เครือข่ายความร่วมมือออนไลน์เพื่อทำงานแบบบูรณาการ
Cross-Organization
Cooperative Working,
Learning from Case of Creative Drawing for VHV Roles
Promotion
ทางเครือข่ายผู้นำ อสม. และศูนย์สุขภาพภาคประชาชนภาคตะวันออก ชลบุรี เตรียมจะใช้โอกาสเทศกาลปีใหม่ทำสื่อเผยแพร่สื่อสารต่างๆ ให้มีความหมายต่อการรณรงค์ทางสุขภาพของภาคประชาชนและมีความหมายต่อการเชิดชูพลังจิตอาสา และจิตวิญญาณอาสาสมัคร ของเครือข่าย อสม.ไปด้วย เลยมาขอให้ผมวาดรูปให้
ผมเลยวาดความเป็นสุขภาพใกล้บ้านใกล้ใจ เพื่อสื่อความมีนัยสำคัญต่อการขับเคลื่อนงานสาธารณสุขมูลฐานในด้านที่จะสามารถเชื่อมโยงกับงานสุขภาพชุมชนและงานสุขภาพปฐมภูมิ, งานที่เริ่มมีความเป็น Home visit, งาน Home-Based Primary Care, งานสุขภาวะทางจิตใจ รวมทั้งแสดงมิติทุนทางสังคมวัฒนธรรมของชุมชนชาวบ้านไทย ที่จะมีบทบาทสำคัญมากต่อลักษณะการทำงานสุขภาพชุมชน ทาง ผอ.ศูนย์สุขภาพภาคประชาชนภาคตะวันออก ชลบุรี และคณะทำงานบอกว่าชอบ ก็เลยทำให้เลือกเอาไปใช้เองตามอัธยาศัย ๒ แบบ คือลายเส้นขาวดำและระบายสีให้อ่อนๆ
เรียนรู้งานศิลปะเชิงวิชาการ
และกระบวนการทำงานสร้างสรรค์สื่อศิลปะ
งานศิลปะบันทึกและถ่ายทอดเรื่องราวที่ต้องการด้วยภาพอย่างนี้ เรียกว่าภาพประกอบเพื่อแสดงข้อมูล หรือภาพ Illustration เพื่อสื่อความรู้ ความเข้าใจ ให้อารมณ์ความรู้สึก และเข้าถึงจินตนาการต่อความเป็นจริงได้ดีที่สุด คุณลักษณะของภาพจะมีความสามารถในการบันทึกและนำเสนอข้อมูล เพื่อให้ความรู้และแสดงความเป็นจริงให้เข้าถึงได้ด้วยภาพวาด (Informative and Educative Drawing)
ในการทำศิลปะสื่อและในภาคธุรกิจเอกชนนั้น ภาพลักษณะนี้จะต้องใช้คนทำงานหลายกลุ่มงาน คือ ๑) งานวิเคราะห์และเตรียมข้อมูล ซึ่งต้องค้นคว้าข้อมูลเพิ่ม วิเคราะห์ และนำเสนอให้ได้ประเด็นที่แจ่มชัดที่สุด เรียกว่าทำบรี๊ฟ หรือทำ Creative Briefs Data ๒) งานคิดและสร้างสรรค์ หรือทำ Creative เพื่อแปรข้อมูลไปสู่การออกแบบปมและสถานการณ์ของการนำเสนอที่ดีที่สุด ให้แรง โดนใจ สร้างสรรค์อย่างมีรสนิยม ให้ความบันดาลใจและให้กำลังความมีจิตใจสูงแก่สังคม ๓) งานขยายและผลิตซ้ำความคิดให้ทำเป็นสื่อได้ หรือ Copy write และ Re-write เพื่อทำความคิดสร้างสรรค์และปมที่วิเคราะห์และออกแบบให้ลงตัวแล้ว