อิ่มบุญ...อิ่มใจ...อิ่มเจ


กินด้วยใจไม่ใช่กินตามกระแส แล้วต้องถือศีลด้วยจึงจะอิ่มทั้งบุญและอิ่มทั้งใจ

 

 

ช่วงนี้เป็นช่วงเทศกาลเริ่มกินเจกันแล้ว ( 27 - 5 ) ทำให้นึกย้อนไปถึงเมื่อเริ่มกินเจเป็นครั้งแรกเมื่อสิบกว่าปีก่อน  แรกๆก็ไม่ได้ตั้งใจหรอกค่ะเพียงแต่อยากรู้ว่ากินแล้วจะเป็นอย่างไร เพราะปกติเคยกินแต่อาหารมังสวิรัติ  พอได้กินแล้วรู้สึกตัวเบาแล้วก็อร่อยเหมือนอาหารทั่วๆไป  จึงเริ่มตั้งใจไว้ตั้งแต่ตอนนั้นเป็นต้นมาว่า....จะกินเจทุกช่วงเทศกาลตลอดไป.....

 

 

ความหมายของ "ธงเจ" ที่มีอักษรสีแดง บนพื้นธงสีเหลือง มีตัวอักษรว่า "ไจ" หรือ "เจ" หมายความว่า "ของไม่มีคาว" สีแดงเป็นตัวแทนของความเป็นสิริมงคลในชีวิต ส่วนสีเหลืองเป็นสีของผู้ทรงศีล เพื่อให้ตระหนักถึงการไม่เบียดเบียนชีวิตสัตว์และการตั้งอยู่ในศีลตลอดช่วง ระยะเวลา 9 วัน 9 คืน

เวลาช่วงเทศกาลกินเจมาถึงคนส่วนใหญ่จะไปนึกถึงแต่เรื่องไม่กินเนื้อสัตว์  ไปเสาะแสวงหาร้านอาหารอร่อยๆที่มีธงสีเหลืองปักเอาไว้  โดยไม่พูดถึงเรื่อง"ศีล"  ทั้งๆที่ความจริงแล้วมันคือช่วงเทศกาล"ถือศีลกินเจ" คือการถือศีลและปฏิบัติธรรมทั้งกาย วาจา  และใจไปด้วยพร้อมๆกัน....

 

 

ข้อปฏิบัติตัวง่ายๆ โดยทั่วไปในช่วงเทศกาลกินเจ ที่ krugui  สามารถทำได้โดยไม่ต้องฝืนมากนักมาโดยตลอด ก็คือ.......


       หนึ่ง - งดเว้นเนื้อสัตว์ทุกชนิด หรือทำอันตรายต่อสัตว์

 
       สอง - งด นม เนย หรือน้ำมันที่มาจากสัตว์  krugui  ดื่มน้ำเต้าหู้อยู่แล้ว...สบาย

 
       สาม - งดอาหารรสจัด หมายถึง อาหารรสเผ็ดมาก เค็มมาก หวานมาก เปรี้ยวมาก (ข้อนี้บางทีก็ทำใจลำบาก)

 
       สี่ - งดผักที่มีกลิ่นฉุน 5 ชนิด คือ กระเทียม หัวหอม หลักเกียว กุยช่าย ใบยาสูบ รวมทั้งเครื่องเทศที่มีกลิ่นฉุน

       
       ต่อๆมาเมื่อคุ้นชินกับการกินเจแล้วก็เพิ่มถือศีลเข้าไปอีก  จากที่เคยปฏิบัติไม่สม่ำเสมอก็พยายามให้เคร่งครัดขึ้นก็คือ......


       ห้า - รักษาศีล 5

 
       หก - รักษาจิตใจให้บริสุทธิ์ และรักษาอารมณ์ให้คงที่ ( ไม่ยากและไม่ง่ายนะขอบอก )

 
       เจ็ด - ทำบุญ ทำทาน ( เพิ่มมากขึ้น ) หรือบางคนที่เคร่งครัดอาจนุ่งขาว ห่มขาว ( แต่ krugui ไม่เคร่งครัดเลยนุ่งห่มตามปกติ )

 

 

