438. หลักแห่งการสร้างสรรค์ชะตากรรม (ตอน..คนเล็ก..ก็สร้างโลกได้)
ผมเคยได้ยินเรื่องเล่าของเศรษฐีรายหนึ่งว่า...เด็กๆ เคยอยู่วัด..เวลาเล่นกับเด็กโตๆ..จะถูกกีดกันอยู่เสมอ...ไปเล่นบอล ก็ถูกไล่ออก เพราะเด็กโตบอกว่า "เล่นกับเด็กไม่สนุก"...ท่านเลย คิดใหม่...ลองออกแบบเกมส์ กำหนดกติกาเอง..เล่นมันอยู่คนเดียวนั่นแหละ..เล่นอย่างสนุกสนานอยู่คนเดียว..สักพักเด็กโตๆ..ก็เริ่มสนใจ..เริ่มทะยอยมาเล่นกับเด็กเล็กคนนี้..ที่สุดทั้งกลุ่มก็มาเล่นกับเด็กดังกล่าว..ด้วยกติกาของเด็กคนนั้นเอง...
...
ท่านบอกครั้งนั้น
ให้บทเรียนกับชีวิตว่า..เราต้องกำหนดกติกาของเราเอง..ไม่งั้นเราจะอยู่ในกติกาของคนอื่น..เท่ากับเราเอาชะตากรรมชีวิตไปมอบให้คนอื่น..และนี่เป็นจุดเริ่มต้นของความสำเร็จในชีวิต...
...
เรื่องนี้ทำให้ผมนึกถึงอาจารย์ตัวเล็กคนหนึ่ง..ที่ผมรู้จัก ท่านอยู่มหาวิทยาลัยแห่งหนึ่ง..เป็นคนธรรมะธรรมโม..ท่านมีที่เลยสร้างหอพักให้นักศึกษาอยู่ข้างมหาวิทยาลัย..แล้ววันหนึ่งอาจารย์ก็บ่นกับผม "อาจารย์ไม่เห็นอาจารย์ไม่เข้าใจหรอก..เด็กสมัยนี้..กินเหล้าเสียงดัง..พฤติกรรมโตเกินวัย..ไม่ต้องพูดถึงเลยเรื่องอยู่ด้วยกัน..."
...
สองสามปีต่อมา.."อาจารย์..ตอนนี้พี่ลุกขึ้นมาทำอะไรบางอย่างแล้ว เริ่มได้ผล.."
"อาจารย์ทำไงครับ.."
"พี่ไปคุยกับเจ้าของหอด้วยกันชี้ให้เห็นว่าเขาควรรับผิดชอบต่อสังคม..และรวมตัวกันพัฒนาสมาคมหอพักสีขาว..ไม่มีเหล้า ไม่มียาเสพติด...ตอนนี้ไปเล่าให้มหาลัยฟัง..เลยเกิดโครงการนี้ขึ้น.โดยมหาวิทยาลัยจะคอยประชาสมัพันธ์ให้กับผู้ปกครองได้ทราบว่าหอพักไหนเป็นหอพักสีขาว ที่ผู้ปกครองสามารถวางใจฝากลูกหลานไว้ได้..เขาจะดูแลอย่างดี..ทั้งนี้มหาวิทยาลัยจะส่งคนไปสุ่มตรวจหอพักในชมรมนี้เรื่อยๆ.."
....
เห็นไหมครับ..คนตัวเล็ก..แต่ที่สุดสามารถผลักดันให้เกิดกติกาดีๆ..ให้คนตัวโตทั้งหลายในสังคมได้ต้องทำตามให้ได้...
...
กติกา นโยบาย ขั้นตอนดีๆ นี้ทาง OD หรือศาสตร์แห่งการพัฒนาองค์กร เราเรียกว่าทุนทางโครงสร้าง (Structural Capital) ที่ถ้าดีแล้ว จะส่งผลให้ทุนทางสังคม (Social Capital) หรือการทำงานร่วมกันไปด้วยดีขึ้น..สุดท้ายจะบ่มเพาะทุนมนุษย์ (Human Capital) เช่นนักศึกษาก็จะอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ช่วยบ่มเพาะ ส่งเสริมการเรียนรูู้ได้อย่างเป็นสุข ผู้ปกครองก็เบาใจ
....
ผมพัฒนาเป็นการสอน การทำ Workshop ด้าน Appreciative Inquiry ครับ...เริ่มจาก..จะถามว่า "ตอนนี้เราสะเทือนใจอะไรบ้าง"
...
