บันทึก(3) : ติดตามผลการพิจารณาของกระทรวงมหาดทไทย เรื่อง การอนุญาตให้สมบูรณ์ และกิติยาเดินทางออกนอกประเทศและเดินทางกลับเข้าประเทศ

บันทึกการดำเนินการให้ความช่วยเหลือทางกฎหมาย กับ ด.ช.สมบูรณ์ ริมพู และด.ญ.กิติยา ริมพู กรณีการเดินทางไปต่างประเทศ ของคนไร้สัญชาติในประเทศไทย ตอนติดตามผลการพิจารณาของกระทรวงมหาดทไทย เรื่อง ขอความอนุเคราะห์พิจารณาการอนุญาตเดินทางออกนอกประเทศและเดินทางกลับเข้าประเทศ ของ ด.ช.สมบูรณ์ และ ด.ญ.กิติยา

บันทึกการดำเนินการให้ความช่วยเหลือทางกฎหมาย

กับ ด.ช.สมบูรณ์ ริมพู และด.ญ.กิติยา ริมพู

กรณีการเดินทางไปต่างประเทศ ของคนไร้สัญชาติในประเทศไทย

 

 

วันอังคารที่ 19 ธันวาคม 2554

ตอน ติดตามผลการพิจารณาของกระทรวงมหาดทไทย เรื่อง ขอความอนุเคราะห์พิจารณาการอนุญาตเดินทางออกนอกประเทศและเดินทางกลับเข้าประเทศ ของ ด.ช.สมบูรณ์ และ ด.ญ.กิติยา

 

ดำเนินการขั้นตอนที่ 1

• โดยการขอความอนุเคราะห์ให้พิจารณาอนุญาตให้สมบูรณ์ และกิติยาเดินทางไปต่างประเทศและกลับเข้าประเทศต่อกระทรวงมหาดไทยดังกล่าวนั้น นักกฏหมายตั้งประเด็นว่าเด็กสามารถยื่นคำขอเองได้เลยหรือไม่ หรือต้องมีผู้แทนโดยชอบธรรม หรือผู้ปกครองมาดำเนินการแทน เนื่องด้วยสมบูรณ์ซึ่งอายุ 14 ปี และกิติยาอายุ 12 ปี ยังไม่บรรลุนิติภาวะ ตาม ม.19 และม.20 แห่ง ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ แต่ด้วยต้องการป้องกันประเด็นปัญหาดังต่อไปนี้ที่อาจเกิดขึ้นได้คือ 1) ปัญหาเรื่องอำนาจกระทำการที่อาจจะเกิดขึ้นในอนาคต 2) รวมทั้งเรื่องหากเกิดปัญหาเรื่องการละเมิดสิทธิในเสรีภาพในการเดินทางของเด็กทั้งสอง ทีมนักกฎหมายจะได้เข้าช่วยเหลือได้ทันที เช่น ดำเนินการร้องเรียนต่อหน่วยงานที่มีหน้าที่คุ้มครองสิทธิ และ 3) การเดินทางไปต่างประเทศของเด็กและเยาวชนที่ไร้สัญชาติ ซึ่งปรากฎตามข้อเท็จจริงของสังคมว่าสุ่มเสี่ยงต่อการถูกละเมิดสิทธิ จึงมักจะต้องพิจารณาให้ถี่ถ้วนว่าเป็นการลักลอบนำตัวเด็กออกนอกประเทศเพื่อการกระทำที่ผิดกฎหมายหรือไม่ ดังนั้นด้วยเหตุผลดังกล่าวบิดามารดาของสมบูรณ์ และกิติยาจึงได้ทำหนังสือมอบอำนาจให้กับ ข้าพเจ้าในฐานะนักกฎหมายประจำโครงการบางกอกคลินิกฯ และคุณปภาดา ผู้อำนวยการโรงเรียนสวนลุมพินี เป็นผู้รับมอบอำนาจในการดำเนินการทุกกระบวนการเพื่อให้ สมบูรณ์ และกิติยา สามารถเดินทางไปฮ่องกง และเดินทางกลับเข้าประเทศไทยได้