นี่คืออีกหนึ่งทางเลือกสำหรับผู้ที่ใส่ใจต่อสุขภาพกายและใจของตัวเอง  เพราะการกินอาหารที่ปราศจากการเบียดเบียนชีวิตสัตว์อื่น  อย่างน้อยๆก็ส่งผลให้มีความสุขทางใจ  และจะมีความสุขมากขึ้นเมื่อได้ถือศีลตามมา......ข้อควรคิดคือหากเราไม่กินเพื่อความอร่อยมากจนเกินไป คงไม่มีปัญหามาก แต่หากสรรหาเพื่อสนองความอร่อย อาจจะผิดพลาดได้ ต้องกินด้วยใจ มิใช่เพื่อความอร่อย 

 


หมายเลขบันทึก: 462747เขียนเมื่อ 26 กันยายน 2011 17:38 น. ()แก้ไขเมื่อ 20 มิถุนายน 2012 18:50 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (35)

มีเมนูอาหารเจ "ข้าวหนำเลี๊ยบเจ" มาฝากค่ะ..เพิ่งไปทานกับเพื่อนๆเมื่อเที่ยงนี้ค่ะ

ภาพจากร้านอาหาร S&P

  • สวัสดีค่ะ 
  • ทานเจตั้งแต่จำความได้ทุกปีอาจเพราะประเพณีของคนจีน  ตอนเป็นเด็ก ๆ ทุกข์ทรมานมากไม่อยากกินเจเพราะที่บ้านยากจนใช้แต่น้ำมันถั่วทอดเต้าหู้จนเจ็บคอ  อยากออกเจเร็ว ๆ เตี่ยจะฉลองด้วยขาหมูพะโล้ตลอด...อิอิ..
  • ภายหลังเมื่อศึกษาธรรมะมากขึ้นอยากรักษาศีลข้อ ๑ ให้บริสุทธิ์จึงเลิกกินเนื้อสัตว์
    ตั้งแต่อายุ ๑๙ ปี  ปกติก็ทานมังสวิรัติค่ะ ช่วงเทศกาลกินเจก็เลิกกินผักบางอย่าง
    เข้ากับเทศกาล
  • ขอบพระคุณข้อมูลดี ๆ ที่แบ่งปันค่ะ

สวัสดีค่ะพี่ใหญ่

แสดงว่าหัวใจตรงกันค่ะเพราะ krugui เริ่มทานตั้งแต่วันนี้แล้วค่ะ  เป็นการล้าง

ท้องก่อนล่วงหน้าให้ท้องเราได้ปรับสภาพ  กลางวันไปทานก๋วยเตี๋ยวเจบนห้าง

พอตกเย็นมาข้าวกับต้มจับฉ่าย  พะโล้และเห็ดทอดเจ  แต่ไม่ได้จับภาพมาฝาก

กัน  เจของพี่ใหญ่น่ากินจังเลย....

คงได้ทานต่อๆไปจนครบเก้าวันนะคะ

สวัสดีค่ะ

ตอนเด็กๆไม่ได้ทานเลยค่ะ  รู้แต่ว่าอาหารที่ทำจากน้ำมันงาช่างหอมชวนกินมาก

เดี๋ยวนี้ที่บ้านเลยใช้น้ำมันงากับน้ำมันมะกอก  ส่วนน้ำมันพืชเอาไว้ใช้กับ

บางอย่างเท่านั้นค่ะ  ตั้งแต่กินเจมานี่รู้สึกความอยากในการทานเนื้อสัตว์ลดลง

โดยเฉพาะสัตว์ใหญ่งดไปเลย  แต่ยังคงทานปลาเป็นประจำ  ส่วนเรื่องผักทั้ง

หลายไม่มีปัญหาเพราะเป็นคนทานผักเก่งมาก.....

