KM กับการประยุกต์ในสถาบันอุดมศึกษา

กรณีศึกษา "การจัดการความรู้ เครื่องมือในการพัฒนา ตน คน งาน และ องค์กร"

 การจัดการความรู้ เครื่องมือในการพัฒนา ตน คน งาน และ องค์กร

 จากการที่ ผมไปเป็นตัวแทนในการนำเสนอ ประสบการณ์ในการนำ "การจัดการความรู้" มาเป็นเครื่องมืออย่างหนึ่งในการพัฒนา ตน คน งาน และ องค์กร ในงาน " มหกรรมอุดมศึกษา ๒๐๐๕" เป็นที่น่าชื่นชมที่ คณะกรรมการอุดมศึกษา ได้บรรจุหัวข้อนี้ในการสัมมนา แต่เป็นที่น่าเสียดายที่ตัวแทน จาก สกอ ไม่ได้เข้ามาร่วมนำเสนอ แนวคิด หรือ นโยบายที่จะทำให้ชาวอุดมศึกษา ซึ่งเป็นผู้แทนจากสถาบันต่างๆ ระดับ อธิการบดี รองอธิการบดี คณบดี หรือ ผู้รับผิดชอบ ทราบที่มาที่ไป เหตุ และ ปัจจัยอะไรที่นำ "การจัดการความรู้"เข้ามา ทั้งๆที่ภารกิจต่างๆของชาวอุดมศึกษามีมากมายจนกระทั่งบางท่านสำลักกับกิจกรรมที่เกิดขึ้น

 ผมเองได้ "ลปรร หรือ แลก เปลี่ยน เรียน รู้" ในสิ่งที่ได้เข้ามามีส่วนเกี่ยวข้อง ในฐานะผู้อำนวยการศูนย์บริการวิชาการ ของมหาวิทยาลัยขอนแก่น ด้วยสองสถานะ

 สถานะหนึ่งฐานะที่ทางอธิการบดี รองศาสตราจารย์ ดร.สุมนต์ สกลไชย ได้ไปลงนามความตกลงความร่วมมือ กับ มหาวิทยาลัยเครือข่ายห้าแห่ง โดยมี ศาสตราจารย์ นายแพทย์ วิจารณ์ พานิช จากสถาบันจัดการความรู้" สคส" เป็นผู้ริ่เริ่ม ร่วมกับ รองศาตราจารย์ นายแพทย์ อภิชาติ ศิวยาธร รองคณบดีฝ่ายคุณภาพ คณะแพทยศาสตร์ ศิริราชพยาบาล เป็นประธานเครือข่ายท่านแรก

 สถานะที่สอง อาจจะเป็นจากภาระกิจของศูนย์บริการวิชาการ ซึ่ง ทำงานประสานงานทั้งในและนอกมหาวิทยาลัย โดยนำองค์ความรู้จาก คณาจารย์ บุคลากร หรือ นักศึกษา ออกไปพัฒนาสู่ชุมชน สังคม และ นำประสบการณ์ที่เกิดจากการทำจริง มา ปรับ มา ปรุง มาพัฒนา ให้ เกิด "วิทยา ปัญญา และ จริยา"

 ดังนั้นการนำเสนอโดยสรุปที่ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้เข้าร่วม แลก เปลี่ยน ประสบการณ์ จึงเป็นลำดับขั้นตอนดังนี้ครับ

 ๑. นิทาน เรื่อง กวาง กับ สิงห์โต ซึ่ง โดยสรุป เมื่อ พระอาทิตย์ขึ้น ทุกคนจะต้องวิ่งสุดชีวิต เพื่อ "เพื่อ พัฒนา ตน คน งาน และ องค์กร"

 ๒.พระบรมราโชวาท พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ดังนี้ครับ

 " การทำงานยากลำบากกว่าการเรียน การเรียนนั้น เรียนตามหลักสูตร หรือ เรียนวิชาต่างๆตามที่มหาวิทยาลัยจัดลำดับให้ แต่การทำงานไม่มีหลักสูตรวางไว้จำต้อง ใช้ความคิดริเริ่ม และ ความคิด พิจารณาด้วยตนเอง ในอันที่จะทำสิ่งด อย่างไร เมื่อใด หากไม่พิจารณาใช้ให้ถูกช่องทาง ถูกโอกาส ถึงมีวิชาอยู่ ก็ไม่เป็นผลแก่งาน และ แก่ตัวนัก"

