คนไทยพุทธเราเชื่อกันว่า ในสมัยพุทธกาลไม่มีการจารึกพระไตรปิฎกเป็นลายลักษณ์อักษร แต่อาศัยการ “ท่องจำกันมา” จนกระทั่งในสมัยประมาณ ๓๐๐ ปีหลังพุทธกาล จึงได้มีการจารึกเป็นอักษรเป็นครั้งแรก (สมัยพระเจ้าอโศก?)
วันนี้ผมจะเอาข้อความในพระไตรปิฎก มายืนยันว่าพระไตรปิฎกมีมาตั้งแต่สมัยพุทธกาลแล้ว
ที่มาคือ พพจ. ทรงตรัสสอนว่า ... ถ้ามีใครมาอ้างคำสอน โดยอ้างว่าได้ยินมาจากพระโอษฐ์โดยตรง จะตัดสินว่าข้ออ้างดังกล่าวเป็นความจริงหรือไม่ ได้อย่างไร...ดังนี้
[๑๑๓] ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุในธรรมวินัยนี้พึงกล่าวอย่างนี้ว่า อาวุโส ข้อนี้ข้าพเจ้าได้ฟังมา ได้รับมาเฉพาะพระพักตร์พระผู้มีพระภาคว่า นี้เป็นธรรม นี้เป็นวินัย นี้เป็นคำสั่งสอนของพระศาสดา ดังนี้ พวกเธอไม่พึงชื่นชมไม่พึงคัดค้าน คำกล่าวของภิกษุนั้น
ครั้นแล้วพึงเรียนบทและพยัญชนะเหล่านั้นให้ดี แล้วสอบสวน ในพระสูตร เทียบเคียงในพระวินัย ถ้าสอบสวนในพระสูตร เทียบเคียงในพระวินัย ลงในพระสูตรไม่ได้ เทียบเคียงในพระวินัยไม่ได้ พึงถึงความตกลงในข้อนี้ว่า นี้มิใช่คำของพระผู้มีพระภาคแน่นอน และภิกษุนี้จำมาผิดแล้ว
...นี่คือคำสอนที่เรียกกันว่า “หลักมหาปเทศ” มีอยู่ใน “มหาปรินิพพานสูตร” (ฉบับสยามรัฐ) คือหลักในการตัดสินว่า คำอ้างต่างๆ เป็นการถูกหรือผิด ก็คือให้สอบทวนกับ พระสูตร และ พระวินัย นั่นเอง
แต่อ้าว.....มันเลยเป็นหลักฐานยืนยันว่า พระสูตร และ พระวินัย นั้นมีมาก่อนหน้านั้นแล้ว
อีกทั้งในพระสูตรอื่นๆ ก็ลงได้ตรงกันว่า พพจ. ทรงเคยมีรับสั่งให้ทำการจารึก และ จัดหมวดหมู่คำสอน
ยิ่งไปกว่านั้น ยังแสดงให้เห็นว่า ในสมัยพุทธกาลมีแต่พระสูตร กับพระวินัย ไม่ได้มี พระอภิธรรม ...ดังนั้นจึงมีเพียง ตะกร้าสองใบเท่านั้น! ซึ่งท่านพุทธทาสภิกขุก็บรรยายไว้เช่นกันว่า ในสมัยพุทธกาลนั้นไม่มีพระอภิธรรม แต่พระอภิธรรม เป็นสิ่งที่งอกมาหลังพุทธกาล
ดังนั้นในสมัยพุทธกาลเรามีเพียง ทวิปิฎก เท่านั้น
แม้โดยสามัญสำนึก เราก็น่าพอคิดออกว่า พพจ. ทรงเป็นสัพพัญญู จะไม่ทรงทราบเลยหรือว่า การจารึกคำสอนเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งยวด ไม่เช่นนั้นภายหลังนานไปคงจะวุ่นแน่ๆ (แล้วก็วุ่นจริงเสียด้วย มีแตกแยกออกเป็นนิกายต่างๆ หลากหลาย เพราะต่างก็อ้างคำสอนกันคนละแนว )
...คนถางทาง (๒๖ มีนาคม ๒๕๕๕)
ใช่ครับ ในภาษาธรรมะรวมเรียกว่า พระธรรมวินัย คือพระสูตรและพระวินัย
ส่วนพระอภิธรรมคือธรรมะที่พระองค์ทรงตรัสสอนพุทธมารดาในสวรรค์เท่านั้น ไม่ได้ตรัสสั่งสอนมนุษย์ ผมเคยอ่านดูแล้วรู้สึกท้อๆเข้าใจยากทั้งที่ตัวเองก็เข้าขั้นอัจฉริยะคนหนึ่งแคร้บบบบ