ช่วงเทศกาลนี้มาร่วมกันงดเบียดเบียนสัตว์และรักษาศีลกันดีกว่านะคะ

*** ส่งใจมาเชียร์สุดพลังค่ะ...ดิฉันเริ่มทานเจเมื่อวานนี้ ด้วยเมนูจับฉ่ายเจ ค่ะ

สวัสดีค่ะพี่krugui

หนึ่งมื้อกินเจ หมื่นชีวิตรอดตาย เทศกาลดีๆนี้น่าสนใจ ได้บุญ อิ่มใจค่ะ

มีร้านเจในมข.ด้วยค่ะ ทั้งที่โรงพยาบาลและในศูนย์อาหาร ชอบแวะไปทาน ตอนนี้มีหลากหลายนะค่ะ ซาละปาเจ น้ำข้าวโพด น้ำฟักทอง

ในโรงพยาบาลมีอาหารเจให้ผู้ป่วยด้วค่ะ แล้วแต่ว่าใครจะชอบ สั่งได้ค่ะ

ขอบคุณข้อคิดดีๆที่นำมาฝากค่ะ

คิดถึงเสมอค่ะ

สวัสดีค่ะ

ขอบคุณมากมายที่เชียร์สุดใจ  เราต่างเชียร์กันและกันเพื่อจะได้อิ่มบุญไป

พร้อมๆกันนะคะ  

เริ่มล้างท้องตั้งแต่เมื่อวานเช่นกันค่ะ  ตั้งแต่วันนี้ไปจนครบเก้าวันเต็มรูปแบบ....

กลางวันทานขนมจีนเจอร่อยมาก...มีผักให้เลือกทานเยอะแยะ

อาหารของเขาก็ดูน่ากิน  มีลูกค้าเยอะพอสมควร

น้องอุ้ม

ช่วงเวลาดีๆอย่างนี้ไม่อยากให้พลาดการดูแลสุขภาพกันจ้ะ  ถึงแม้ว่าจะยุ่งยาก

สำหรับบางคนแต่หากได้ลงมือทำแล้วจะรู้สึกดีจริงๆ

เดี๋ยวนี้ที่ไหนๆก็หากินอาหารเจได้ง่าย  เพียงแต่เราต้องกินด้วยความรู้สึกอยาก

กิน  ไม่ใช่กินเพื่อความอร่อย.....

อาหารเจที่พี่ไปกินวันนี้คนแน่นร้านเลยจ้ะ  เขาทำดีพอสมควรและกินแล้วก็ไม่

ผิดหวัง  เลยซื้อมาเป็นอาหารเย็นด้วย

แล้วน้องกินกะเขาด้วยหรือเปล่า.....คิดถึงกันเช่นเดิม

ทำได้ครบตามนี้ถือว่าได้บุญกันไปเต็มๆ อย่างน้อยก็ปีละครั้ง

ส่วนใครจะเพิ่มวันไหนอีก ก็ได้บุญอีก 

อนุโมทนาด้วยครับ

สวัสดีค่ะ

ปีละครั้งก็ยังดี  ถือว่าเป็นการพักอวัยวะภายในของเราไปด้วยหลังจากที่รับใช้

เรามาอย่างหนักตลอดปี   ปกติก็ทำอยู่แล้วเมื่อมีโอกาสแต่ส่วนมากจะเป็น

มังสวิรัติมากกว่า  ส่วนการทำบุญรักษาศีลก็เป็นประจำอยู่แล้วเช่นกันค่ะ

ขอบคุณที่ร่วมอนุโมทนาบุญด้วยกันค่ะ...

  • สาธุๆๆ
  • เห็นข้าวพี่ใหญ่ข้างบน
  • หิวข้าวเลยพี่ครูชุติมา
  • ที่เหนือฝนตกหนักไหมครับ

น้องจิตอาสา

คงได้เวลามื้อระหว่างกลางวันกับเย็นล่ะซิถึงเห็นอะไรก็หิวไปหมด 

ไม่ลองมากินเจด้วยกันเหรอ......

ฝากข้าวผัดเจมาให้แก้หิวไปก่อนนะ 

             

 

ฝนทางนี้เริ่มห่างไปมั่งแล้วล่ะ  ชอบตกตอนกลางคืนแล้วหยุดตอนกลางวัน

เหมือนคนทำงานทั่วๆไปเลยจ้า....

สวัสดีค่ะ

 วันดีๆวันนี้มาขอบพระคุณในความเมตตาต่อเด็กๆรร. บ้านขุนแม่ลาค่ะ

การทานเจ เป็นการทำบุญลดการเบียดเบียนชีวิตผู้อื่น และยังดีต่อสุขภาพ

สาธุ อนุโมทนานะคะ...

สวัสดีค่ะ

เป็นโอกาสอันดีในช่วงนี้พอดีที่ "ถือศีลกินเจ"  เลยเป็นช่วงจังหวะเหมาะในการ

ทำบุญทำทานให้กับคนที่ขาด....พี่โอนไปร่วมด้วยช่วยกัน 2000   บาทแล้วนะคะ

ยินดีมากค่ะที่มาร่วมอนุโมทนาบุญด้วยกัน

ของผลบุญจงบังเกิดกับทุกคนด้วยค่ะ

  • สวัสดียามสายๆนะคะ
  • ตั้งใจๆ แต่ก็ยังไม่ได้เริ่มทานเลยค่ะพี่ครู..

น้องติ๋ม

อะไรๆก็ไม่พ้นความตั้งใจของเราหรอกนะคะ  เริ่มแรกไม่ชินอาจจะทานผสมกัน

ไปก่อน  พอเริ่มชินก็ค่อยๆตัดไปๆ

เป็นกำลังใจให้น้า...สู้ สู้

"สมัยหนึ่ง... องค์สมเด็จพระบรมศาสดาพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ได้เสด็จไปเทศนาโปรดบรรดาเหล่าพญานาคทั้งหลาย พระพุทธองค์ ได้ทรงตรัสธรรมกถาวิสัชนาแสดงแก่พญานาคราชความว่า " บุคคลใด หยุดการฆ่าสัตว์ตัดชีวิต และงดเว้นเสียจากการเสพเลือดเนื้อสัตว์ อีกทั้งยังชี้นำส่งเสริมให้หมู่ชนทั้งหลายหยุดฆ่า หยุดเสพชีวิตเลือดเนื้อผู้อื่น บุคคลผู้นั้นย่อมห่างไกลจาก อกุศลมูล ทั้งปวง และบริบูรณ์พร้อมด้วยอานิสงส์ ทั้ง 10 ประการอันได้แก่

1. เป็นที่รักใคร่ของบรรดาเทพ พรมตลอดจนมนุษย์และสัตว์ทั้งหลาย

2. จิตอันเป็นมหาเมตตาย่อมบังเกิดขึ้น

3. สามารถตัดขาดความอาฆาต ดับอารมณ์เหี้ยมโหดเครียดแค้นในใจลงได้

4. ปราศจากโรคภัยร้ายแรงมาเบียดเบียนร่างกาย

5. มีอายุมั่นขวัญยืน

6. ได้รับการปกป้องคุ้มครองจากวัชรเทพทั้งแปด

7. ยามหลับนิมิตรเห็นแต่สิ่งที่ดีงามเป็นศิริมงคล

8. ย่อมระงับการจองเวร สลายความอาฆาตแค้นซึ่งกันและกัน

9. สามารถดำรงอยู่ในกระแสแห่งนิพพาน ไม่พลัดหลงตกลงสู่อบายภูมิ

10. ทันทีที่ละสังขารจากโลกนี้ จิตญาณจะมู่งสู่คติภพ

 

ขอบคุณข้อมูลจาก http://members.tripod.com

ขอขอบคุณ พี่ใหญ่นงนาท  คุณธรรมทิพย์  ครูกิติยา  น้องอุ้ม  อาจารย์โสภณ 

น้องจิตอาสา  น้องแดง  น้องติ๋ม  น้องธนิตย์  คุณอักขณิช   ที่ส่งกำลังใจให้สม่ำ

เสมอนะคะ

ขอผลบุญจงบังเกิดกับทุกคนด้วยค่ะ....

                           

ขอบคุณคะ ได้ความรู้ความหมายธงเจ

สวัสดีค่ะคุณหมอ

ความหมายของมันบ่งบอกให้รู้ว่าเราควรจะทำอย่างไรในระหว่างกินเจ 

เพราะบางคนกินตามกระแส  กินตามเพื่อน  หรือกินเพราะอยากรู้รสชาติ

อย่างนี้ก็จะได้แค่สนองความต้องการของตัวเองเท่านั้น  แต่หากกินด้วยใจแล้ว

เพิ่มถือศีลเข้าไปอีกนิดก็จะครบตามช่วงเทศกาลค่ะ

 

                            

 