 

• นับจากวันที่ 13 ธันวาคม 2554 ซึ่งสมบูรณ์ และกิติยาได้ยื่นคำขอความอนุเคราะห์พิจารณาการอนุญาตเดินทางออกนอกประเทศและเดินทางกลับเข้าประเทศของตนเอง บัดนี้เป็นเวลา 1 สัปดาห์แล้ว แต่ทางกระทรวงมหาดไทยยังมิได้แจ้งผลการพิจารณาดังกล่าว ทำให้สมบูรณ์ กิติยา รวมทั้งผู้ที่ให้ความช่วยเหลือทุกฝ่ายเป็นกังวลใจยิ่งนัก โดยก่อนหน้านี้เมื่อวันศุกร์ที่ 16 ธันวาคม 2554 จากการที่ข้าพเจ้าในฐานะนักกฎหมายผู้ให้ความช่วยเหลือได้ติดต่อไปยังเจ้าหน้าที่ของสำนักกิจการความมั่นคงภายในผู้รับเรื่อง ทำให้ทราบว่าขณะนั้น การพิจารณาคำขออนุญาตเดินทางอยู่ในชั้นการพิจารณาของอธิบดีกรมการปกครอง ซึ่งจะถูกส่งต่อตามระบบงานภายในของกระทรวงมหาดไทย ไปสู่การพิจารณาของรองปลัดกระทรวงฯ ในวันจันทร์ที่ 19 ธันวาคม 2554 เพื่อพิจารณาการอนุญาต และมีหนังสืออนุญาตออกมา

 

• แต่เนื่องจากกระบวนการออกเอกสารเดินทางสำหรับคนไร้สัญชาติเช่นนี้ ต้องผ่านการดำเนินการกับหน่วยงานราชการ จำนวน 4 หน่วยงาน กล่าวคือ

1.กระทรวงมหาดไทย --เพื่อขออนุญาตเดินทางออกนอกประเทศ และเดินทางกลับเข้าประเทศ

2.กองตรวจลงตราและเอกสารเดินทางคนต่างด้าว กรมการกงสุล กระทรวงการต่างประเทศ – เพื่อขอทำเอกสารเดินทางสำหรับคนต่างด้าว และขอ Re-entry Visa

3.สถานทูตของประเทศซึ่งจะเดินทางไปที่ประจำอยู่ ณ ประเทศไทย— เพื่อขอสิทธิเข้าประเทศดังกล่าว (ขอทำ Visa)

4.สำนักงานตรวจคนเข้าเมือง – เพื่อแจ้งเรื่องการเดินทาง เข้า—ออกประเทศไทย

ทั้งนี้ นับจากวันนี้ ถึงวันที่จะต้องเดินทางไปฮ่องกง คือ 28 ธันวาคม 2554 เหลือเวลาเพียง 7 วัน แต่เรายังไม่สามารถบรรลุการดำเนินการขั้นตอนแรกได้เลย จึงเกรงว่าหากผลอนุญาตจากกระทรวงมหาดไทยอย่างเป็นลายลักษณ์อักษรซึ่งจำเป็นต้องส่งให้ทางกระทรวงการต่างประเทศนั้นมิได้ออกในวันนี้ก็อาจจะทำให้ เราไม่สามารถดำเนินการขั้นตอนที่เหลืออื่นๆ ได้ทันกับการเดินทางไปฮ่องกง

