวิ่งกันให้ควัก จนคนไข้ งงว่าฉันเป็นอะไรมากมายขนาดนี้เหรอ แค่รู้สึกเหนื่อยเล็กน้อยเอง
ถ้าผู้ป่วยมีหัวใจเต้นผิดปกติ จะมีอาการเด่นที่สำคัญคือ ร่างกายได้รับเลือดไม่เพียงพอกับความต้องการของร่างกาย ถ้าเป็นน้อยก็จะมีอาการเหนื่อยง่ายเวลาออกแรง ถ้าเป็นมากขึ้นก็จะมีอาการเหนื่อยแม้ในขณะพัก ถ้าเต้นช้าขั้นรุนแรงจะมีอาการหน้ามืด หมดสติหรือเสียชีวิตจากหัวใจหยุดเต้น
ในรายที่หัวใจเต้นเร็วผิดปกติ จะมีอาการใจสั่น หัวใจเต้นเร็วและแรง เหนื่อย ในผู้ป่วยสูงอายุหรือ มีโรคหัวใจอ่อนกำลังอยู่เดิม อาจทำให้เกิดความดันโลหิตต่ำ หัวใจล้มเหลว หมดสติหรือเสียชีวิตได้
ชลัญจึงอยากแนะนำให้ทุกท่านประเมิน หัวใจของตัวเองเบื้องต้น จาก ชีพจรของเรา ซึ่งจะบ่งถึงภาวะของหัวใจได้ระดับหนึ่ง
หัวใจเต้นผิดปกติคืออะไร ?
ในขณะนั่งพักหัวใจจะเต้นประมาณ 60-80 ครั้งต่อนาที ในขณะเดินหัวใจจะเต้นเร็วขึ้นเป็นประมาณ 80-100 ครั้งต่อนาทีและมากกว่า 100 ครั้งต่อนาทีในขณะวิ่ง กว่าจะรู้ว่ามันเป็นอาการของโรคหัวใจมันก็สายไปเสียแล้ว ดังนั้นเราควรหมั่นประเมิน อัตราการเต้นของหัวใจเรา ไว้ ด้วยความไม่ประมาท โดยการจับชีพจรตัวเอง ในขณะพัก หาก ต่ำกว่า 60 ครั้งร่วมกับอาการเหนื่อยเพลีย หรือมากว่า 100 ครั้งร่วมกับอาการ เหนื่อยใจสั่น ก็บอกได้ว่าควรมาพบแพทย์เพื่อประเมินอาการเถอะค่ะ การจับชีพจรทำได้หลายตำแหน่ง แต่ที่ชลัญแนะนำ ก็เอาสัก 3 ที่ก็แล้วกัน วิธีจับใช้นิ้วกลาง กับนิ้วชี้วางทาบตำแหน่งดังนี้
- ชีพจรที่ข้อมือ จะอยู่ตำแหน่งตรงกับนิ้วหัวแม่มือ ดังภาพ
- ชีพจรบริเวณข้อพับแขน จะอยู่ ในตำแหน่ง ตรงกับ นิ้วก้อย ดังภาพ
แล้วก็จับเวลา 1 นาที นับตามจังหวะ ตุ๊บๆๆๆๆๆไปเรื่อยๆ จนครบ 1 นาที ทีนี้เราก็พอจะประเมินอาการเราเบื้องต้นได้แล้วค่ะ
ทุกคนจะได้ปลอดภัยจาก arrhythmia ค่ะ
ด้วยความปรารถนาดี
ชลัญธร
ความเห็น (11)
เขียนต่อๆ ...อ่านมันดี
เคยเป็นหัวใจโต ตอนที่ไปตรวจ หมอให้วิ่งบนลู่พร้อมกับเล่าเรื่องที่ชอบไปด้วย....เหนื่อยเอาการ
thanyaratputtha
หัวใจเต้นผิดปกติแบบ PAC อันตรายมั้ยค่ะ แล้วจะต้องปฎิบัติตัวยังไง
พยาบาลมืออาชีพจริง ๆ
เมื่อเดิอนมีนาคม 2554 ปู่ไจ่ไจ๋ ไปกทม. หน้ามืด พรรคพวก นำส่งโรงพยาบาลตำรวจ เข้าห้องฉุกเฉิน หมอฉีดยา หลับไปสามสิบนาที่ ตื่นขึ้นมา หมอบบอกว่าลมธรรมดา ๆ บอกลาหมอ จ่ายค่ารักษา แปดสิบบาท จ่ายทิปเด็กเข็น รถร้อย แต่ก็หายทันที เมื่อไปจับไมค์ พูดที่พารากอน 555 กลับมาซื้อเครื่องวัดความดัน วัดทุกวัน ใจไม่ดีทุกวัน หยุดลืมไป ตอนนี้หายเป็นปลิดทิ้ง
อย่างนี้จะแนะนำใหทำตัวอย่างไรครับ