ให้ออกมาเป็นภาพร่าง คำพูด และองค์ประกอบต่างๆ ๔) งานทำให้เป็นภาพ หรือ Visualization ให้ทุกฝ่ายสามารถเลือกและตรวจสอบองค์ประกอบทุกด้านอย่างพิถีพิถันก่อนการลงมือผลิต ๕) การนำเสนอ ปรับปรุงและบรรณาธิกร ๖) งานผลิต ๗) งานสตูดิโอ จะเป็นงานเฉพาะทางของฝ่ายเทคนิคต่างๆ ซึ่งทีมทำสื่อและงานสร้างสรรค์พอจะเข้าไปเกี่ยวข้องได้ แต่เจ้าของงานและคนทั่วไปเข้าไปเกี่ยวข้องในขั้นตอนนี้ นอกจากจะไม่ทันการณ์แล้วก็จะซับซ้อนเกินที่จะคุยกันของคนทำกับคนที่ไม่ใช่ผู้ปฏิบัติ
ดังนั้น เบื้องหลังของการที่จะได้สื่อและงานศิลปะสื่อที่ดีนั้น จึงมีความจำเป็นมากที่จะต้องใช้คนที่มีความสามารถสูงในหลายด้าน มีงบประมาณที่เหมาะสม และต้องการทักษะการจัดการที่จำเป็นหลายด้าน อีกทั้งหากคนทั่วไปทราบระบบการทำงาน ก็จะสามารถรู้ได้ว่า ขั้นตอนที่เจ้าของงานและผู้ทำงานเชิงเนื้อหาควรเข้าไปเกี่ยวข้องและทุ่มเทให้ความร่วมมือคนทำงานสร้างสรรค์ศิลปะสื่อให้มากนั้น คือ ขั้นตอนที่ ๑ และ ๕ หากเป็นขั้นตอนอื่นแล้วจะทำให้กระบวนการต่างๆเสียหายและต้องสิ้นเปลืองทรัพยากรในทุกด้าน อีกทั้งเป็นเหตุให้งานส่วนใหญ่ของราชการและงานทางความรู้ ได้ผลออกมาไม่ดี การเรียนรู้และมีความเข้าใจกระบวนการเหล่านี้ จึงเป็นการสร้างทุนการปฏิบัติที่จะช่วยลดความสูญเสียในระบบ เพิ่มคุณภาพงานสื่อสารและพัฒนาการเรียนรู้ของสังคมได้อย่างแน่นอน
วิธีคิดเพื่อบุกเบิกและพัฒนาประสิทธิภาพองค์กร
ในหน่วยงานราชการส่วนมากแล้ว จะขาดระบบการทำงานเชิงสร้างสรรค์ในลักษณะดังกล่าวนี้มาก อีกทั้งวัฒนธรรมในองค์กรราชการนั้น ก็มักไม่เอื้อต่อการทำงานในลักษณะนี้เลย แต่หน่วยงานราชการเป็นคลังความรู้และคลังทางวิชาการที่ดี มีคนที่มีกำลังทางความรู้ มีทักษะด้านข้อมูล ซึ่งก็เป็นจุดแข็งที่หาได้ยาก ผมจึงสร้างโอกาสเท่าที่ทำได้เพื่อเสริมด้านที่ขาดหาย โดยพัฒนาหลักสูตรอบรมเชิงปฏิบัติการพัฒนากำลังคนของหน่วยงานต่างๆที่มีพื้นความสนใจทางด้านนี้ให้มีทักษะพึ่งตนเองเพื่อทำงานอย่างบูรณาการอยู่ในตนเองสำหรับทำงานสร้างสรรค์อย่างนี้ โดยดึงเอาบุคลากรฝ่ายเทคนิค (Media and Communication Technical Specialists) มาอบรมและจัดกระบวนการเรียนรู้ทักษะเชิงเนื้อหา อีกด้านหนึ่ง ก็ดึงเอาครูอาจารย์และนักวิชาการที่มีเนื้อหาในงานต่างๆ (Academician and Contents Expert) มาเติมทักษะศิลปะสื่อให้เป็นกลุ่มคนที่มีทักษะบูรณาการอยู่ในตนเอง เพื่อทำสื่อและมีศิลปะของการสื่อความรู้กับสังคมขึ้นใช้งานได้อย่างเหมาะสม หรืออย่างน้อย ก็มีพื้นฐานที่ดีกว่าเดิม เพื่อสามารถทำงานเชิงนโยบายและประสานความร่วมมือ เดินไปหามืออาชีพในภาคธุรกิจ สามารถร่วมคิด ทำ และสื่อสะท้อนความต้องการต่างๆบนฐานของการมีความเข้าใจ มีรสนิยม และมีความแตกฉานเรื่องศิลปะสื่อ ได้เป็นอย่างดี ซึ่งสามารถเป็นเครือข่ายปฏิบัติการความรู้เชิงสังคม ทำให้ส่วนรวมมีความแข็งแรงสำหรับเปลี่ยนแปลงตนเองด้วยความรู้
ทำไปได้มากพอสมควร ต่อเนื่องเป็น ๑๐ ปี กระทั่งทำเวทีระดับประเทศทางด้านสื่อสาธารณสุขที่มหาวิทยาลัยมหิดล ให้เป็นกลไกคนทำสื่อและมือวิชาการในแนวบูรณาการ เคลื่อนไหวในขอบเขตทั้งประเทศลงไปจนถึงในงานประจำของหน่วยงานสาขาต่างๆ โดยเชื่อว่า สังคมแห่งความรู้และสังคมที่มีความเข้มแข็งทางปัญญาจะไม่มีทางเกิดขึ้นได้เป็นแน่ หากคนที่อยู่ใกล้ข้อมูลและความรู้ ไม่สามารถสื่อสารและถ่ายทอดความรู้ให้กับสังคม และไม่สามารถเข้าถึงภาคความสร้างสรรค์ของสังคมเพื่อเชื่อมโยงทุนศักยภาพของกันและกันให้สะท้อนไปสู่การทำสิ่งต่างๆให้ออกมาได้อย่างดี ดีกว่าทำแบบแยกส่วนที่ไม่มีคุณภาพ
อย่างไรก็ตาม การที่มีระบบออนไลน์ให้คนที่สามารถประสานความร่วมมือและทำงานด้วยกันได้ ได้ใช้เป็นช่องทางสร้างความร่วมมือกันทำงานเพื่อมุ่งให้เกิดประโยชน์แก่ส่วนรวม แบบข้ามกรอบความเป็นองค์กรและข้ามข้อจำกัดต่างๆดังที่กล่าวถึงในข้างต้นได้ ก็เป็นวิธีที่ดีอย่างหนึ่งในการทำงานในหน่วยงานราชการให้เกิดผลดีได้มากขึ้น
เรียนรู้ อสม.และเรียนรู้ทางสังคม
ดูรูปเพลินๆแล้วก็น่าจะได้รู้จัก อสม.และถือโอกาสได้เรียนรู้สังคมที่อยู่รอบตัวไปด้วยบางแง่มุม ที่บอกเล่าอยู่บนความเป็น อสม.
อสม. เป็นพลังปฏิรูปวิถีชีวิตสุขภาพของสังคมขึ้นมาจากระดับฐานราก ทำให้สังคมมีพื้นฐานที่จะสามารถริเริ่มการพัฒนาขึ้นได้อีกหลายด้านโดยบทบาทของภาคประชาชน.
*ขอบคุณค่ะ..เป็นงานศิลป์ที่สื่อความหมายได้ครบถ้วน..รวมทั้งรายละเอียดในเส้นสายลายประณีตมากมาย..ไม่เว้นแม้แต่ฝุ่นผงบนพื้นกระดาน..ชื่นชมค่ะ...
*ช่วงนี้ อาจารย์คงมีเวลามากขึ้นแล้ว..และผลิตงานดีๆออกมาให้ได้เห็นมากขึ้นนะคะ..