และด้วยตระหนักถึงความสำคัญในการคุ้มครองสิทธิในเสรีภาพในการเดินทางของสมบูรณ์ และกิติยา ไม่ว่าเขาจะมีสถานะบุคคลเช่นไร ทำให้มวลมิตรหลายภาคส่วน ทั้งภาคราชการ เช่น อาจารย์วีนัส สีสุข ภาควิชาการ เช่น รศ.ดร.พันธุ์ทิพย์ กาญจนะจิตรา สายสุนทร คุณเตือนใจ ดีเทศน์ ที่ทราบข่าว และกลัวเกรงต่อความล่าช้า หรืออุปสรรคเบื้องหลังที่มองไม่เห็น ซึ่งอาจจะส่งผลให้สมบูรณ์ และกิติยาพลาดโอกาสที่จะเดินทางไปต่างฮ่องกงในที่สุด ต่างช่วยกันติดตามเรื่องว่า หนังสือขออนุญาตเดินทางของสมบูรณ์และกิติยา เกิดความผิดพลาดประการใดหรือไม่จะยังไม่ทราบผลการพิจารณา รวมทั้งความจริงแล้วการพิจารณาดังกล่าวอยู่ในชั้นใด หรือประสบความล่าช้าอะไร อย่างไร

จากการช่วยเหลือในการประสานงานของมวลมิตรซึ่งทำงานเพื่อคนที่มีปัญหาด้านสิทธิและสถานะบุคคล ประกอบกับการเดินทางไปติดตามเรื่องยังกระทรวงมหาดไทยด้วยตนเองของสมบูรณ์ กิติยา ข้าพเจ้าและอาจารย์โรงเรียนสวนลุมพินี ทำให้ทราบว่า เช้าวันที่ 19 ธันวาคมนี้ การพิจารณาคำขออนุญาตเดินทางได้ผ่านการพิจารณาในระดับกรมการปกครอง เข้าสู่การพิจารณาของส่วนกลางแล้ว โดยคุณกิติรัตน์ (เลขาฯท่านรองปลัดกระทรวง) แจ้งว่าด้วยภารกิจจำนวนมากทำให้ไม่สามารถพิจารณาอนุญาตได้ทันในวันที่ 19 แต่ท่านรองปลัดกระทรวงซึ่งรับมอบอำนาจจากท่านปลัดกระทรวงจะพิจารณาและลงนามอนุญาตได้ทันในวันพรุ่งนี้อย่างแน่นอน โดยจะพยายามเร่งให้ทันในช่วงเช้า –คำตอบดังกล่าวไม่ทำให้สมบูรณ์ กิติยาและคณะทำงานฯ ใจชื้นได้มากนัก เพราะขณะนี้ทุกชั่วโมงเป็นเวลาที่มีค่ามาก สำหรับทุกกระบวนการที่เหลืออยู่ จะเกิดอะไรขึ้นถ้าวันพรุ่งนี้ผลการอนุญาตจากการะทรวงมหาดไทยออกตอนช่วงบ่าย?? เราจะขอเอกสารเดินทางสำหรับคนต่างด้าว และขอ Visa เข้าฮ่องกงทันหรือไม่?? โอกาสของสมบูรณ์ และกิติยาในการเดินทางไปประกวดวงโยธวาทิตในฮ่องกงเฉกเช่นเด็กสัญชาติไทยคนอื่นๆ จะเป็นจริงได้หรือไม่??

ข้าพเจ้าและอาจารย์โรงเรียนสวนลุมพินี ได้ขอความกรุณา ให้ช่วยเสนอเรื่องถึงรองปลัดกระทรวงฯ ให้พิจารณาและมีหนังสืออนุญาตจากกระทรวงมหาดไทยในช่วงเช้า มิฉะนั้นแล้วเราคงดำเนินการกระบวนการขั้นตอนที่เหลือภายในสัปดาห์นี้ไม่ทันอย่างแน่นอน แม้ว่าทางโครงการบางกอกคลินิกฯ จะได้ประสานงานล่วงหน้าถึงกระทรวงการต่างประเทศไว้เรียบร้อยแล้วก็ตาม เพราะขั้นตอนการออกเอกสารเดินทางสำหรับคนต่างด้าว และขอ Re-entry Visa กรณีเร่งด่วนอย่างน้อยต้องใช้เวลา 1 วัน