การกินเจตั้งมั่นอยู่บนหลักธรรมสำคัญ 2 ประการ

          1. การดำรงชีวิตอยู่ด้วยอาหารที่ไม่เบียดเบียนผู้อื่น คือ ไม่เอาชีวิตของสัตว์ทั้งหลายมาต่อเติมบำรุงเลี้ยงชีวิตของตน, ไม่เอาเลือดของสัตว์ทั้งหลายมาเป็นเลือดของตน และไม่เอาเนื้อของสัตว์ทั้งหลายมาเป็นเนื้อของตัวเอง

           2.การดำรงชีวิตอยู่ด้วยอาหารที่ไม่เบียดเบียนตนเอง คือ จะรับประทานสิ่งใดเข้าไปต้องไม่ทำให้ร่างกายทรุดโทรมเท่ากับเป็นการเบียด เบียนตนเอง ดังนั้นจึงมีการห้ามของมึนเมา สารเสพติด ขณะที่วิทยาศาสตร์ได้พิสูจน์ยืนยันว่า เลือดและเนื้อของสัตว์ที่ถูกฆ่าตายเต็มไปด้วยพิษภัยมากมาย เนื้อสัตว์เหล่านี้จึงจัดเป็นพิษชนิดหนึ่งเช่นกัน การละเว้นจึงส่งผลดีต่อร่างกายอีกด้วย

 

ข้อควรถือปฏิบัติ  สำหรับผู้คนที่จะเข้าร่วมพิธีกินเจ

  1. บุคคลที่อยู่ในระหว่างการไว้ทุกข์  ห้ามเข้าร่วมพิธีกินเจอย่างเด็ดขาด
  2. บุคคลที่อยู่ในระหว่างตั้งครรภ์  เข้าร่วมพิธีกินเจได้  แต่จะไปไหวพระที่ศาลเจ้า  หรือไปดูการประกอบพิธีกรรมต่างๆ ในขณะที่พระเข้าทรงที่ศาลเจ้าไม่ได้
  3. บุคคลที่มีประจำเดือน  เข้าร่วมพิธีกินเจได้  แต่จะไปไหวพระที่ศาลเจ้า  หรือไปดูการประกอบพิธีกรรมต่างๆ ในขณะที่พระเข้าทรงที่ศาลเจ้าไม่ได้
  4. บุคคลที่เข้าร่วมพิธีกินเจ ห้ามดื่มของมึนเมาอย่างเด็ดขาด
  5. บุคคลที่เข้าร่วมพิธีกินเจ ห้ามร่วมประเวณีอย่างเด็ดขาด
  6. บุคคลที่เข้าร่วมพิธีกินเจ ห้ามรับประทานอาหารที่เป็นของสดคาว  เนื้อสัตว์ต่างๆอย่างเด็ดขาด
  7. บุคคลที่เข้าร่วมพิธีกินเจ ต้องชำระร่างกายให้สะอาดก่อนเข้าพิธี  และรักษาความสะอาดของร่างกายอยู่เสมอ
  8. บุคคลที่เขาร่วมพิธีกินเจ ต้องประพฤติชอบทั้งกาย  วาจาและใจ

กราบนมัสการ    ธมฺมธีโร 

และขอบพระคุณอย่างสูงที่มาให้กำลังใจคนถือศีลกินเจช่วงนี้ค่ะ

ปัจจุบันมีการยอมรับกันโดยทั่วไปถึงคุณค่าของ “อาหารเจ” เนื่องจากการรับประทานพืชผักในปริมาณที่มากกว่าปกติ งดเว้นเนื้อสัตว์ ทำให้กระเพาะได้พักจากภารกิจการย่อยเนื้อสัตว์ที่ทำประจำอยู่ และได้รับวิตามินเข้าไปเสริมสร้าง ซ่อมแซมร่าง กายส่วนที่สึกหรอ รวมทั้งได้โปรตีนจากถั่วชนิดต่าง ๆ ซึ่งแตกต่างจากโปรตีนที่เราได้รับจากเนื้อสัตว์ ช่วงเวลานี้จึงถือเป็นช่วงที่ร่างกายได้พักผ่อนจากการรับสารอาหารย่อยยาก


                         

      

 

ผักผลไม้ที่นำมาปรุงและบริโภคในแต่ละวันควรจัดให้ได้ครบตามสีของธาตุ

ทั้ง 5 ดังนี้ 

 