สวัสดีครับพี่ใหญ่ครับ ขอบพระคุณครับ
ช่วงนี้ส่วนใหญ่ก็จะตะลุยนั่งเขียนงานต่างๆที่อยากทำให้เสร็จให้เรียบร้อยที่สุดก่อนจะไปเริ่มงานอื่นๆน่ะครับ พี่ใหญ่สบายดีนะครับ อ่านบันทึกของพี่ใหญ่แล้วทำให้ผมอยากลองหัดดีด Ukulele ดูด้วยคอร์ดแม่บทสักชุดหนึ่งคือ Cmajor Am F G ก็พบว่ามันง่ายมากเลยนะครับ ง่ายกว่ากีตาร์หลายเท่าเลย แต่เสียงเพราะดีครับ เลยเข้าใจแล้วว่าทำไมคนเขาถึงได้ชอบเล่นกันแพร่หลายเร็วจริง
เคยเห็นภาพแบบนี้อยู่บ่อยๆ ตอนไปออกค่ายอาสาฯ น่ะค่ะ
สวัสดีครับอาจารย์ดร.ขจิตครับ
เห็นด้วยครับอาจารย์ แล้วก็จะเป็นเครือข่ายเสริมพลังการพัฒนาตนเองของท้องถิ่น และเป็นหัวหอกสำคัญของการนำการปฏิรูปท้องถิ่นอีกด้วย
ขอบพระคุณ อสม. ผู้เสียสละและ เป็นแรงหนุน สำคัญ ในการขับเคลื่อนงานชุมชน เจ้าค่ะ
สวัสดีครับอาจารย์หมอ CMUpal ครับ
สวัสดีครับคุณ poo ครับ
ผมเคยนั่งคุยกับ อสม.กลุ่มต่างๆในห้วงกว่า ๒๐ ปีมานี้แทบนับไม่ถ้วน เลยกล้าที่จะสะท้อนให้ว่า อย่างที่คุณ poo กล่าวนี้ มีคุณค่าและเป็นที่ภาคภูมิใจในชีวิตการอุทิศตนต่อผู้อื่นด้วยจิตอาสาของ อสม. มากที่สุดเลยละครับ เขาชอบที่จะรู้ว่าคนเห็นความหมายของความเสียสละชีวิตจิตใจให้กับการดูแลสุขภาพและสุขภาวะของชุมชน มากกว่าการได้อย่างอื่นตอบแทนเสียอีก
คณะแพทย์ มข เคย จัดอบรม อสม เดี๋ยวนี้ เงียบไปแล้ว ครับ
สวัสดีครับอาจารย์หมอ JJ ครับ เป็นมิ่งมงคลหลายครับที่ท่านอาจารย์มาเยือน
ส่วนหนึ่งก็คงเป็นเพราะเดี๋ยวนี้งานสุขภาพชุมชน
มีเครือข่ายและแนวเข้าถึงชุมชนได้หลากหลายมากแล้ว
หลายแห่งก็ขับเคลื่อนเครือข่ายงานกับบทบาทของ อสม.
ให้ผสมผสานกับงานอื่นๆที่ทำในระดับชุมชนต่างๆ
แล้วก็ไม่ได้จำกัดอยู่กับบทบาทความเป็น อสม.แบบเดิมๆแล้วครับ
เรียนมาน้อยมากแบบผิว ๆ นะคะอาจารย์ ทางด้านศิลปะในการสื่อออกมาให้โดนใจ เพียงพอที่จะกระทบใจ จนถึงขั้นอยากเปลี่ยนใจของคนรับสาร ที่จะนำไปถึงการเปลี่ยนพฤติกรรมของคนในอำเภอ
เห็นด้วยนะคะ อสม.ส่วนใหญ่ที่อำเภอเห็นคุณค่าการเสียสละเพื่อหมู่บ้านตนเอง ประโยชน์ที่ทำเพื่อพี่น้องคนบ้านเดียวกัน มากกว่าสินจ้างรางวัล
สวัสดีครับคุณหมอธิรัมภาครับ
ขอเป็นกำลังใจครับ คนที่เก่งในเรื่องเนื้อหาอยู่แล้ว เมื่อเติมส่วนขาดด้านศิลปะและสื่อ เพื่อเอาไว้ใช้พึ่งตนเองในการทำงานสักระดับหนึ่งได้นี่ ก็ต้องนับว่าเป็นคนมีกำลัง ที่จะช่วยให้คนมีความรู้ความเข้าใจ เพื่อพึ่งตนเองและริเริ่มการมีส่วนร่วมเพื่อทำสิ่งต่างๆด้วยตนเองด้วยกัน เป็นคุณหมอสร้างสุขภาวะชุมชนและดูแลผ่านทางระบบสังคมเลยนะครับ
สวัสดีครับอาจารย์ดร.ขจิตครับ
หากเรียนรู้จากชีวิตการทำงานของอสม. ก็จะสะท้อนทักษะที่จำเป็นต้องมีและต้องใช้
เพื่อทำงานได้จริงในวิธีทำงานแบบใหม่ ในเงื่อนไขแวดล้อมใหม่ๆของสังคม สอดคล้องกับ 21 Century Skills เลยนะครับขอบพระคุณอาจารย์เช่นกันครับ
คราวนี้ข้ามฟากไปภาคตะวันออกเลยนะนี่
เป็นความโชคดีของเด็กๆและคณะคุณครูด้วยนะครับ
ที่ได้หาประสบการณ์เรียนรู้อย่างบูรณาการกับอาจารย์
อาจารย์ที่เคารพครับ
ท่าน อสม. ทุกคนนับเป็นแรงสำคัญให้กับหมออนามัย
ที่พวกเรามีอยู่จำนวนน้อยมาก
อดคิดไม่ได้ว่า...ถ้าไม่มี อสม. พวกเราจะทำงานได้ลุล่วงได้อย่างไร ?
จริง ๆ แล้ว อสม. ทุกท่านเป็นคนจิตสาธารณะ
ยิ่งเรื่องประเด็นเงินตอบแทนเดือนละ 600 บาท
อสม.มองข้ามไปเลย
จริงแล้ว ต้องการมาทำงานเพื่ออาสารับใช้พี่น้องในพื้นที่ตนเอง
บอกได้อย่างเดียวว่า
ขอบพระคุณอาจารย์มากครับ
ที่เขียนเรื่องราวให้กำลังใจ อสม. ครับ
ขอบพระคุณแทน อสม.ด้วยครับ
สวัสดีครับทิมดาบครับ
ดูๆแล้วก็เป็นเครื่องมือและวิธีทำงานเชิงสังคม
รวมทั้งงานเคลื่อนไหวทางความรู้ในมิติใหม่ๆ ที่ดีมากเลยละครับ
ได้สนุกไปด้วยเลยละครับ
ทักษะการสื่อด้วยภาพก็เป็นที่ต้องการของครู อสม ด้วยเช่นกันนะครับ
อสม กับการจัดการของชุมชนเพื่อความริเริ่มและพึ่งตนเองของชุมชนในเรื่องสุขภาพ สุขภาวะชุมชน และการพัฒนาคุณภาพชีวิต ในอีกแง่หนึ่งนั้น ก็เป็นพลังจัดการการเปลี่ยนแปลงสู่ภาวะที่พึงประสงค์ต่างๆของสังคมที่สะท้อนขึ้นมาจากชุมชน นอกเหนือจากการที่จะต้องมักเป็นผู้รอรับการเปลี่ยนแปลงที่จะมาจากโลกภายนอกอย่างเป็นผู้ถูกกระทำจำนวนหนึ่ง ให้เป็นผู้ที่จะเป็นผู้คิดริเริ่มและสามารถพึ่งตนเองทางการปฏิบัติเป็นเบื้องต้นก่อน
ดังนั้น ทักษะการสื่อสารและสร้างกระบวนการเรียนรู้ นอกจากเป็นที่ต้องการและช่วยพลังปฏิบัติการต่างๆของ อสม และเครือข่ายชุมชนแล้ว สื่อภาพและเทคโนโลยีการเรียนรู้ที่สนองตอบต่อความต้องการในลักษณะนี้ ก็จัดว่าเป็นสื่อและเทคโนโลยีแบบเสริมพลังจิตอาสาและเสริมสร้างพลังการจัดการตนเองของชุมชนด้วย ซึ่งยังมีช่องว่างและโอกาสให้ทำสิ่งต่างๆสำหรับคนทำสื่อ นักเทคโน และนักพัฒนากระบวนการทางการศึกษา อีกเยอะเลยนะครับ ขอเป็นแรงหนุน เป็นกำลังใจ และเป็นแนวร่วม สำหรับการริเริ่มของคนรุ่นใหม่ๆนะครับ