ภาวะ หัวใจเต้นผิดปกติ Premature atrial contraction (PAC) เป็นความผิดปกติ ของหัวใจห้องบนหรือเรียก ว่า Atrium ชลัญไม่แน่ใจว่าผู้ถามเป็นบุคคลากรทางการแพทย์ หรือเปล่า ถ้าไม่ใช่ ก็เอา เป็นว่า ไม่อันตรายมาก แต่ถ้าเจอภาวะนี้ต้องหาโรคที่ซ่อนเร้นมากกว่า ซึ่งภาวะนี้อาจเกิดขึ้นได้จากสาเหตุหลายๆ อย่าง เช่น ชา กาแฟ เครียด พักผ่อนไม่พอ ยา เป็นต้น คล้ายๆ กับ PVC Premature ventricular contraction ส่วนใหญ่มักไม่ต้องรักษา หรือให้ยาอะไร หากเราจับชีพจรตัวเอง มักพบจังหวะการเต้นไม่สม่ำเสมอ เช่น ตุ๊บ ตุ๊บ ตุ๊บตุ๊บตุ๊บ ตุ๊บ ตุ๊บตุ๊บ เป็นต้น อาจไม่มีอาการอะไร แต่ถ้าเจอภาวะนี้ หากไม่สบายใจก็ควรไปพบแพทย์ เพื่อค้นหาสาเหตุหรือโรคหัวใจที่ซ่อนเร้นน่ะค่ะ หากมีอะไรสงสัย mail มาถามได้ [email protected] จะตอบเท่าที่พยาบาลจะตอบได้ เกินนั้นจะปรึกษาแพทย์ให้ค่ะ ขอบคุณค่ะ thanyaratputtha ที่สนใจ
ขอบคุณปู่ชัด
ที่สนใจ
สำหรับกรณีของปู่ชัดนี่ อาการที่เป็น ในภาษาแพทย์ เรียนกว่า Syncope คือ การที่เกิดอาการหมดสติชั่วขณะ (transient loss of consciousness) และสูญเสีย postural tone อย่างทันทีทันใด และฟื้นได้เอง ในผู้สูงอายุสามารถพบได้บ่อย พอควรซึ่งสาเหตุมาจากหลายอย่างด้วยกัน อาจเกิดจากภาวะที่เลือดไปเลี้ยงสมองไม่ทัน ซึ่งพบได้ในผู้สูงอายุ จากการเปลี่ยนท่าอย่างรวดเร็ว หรือความอ่อนล้า ประกอบกับวัย ที่หลอดเลือดลดความยืดหยุ่นแข็งแรงลง ก็เป็นได้
หรือ อาจเกิดจาก cerebral ischemia, migraine, epileptic seizure, ความผิดปกติทางเมตะบอลิก เช่น ซีด น้ำตาลในเลือดต่ำ มีการเพิ่มขึ้นของความดันในกะโหลกศีรษะอย่างเฉียบพลัน
แต่ในกรณีของปู่ พอได้ หยิบไมค์ พูดๆ ๆ ๆ ๆ ๆ หัวเราะ 55555555 บ่อยๆ จิตใจสดชื่นแจ่มใสส่งเสริมให้การสูบฉีดเลือด ไปเลี้ยงร่างกายและสมอง ได้ ดี แล้ว ไม่เกิด อาการ อีก นั้น ก็ไม่น่ากังวลหรอกค่ะปู่ชัด การวัดความดันโลหิตตัวเอง ก็ถือเป็นสิ่งที่ดี แต่ไม่ต้องบ่อยขนาดนั้นก็ได้ปู่ ถี่มากก็สัปดาห์ ละ ครั้ง ในเดือหนึ่ง ก็ สัก 3 ครั้ง อาจมีสูงบ้างต่ำบ้างช่างมัน เอาเป็นว่าดูค่าเฉลี่ย เอาค่าตัวบนรวมกัน หาร จำนาวนครั้งที่วัด แล้ว ไม่เกิน 140 ตัวล่างรวมกัน หารจำนวนครั้งที่วัด ไม่เกิน 90 ก็หรูแล้วค่ะปู่ เช่นวัดได้ 142/80 ,120/62,132/75 วิธีคิดตัวบน 142+120+132 /3 =131.33 ตัวล่าง 80+62+75 / 3 = 72.33 ในภาพเฉลี่ยคือ 131.33/72.33 ก็ถือว่าในเดือนนั้นปู่มีภาวะความดันโลหิตที่ปกติดี แต่ทั้ง นี้ ในการวัดความดันโลหิต ไม่ควรเกิน 180/100 หาก สูงขนาดนี้ นอนพักสัก 15 นาที วัดซ้ำ ยังเกิน 180/100 อยู่ ถึงแม้ไม่มีอาการ ก็ไปหาหมอนะปู่ เพราะถือว่า crisis น่ะ
ด้วยความห่วงใย จาก ไจ่ไจ๋ +ชลัญ + คุณป๊า
- สวัสดีจ้ะ
- ขอบคุณสำหรับบันทึกดี ๆ
อ่านแล้วสะดุด ..และหวนกลับตั้งคำถามกับตัวเองว่า..
"ดูแลตัวเอง..และคนใกล้ตัว" ได้ดีแค่ไหน
ขอบคุณสำหรับกระบวนการ "ประเมิน หัวใจของตัวเองเบื้องต้น จากชีพจรของตัวเอง"..ในบันทึกนี้ นะครับ
ขอบคุณ คุณมะเดื่อ
ที่แวะมาเยี่ยม คงได้ประโยชน์บ้างนะค่ะ
ขอบคุณ คุณแผ่นดิน 
ที่มาให้กำลังใจ ชื่อที่ คุณแผ่นดินตั้งชลัญชอบมาก คิดไม่ออกเหมือนกัน ขอใช้ชื่อแล้วกันนะเปลี่ยนเลยนะ ชอบ ชอบ ชอบ