• การติดตามเรื่องในครั้งนี้ทำให้ทราบว่า การพิจารณาคำขออนุญาตเดินทางไปต่างประเทศและเดินทางกลับเข้ามาในประเทศไทยของคนไร้สัญชาติโดยกระทรวงมหาดไทย จะต้องผ่านขั้นตอนการพิจารณาภายในฝ่ายในฝ่ายปกครอง ตามกฎเกณฑ์ของกระทรวงมหาดไทยดังต่อไปนี้ คือ 1) เจ้าหน้าระดับปฏิบัติงานเป็นผู้รับเรื่อง 2)หัวหน้าฝ่ายชนกลุ่มน้อย 3)ผู้อำนวยการส่วนประสานราชการ 4)ผู้อำนวยการสำนักกิจการความมั่นคงภายใน 5) รองอธิบดีกรมการปกครอง 6)อธิบดีกรมการปกครอง 8)รองปลัดกระทรวงมหาดไทย 9)ปลัดกระทรวงมหาดไทย(แต่ถ้าเป็นกรณีเร่งด่วน หรือจำเป็นอื่นใดปลัดกระทรวงก็อาจจะมอบอำนาจให้รองปลัดกระทรวงพิจารณาและลงนามแทนเลยในคราวเดียว

 

ดำเนินการขั้นตอนที่ 2

• อย่างไรก็ตาม ช่วงเช้าของวันที่ 19 ธันวาคม 2554 ทางโครงการบางกอกคลินิกได้ประสานทางโทรศัพท์ กับคุณนภาภัทร เจ้าหน้าที่ปฎิบัติงานกองตรวจลงตราและเอกสารเดินทางคนต่างด้าว กรมการกงสุล กระทรวงการต่างประเทศ เรื่องการขอออกเอกสารเดินทางสำหรับคนต่างด้าว และ Re-entry Visa ของสมบูรณ์ และกิติยา ถึงแม้ก่อนหน้านี้ เมื่อวันศุกร์ที่ 16 ธันวาคม 2554 ทางกองตรวจลงตราฯ จะแจ้งว่าหากบิดามารดาของสมบูรณ์และกิติยามีสัญชาติพม่า เด็กทั้งสองคนก็น่าจะต้องไปติดต่อขอทำหนังสือเดินทางกับสถานทูตพม่า แต่กองตรวจลงตราฯ ก็ไม่ปฏิเสธการชี้แจงของข้าพเจ้าทางโทรศัพท์ เรื่องที่ปัจจุบันสมบูรณ์กับกิติยายังเป็นเด็กไร้สัญชาติ เนื่องจากยังไม่มีกระบวนการพิสูจน์สัญชาติของบุตรแรงงานต่างด้าวที่แน่นอน และเด็กทั้งสองคนถือบัตรประจำตัวบุคคลไม่มีสถานะทางทะเบียน กลุ่มเด็กในสถานศึกษาของรัฐไทย และมีรัฐไทยเป็นรัฐเจ้าของตัวบุคคล
• และในวันนี้ทางกองตรวจลงตราฯ ยินดีรับความเห็นทางกฎหมาย สำเนาเอกสารของสมบูรณ์ กิติยา ที่เสนอต่อกระทรวงมหาดไทย เอกสารของบิดามารดา และหนังสือมอบอำนาจให้แก่นักกฎหมายและโรงเรียนสวนลุมพินีในการดำเนินการเพื่อการเดินทางไป-กลับ ต่างประเทศของสมบูรณ์และกิติยาไว้สำหรับตั้งเรื่องพิจารณาก่อนล่วงหน้า แม้ว่าจะยังไม่ได้รับผลการอนุญาตอย่างเป็นลายลักษณ์อักษรจากกระทรวงมหาดไทยก็ตาม