          1. สีแดง (แดงส้ม, แสด, ชมพู) สัญลักษณ์ ธาตุไฟ        

          2. สีดำ (น้ำเงิน, ม่วง) สัญลักษณ์ ธาตุน้ำ  

          3. สีเหลือง (เหลืองแก่, เหลืองอ่อน) สัญลักษณ์ ธาตุดิน  

          4. สีเขียว (เขียวเข้ม, เขียวอ่อน) สัญลักษณ์ ธาตุไม้  

          5. สีขาว (ขาวนวล, ขาวสะอาด) สัญลักษณ์ ธาตุโลหะ

ถั่วทั้ง 5 สีที่ให้คุณประโยชน์ต่ออวัยวะหลักภายใน 

          1. ถั่วแดง (RED BEANS) ให้คุณต่อหัวใจ  

          2. ถั่วดำ (BLACK BEANS) ให้คุณต่อไต  

          3. ถั่วเหลือง (SOY BEANS) ให้คุณต่อม้าม  

          4. ถั่วเขียว (GREEN BEANS) ให้คุณต่อตับ   

          5. ถั่วขาว (WHITE BEANS) ให้คุณต่อปอด

รสชาติที่จัดมากๆ จะส่งผลไปถึงอวัยวะหลักดังนี้

  • รสขม ส่งผลต่อ หัวใจ

  • รสเค็ม ส่งผลต่อ ไต

  • รสหวาน ส่งผลต่อ ม้าม

  • รสเปรี้ยว ส่งผลต่อ ตับ

  • รสเผ็ด ส่งผลต่อ ปอด

ดาวก็กินเจเหมือนกันค่ะพี่กีร์

เบาเนื้อเบาตัวสบายดีค่ะ...แต่หิวบ่อย อิอิ

ถือศีลเป็นปกติ กินเจตามเทศกาล กินมังสวิรัติเป็นบางครั้ง 555

                 

                 

สวัสดีค่ะ

ดีใจนะที่มีคนกินเจเพิ่มอีกคนหนึ่ง  กินแล้วเบาสบายจริงๆด้วย ที่หิวบ่อยเพราะ

มันมีแต่ผักผลไม้ที่ย่อยง่ายและย่อยเร็ว  พี่ก็จะหาพวกถั่วต่างๆมาตุนไว้เวลา

หิวก็เคี้ยวๆๆๆ  ตามด้วยน้ำผลไม้เช่นน้ำเสาวรส  น้ำแครอท  น้ำใบบัวบกก็พอ

ช่วยได้สบายๆ

เหมือนกันเลยจ้า  ถือศีลเป็นปกติ กินเจตามเทศกาล กินมังสวิรัติเป็นบางครั้ง

    สวัสดีค่ะ  ขออนุโมทนาบุญด้วยค่ะสำหรับผู้กินเจทุก ๆ ท่าน  ครูสุภาภรณ์ก็กินเจเหมือนกันค่ะ  แต่ไม่เคร่งมากนัก  บางวัน...  บางมื้อ...  อาจจะเป็นมังสวิรัติบ้าง    เพียงแค่ของดเว้นเนื้อสัตว์ได้แค่นี้ก็พอใจแล้วค่ะ  ไม่ได้กินเจตามประเพณี  9 วัน  แต่ตั้งมั่นไว้ว่า  กินเจทุกวันพฤหัสบดี  วันโกน  และวันพระ  คือ  สัปดาห์ละ  3 วันค่ะ  ช่วงแรก ๆ กินเจตลอดพรรษาด้วย  ทำได้อยู่  3 ปี ... 3 พรรษา  ไม่ค่อยสะดวก  เลยกลับมาเป็นสัปดาห์ละ 3 วันอย่างเดิมค่ะ

 สวัสดีปีใหม่ ๒๕๕๕ ค่ะ Ico48 ขอส่งความสุขด้วยคำกล่าวว่า สุขสันต์ วันปีใหม่ และทุกวันคืนตลอดไปนะคะ...

ขอบคุณ  @@@ที่แวะมาทักทายกันนานมากแล้ว  ต้องขออภัยที่เพิ่ง

จะเริ่มกลับเข้าบ้านมาอีกครั้ง  หลังจากที่ห่างไปนาน  หวังว่าคงจะได้และเปลี่ยน

สิ่งดีๆให้แก่กันและกันต่อไปนะคะ

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท