สรุป : ระบบการศึกษาที่แก้ความทุกข์ยากของคนทั้งแผ่นดิน ของ
ศาสตราจารย์เกียรติคุณนายแพทย์ประเวศ วะสี
เรื่องความทุกข์ยากของคนทั้งแผ่นดินที่เกิดจากระบบการศึกษา เป็นเรื่องที่ยากจะเข้าใจ เพราะทั้งหมดได้หล่อมหลอมขึ้นมาเป็นความเชื่อ เป็นค่านิยมและเป็นโครงสร้าง อะไรที่เป็นความเชื่อ เป็นค่านิยมและเป็นโครงสร้างแล้วก็เหมือนปราการเหล็กอันแน่นหนา ยากที่ใครจะแหวกออกไปได้
แต่เป็นความเชื่อ ค่านิยม และโครงสร้างที่ก่อให้เกิดความบีบคั้น อะไรที่คับแคบจะบีบคั้น
ความเชื่อในการศึกษาแบบนี้ทำให้สถานศึกษาดี ๆ เป็นที่นิยม เป็นที่หายาก เมื่อหายากก็ตะเกียกตะกายแย่งชิงกันเข้า เด็กในชนบทต้องจากบ้านเข้าเมืองเพื่อแสวงหาโอกาสที่คับแคบ หมดเงิน หมดทอง พ่อแม่ต้องเป็นหนี้เป็นสิน และพอ แม่ ลูกต้องจากกัน เพราะต้องให้คุณค่าของการเรียนวิชามากกว่าคุณค่าของการที่ลูกได้เรียนจากพ่อแม่ การศึกษาที่รวมศูนย์ความดีที่ก่อให้เกิดสภาพ " บ้านแตก" คนบ้านนอกเมื่อมาเรียนในกรุงนั้นคิดถึงพ่อแม่ คิดถึงบ้าน วิถีชาวบ้านนั้นต่ำต้อย ไม่มศักดิ์ศรี ไม่มีเกียรติ ระบบการศึกษาสร้างไว้เพื่อนำเด็ก ๆออกจากวิถีต่ำต้อยด้อยการศึกษา ทำให้ผู้เรียนค่อย ๆซึมซับความรู้สึกว่าชาวบ้านไม่มีเกียรติ สถาบันมีเกียรติ
เด็ก ๆต้องแบกกระเป๋าหนัก ๆ กลับบ้าน ใช้เวลาทำการบ้านอันมากมายแทนที่จะไปวิ่งเล่นช่วยพ่อแม่ทำงาน มีเวลาคุยกับกับปูย่า ตายาย แถมต้องไปเรียนพิเศษ การติวให้สอบเข้าได้กลายเป็นธุรกิจใหญ่โต เด็กเหนื่อย เปลืองเงินพ่อแม่ ความรู้แบบติว คนมีเงินเท่านั้นจึงจะไปติวได้ การเข้าเรียนได้จึงขาดความเป็นธรรม ซึ่งในฝรั่งเศสเขามีกฎหมายห้ามสอบเอนท์
การเรียนแบบท่องวิชานั้นหนัก เหนื่อย เป็นความทุกข์ จำได้ไม่นาน ทำให้ขาดความสามารถด้านอื่น เช่น การทำเป็น การคิดเป็น การอยู่ร่วมกัน การศึกษาแบบนี้จึงสร้างคนหยิบโหย่งด้วยความสามารถขึ้นมาเต็มประเทศไปหมด คือ ทำงานไม่เป็น ไม่อดทน ไม่รับผิดชอบ จัดการไม่เป็น คิดไม่เป็น คนจบปริญญาตรี ปริญญาโท จดรายงานการประชุมดี ๆก็ทำไม่ได้ เพราะเรียนมาแบบเก็งข้อสอบตอบปรนัย ขาดความสามารถในการสื่อสาร ทะเลาะเบาะแว้งกันในแทบทุกองค์กร เพราะขาดพฤติกรรมและทักษะในการทำงานร่วมกันในองค์กร สร้างองค์ความรู้ (วิจัย) ไม่ป็น ทำให้ขาดนักวิจัย
การศึกษาที่เอาวิชาเป็นตัวตั้งมองไม่เห็นว่าประเทศติดขัดอยู่ที่ปัญหาหลัก ๆ อะไรบ้าง การศึกษาจึงไม่ได้มีส่วนในการแก้ปัญหาหลัก ๆเหล่านั้น ปัญหาก็เพิ่มพูนขึ้นจนวิกฤต
ความทุกข์ยากของระบบการศึกษาแบบนี้จึงได้รับการถ้วนหน้า ท้้งผู้ปกครอง ผู้เรียน ครู ผู้บริหารการศึกษา และประเทศ
ระบบการศึกษาที่ดีควรก่อให้เกิดความสุขถ้วนหน้า????
วันนี้เอาไว้เท่านี้ก่อนนะคะ พรุ่งนี้มาดูกันว่า ระบบการศึกษาที่ก่อให้เกิดความสุขถ้วนหน้าของท่านประเวศ วะสี เป็นอย่างไร