 ๓.ได้นำ VDO clip ของ ศาสตราจารย์ นายแพทย์ วิจารณ์ พานิช ซึ่งไป บรรยาย เรื่อง "แก่นของการจัดการความรู้" ให้กับผู้บริหารระดับสูง ของมหาวิทยาลัยขอนแก่น ในเดือนมีนาคม ๒๕๔๗ โดยข้อสรุป คือ "การจัดการความรู้ เป็นการที่ผู้ปฏิบัติงานจริง นำประสบการณ์ของตนเอง มา แลก เปลี่ยน เรียน รู้ เพื่อ นำมาใช้กันเองในการ พัฒนา คน งาน และ องค์กร" ไม่ได้นำไปให้คนอื่นใช้ ซึ่งประเด็นนี้เป็นสิ่งที่ สำคัญมากๆ ที่ท่านอาจารย์หมอวิจารณ์ ย้ำเสมอว่า เรานำ KM มาเป็นเครื่องมือในการพัฒนางาน ไม่ใช่ทำ KM เพื่อ KM

 ๔. ผมได้นำเสนอแนวคิดของท่าน อาจารย์ หมอ วิจารณ์ และ อาจารย์ ดร.ประพนธ์ มาให้ที่ประชุมรับทราบ คือ การเริ่มนำ KM มาใช้ในหน่วยงานก็ คือ การ ลงมือปฏิบัติจริง อย่ามัววางแผน หรือ อ่านแต่ ตำรา ซึ่ง อาจารย์ หมอวิจารณ์ เตือนเสมอว่า "KM ไม่ทำ ไม่รู้.

 ๕. ได้นำเสนอการทำยุทธศาสตร์ ๖ ประเด็น เพื่อที่จะให้ครอบคลุมตามภาระกิจ ของมหาวิทยาลัย คือ การใช้ การจัดการความรู้ เป็นเครื่องมือ พัฒนา ตน คน งาน และ มข. โดย จัดสัมมนา เชิงปฏิบัติการหลายระดับ หลายครั้ง ครอบคลุม ทั้ง ผู้บริหาร คณาจารย์ บุคลากร จนกระทั้ง นักศึกษา

 ๖.ยุทธศาสตร์ส่วนหนึ่งที่เราเข้าไปเกี่ยวข้อง คือ เรา ขยายเครือข่าย นำ การจัดการความรู้ ขยายไปยังหน่วยงาน ระดับจังหวัด เช่น ผู้บริหารระดับสูง กลาง และ ต้น ของจังหวัดขอนแก่น ผู้บริหารของจังหวัดเลย ผู้บริหารของจังหวัดยโสธร และ หน่วยงานต่างๆอีกหลายแห่ง

 ๗.ส่วนหนึ่งที่เรานำการจัดการความรู้เข้าไปบูรณาการ คือ การนำเข้าผสมผสาน ลปรร กับ การพัฒนาคุณภาพโรงพยาบาลในเครือข่ายภาคตะวันออกเฉียงเหนือซึ่งจัดมาไม่ต่ำกว่า ๔ ครั้ง และ ยังคงทำอย่างต่อเนื่อง เพิ่มเติมจาก เครือข่าย มหาวิทยาลัยที่ เสวนากันมาถึง ๓ ครั้ง

 ๘.มหาวิทยาลัยขอนแก่นยังได้จัดการ สัมมนา "การจัดการความรู้ในภาคราชการ โดยมี สคส"เข้ามาร่วมเป็นวิทยากรหลักในปี ๒๕๔๗

 ๙.สุดท้ายผมได้นำเสนอ VDO clip การจัดสัมมนาเชิงปฏิบัติการที่จะเชื่อมตั้งแต่การนำกิจกรรม Organization Development ในเรื่องการพัฒนา ตน คน กลุ่ม การสร้างเครือข่าย เพื่อพัฒนา คน งาน และ องค์กร ซึ่งกิจกรรมเหล่านี้มีการออกไปเยี่ยม และ ติดตามผลของการ นำการจัดการความรู้ เพื่อนำไปใช้จริงในการพัฒนาอย่างเป็นระยะๆ

 ผมนำเสนอให้ทราบในภาพสรุปย่อครับ เพื่อที่เป็นสื่อให้กับพวกเรา ใน มหาวิทยาลัยขอนแก่นเองได้รับทราบ และ สถาบันอุดมศึกษา อื่นๆจะได้นำไปเป็นข้อคิด และ ปรับเข้ากับ บริบท ของแต่ละแห่ง ไม่ได้เป็นการโอ้อวด หรือ มีเจตนาอย่างอื่น ทั้งนี้เนื่องจากทางท่านอธิการบดี และ รองฝ่ายพัฒนาบุคคล และ ทีมงานใหม่จะได้รับทราบครับ

 ด้วยความขอบพระคุณท่านอาจารย์หมอวิจารณ์ อาจารย์ ดร.ประพนธ์ ท่านอาจารย์ หมอประจักษ์ ผศ.ดร. พัชรี และ ทีมงานทุกทุกท่าน ที่ให้กำลังใจ และ ช่วยสนับสนุนอย่างบริสุทธิ์ใจ และ เต็มตามศักยภาพครับ

 ยินดีรับใช้

 JJ