ความสะเทือนใจ จะทำให้เราลุกขึ้นมาทำอะไรบางอย่างครับ...
...
พระพุทธเจ้าก็สะเทือนใจการเกิดแก่เจ็บตาย..ก็เกิดศาสนาพุทธ
ไม่ต้องยิ่งใหญ่ขนาดนี้..แต่เอาในสิ่งที่เราทำอยู่...
คุณอยากทำร้านขายเสื้อ..อาจเริ่มสะเทือนใจว่า..คนรอบตัวนี่แต่งตัวไม่เป็น.คือแพงแล้วยังไม่มีสไตล์...ที่สุด..คุณอาจกลายเป็นที่ปรึกษาแฟชั่น ที่สามารถสอนคน หรือทำธุรกิจแฟชั่น ที่ทำให้ผู้หญิงได้แต่งตัวสวย ถูกงาน แต่ราคาพอสมควร..ผมเจอเพื่อนร่วมงานแต่ตัวสวยมากๆ..เธอแต่งตัวดีมากๆ..วันหนึ่งชมเธอว่าซื้อเสื้อจากไหน.."อาจารย์ตัวนี้ซื้อมาสิบห้าปี แล้ว นี่เอามาผสมผสานใหม่ ใส่เครื่องประดับไม่แพงไปหน่อย ออกมาสวยด้วย เห็นไหม" ...ถ้าคุณสะเทือนใจ แล้วคุณเริ่มตั้งใจมอบสิ่งดีๆให้คุณรอบข้าง สักพัก..จะเริ่มมีคนบอกคุณอืม น้อง พี่ชอบที่น้องพูด แต่พี่ไม่มีเวลาไปซื้อ..น้องหามาให้พี่หน่อย..นี่แหละครับ..คุณเริ่มกำหนดชะตากรรมได้แล้ว..เพราะมีคนเร่ิมใช้กติกาของคุณ ถ้าคุณอึด บริหารความเสี่ยงดีๆ..คุณจะเริ่มขายในสิ่งที่ไม่เหมือนใคร..จนอาจออกแบบเอง..กำหนดแนวโน้มแฟชั่นไปเลยในอนาคต..ครับ..
.....
ในทาง Appreciative Inquiry ถ้าผู้ประกอบการ ผู้นำองค์กร จะ หมอ ครู พยาบาล หรือ NGO ก็ได้ โดยมาจากต่างองค์กร หรือต่างแผนก มาร่วมกันค้นหา "ความสะเทือนใจ" เพื่อนำไปสู่การพัฒนากติกา นโยบายดีๆ..ที่จะนำไปสู่การสร้างสรรค์ต่างๆ เราเรียกการทำ AI แบบนี้ว่า Positive Change Consortium (โพสิทีฟ เช๊น คอนซอเตียม)...AI Thailand ของเรามีกรณีศึกษาแนวนี้อยู่สองสามเคสครับ
....
อย่าลืมครับ..คนตัวเล็กก็สามารถสร้างกติกาดีๆ ให้คนตัวใหญ่เดินตามได้..เรากำหนด เราสร้างสรรค์ชะตากรรมได้..(ตรงกับหลักการพื้นฐานของ AI คือหลัก Constructionist หรือหลักแห่งการสร้างสรรค์ชะตากรรม ครับ) อย่ากังวล อย่าตกเป็นเหยื่อ อย่ายอมเป็นเหยื่อใคร..เพราะเราทุกคนกำหนดชะตากรรมเราเองได้ครับ..
....
คุณล่ะ คิดอย่างไร
ความเห็น (7)
ขอบคุณอาจารย์ภิญโยมากค่ะ หนูได้เปิดช่องความคิดดีๆ อีกแล้ว ^_^
กระตุ้มต่อมคิดได้มากมายครับอาจารย์
ขอบคุณครับ
กระตุ้มต่อมคิด (ดี ๆ ) ได้มากมายครับ
เพราะหลักแห่งการสร้างสรรค์ชะตากรรม
ขอให้ทุกคนในสังคม...มีการสร้างสรรค์ในเชิงบวก และสิ่งดี ๆ มาก ๆ ครับ
(ไม่อยากใช้คำว่า...ตอนนี้เราอยู่ในกำมือ (ที่ไม่สร้างสรรค์) ของผู้มีอำนาจครับ)
ขอบคุณมากมายค่ะอาจารย์ ที่แนะนำสิ่งดีๆให้ได้เรียนรู้ค่ะ
ขอบคุณทุกท่านที่แวะมานะครับ
ขออนุญาตเผยแพร่ต่อนะคะ