ธรรมะในสถานศึกษา : ภาพสะท้อนเล็กๆ ว่าด้วยการต่อยอดจาก "หนึ่งคณะ หนึ่งหมู่บ้าน"
ปีการศึกษา ๒๕๕๓ เป็นปีแรกที่ผมและทีมงานได้ขับเคลื่อนเรื่อง “ธรรมะในสถานศึกษา” อย่างจริงจัง โดยผู้ที่รับมอบภารกิจยุคบุกเบิกไปทำก็คือคุณณัฐภูมินทร์ ภูครองผา
กิจกรรมที่ว่านั้นประกอบด้วยกิจกรรมหลักๆ คือการนิมนต์พระนักเทศน์มาบรรยายธรรมะให้นิสิตฟังเทอมละ 1 ครั้ง และอีกกิจกรรมหนึ่งก็คือ “ค่ายธรรมะในสถานศึกษา” ซึ่งเน้นการนำนิสิตออกไปกินนอนปฏิบัติธรรมนอกสถานที่ ผสมผสานกับการเรียนรู้เรื่องราวแห่งชุมชนไปพร้อมๆ กัน
ถัดมาปีนี้ เรายังคงจัดวางกลยุทธไว้เช่นเคย มีทั้งการบรรยายธรรมะในมหาวิทยาลัยและการนำเอานิสิตออกไปปฏิบัติธรรมนอกสถานที่ โดยการมอบหมายให้คุณเยาวภาฯ เป็นผู้รับช่วงต่อจากคุณณัฐภูมินทร์ฯ
ในปีนี้โดยส่วนตัวแล้วนั้น ผมต้องการเปิดประเด็นให้นิสิตได้ทำความดีเพื่อถวายเป็นพระราชกุศลแด่องค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว อันเป็นส่วนหนึ่งในกระบวนการทดแทนบุญคุณแผ่นดินเกิด โดยมีกิจกรรมรองรับหลากหลาย อาทิ การพยายามเชื่อมโยงไปสู่กลุ่มนิสิตอื่นๆ อาทิการร่วม“สวดอิติปิโต ๑๐๘” การสวด”สรภัญญะ” บนศาลาวัดใน “วันพระ..วันเจ้า” ร่วมกับชาวบ้านในชุมชนรอบมหาวิทยาลัย...
ด้วยวิธีคิดในกรอบกว้างๆ เช่นนั้น ผมจึงไม่ลังเลที่จะมอบหมายผู้รับผิดชอบให้เชิญชวนผู้เฒ่าผู้แก่ในหมู่บ้านต่างๆ มาร่วมฟังเทศน์ด้วยกัน โดยเริ่มต้นง่ายๆ จากการประสานผ่าน “เครือข่ายแกนนำชุมชน” ที่เคยทำงานร่วมกัน ซึ่งถือว่าเข้าถูกช่องเป็นอย่างมาก แกนนำที่ว่านั้นก็สื่อสารรวดเดียวไปยังหมู่บ้านต่างๆ ช่วยให้ข่าวสารเดินทางไปอย่างง่ายดายและรวดเร็ว..
การขับเคลื่อนจากเครือข่ายเช่นนั้น ถือเป็นการหยิบจับ “ทุนทางสังคม” มาใช้ได้อย่างถูกจังหวะ เครือข่ายที่ว่านี้เป็นเครือข่ายที่เกิดจากการทำงานร่วมกันจากเวที “หนึ่งคณะหนึ่งหมู่บ้าน” ซึ่งเรียกได้ว่า “มองตารู้ใจ...ถึงไหนถึงกัน” อะไรๆ ก็ไม่ยุ่งยาก ไม่ยึดติดระบบเสียทั้งหมด เป็นการ “เอาใจนำพาเอาศรัทธานำทาง” เข้าว่าล้วนๆ ดังจะเห็นได้จากในบางหมู่บ้าน เหล่าบรรดาแกนนำขันอาสาจัดหาพาหนะมารับส่งกันเอง โดยไม่เรียกร้องค่าใช้จ่ายใดๆ แม้แต่บาทเดียว ส่วนที่เหลือนั้นเป็นหน้าที่ของเราที่จะจัดหารถราไปรับไปส่ง ...
กรณีดังกล่าวนี้ ผมถือเป็นกิจกรรมขยายผลจาก “หนึ่งคณะ..หมู่บ้าน” (มมส ร่วมใจห่วงใยชุมชน) เพราะนี่คือเครื่องมือ หรือกลไกในการสร้าง “สะพานใจ” ไปสู่กันและกัน เป็นการเปิดพื้นที่ในมหาวิทยาลัยให้ชุมชนได้เข้ามาแตะต้องสัมผัส เพื่อยืนยันว่า “ที่ตรงนี้ (มหาวิทยาลัย) ยังเป็นสถานที่ของชาวบ้าน” อยู่เหมือนเดิม...
และที่สำคัญก็คือ ผมตั้งใจอย่างแรงกล้าว่าในช่วงเข้าพรรษานี้ จะพานิสิตจำนวนหนึ่งออกไป “กินนอนปฏิบัติธรรม” ในวัดแถวๆ รอบมหาวิทยาลัย เป็นการนำพานิสิตออกไปเรียนรู้ชุมชน เสริมแรงใจกันและกัน มีอะไรก็แลกเปลี่ยนกัน เป็นการเติมเต็มพลังชีวิตกันและกันไปในตัว
ครับ, นั่นคือสิ่งที่ผมวาดหวังและเฝ้าหวังว่ามันคงจะเกิดขึ้นได้ในเร็ววันนี้ เพียงแต่ไม่อยากทำตัวถึงขั้น “สั่งการ” ให้เกิดขึ้นด้วยตนเอง แต่อยากให้เจ้าหน้าที่และนิสิตรู้สึก “มีใจ” ที่จะเรียนรู้ในเรื่องราวดังกล่าว เพราะเรื่องราวที่ว่านั้นผมมองว่ามันเป็นกระบวนการที่ทรงพลังในการเรียนรู้อันหลากหลายมิติที่ต้องอาศัยการใช้ “ใจนำพา ศรัทธานำทาง” จริงๆ ไม่ใช่แค่ทำตามนโยบายหรือตัวชี้วัดใดๆ
อีกทั้งการระบุชัดว่าต้องจัดกิจกรรมในอาคารพัฒนานิสิตนั้น ก็เป็นเรื่อง “จงใจ” ล้วนๆ ซึ่งผมมุ่งมั่นที่จะใช้กิจกรรมดังกล่าวประชาสัมพันธ์ให้นิสิตและชาวบ้านได้รู้ว่า “บ้านหลังใหม่” อยู่ตรงนี้ มีปัญหา หรือมีธุระใดๆ จะได้มาติดต่อได้ถูกที่ถูกทางนั่นแหละ
สำหรับครั้งนี้ ทีมงานได้กราบนิมนต์พระอาจารย์สมพงษ์ รัตนวังโส (วัดสร้อยทอง) หนึ่งในคณะธรรมะเดลิเวอรี่ ของพระมหาสมปอง ตาลปุตโต มาเป็นพระวิทยากร เพื่อแสดงธรรมเทศนา ในหัวข้อ “คุณธรรม จริยธรรมในการดำรงชีวิต” โดยมีกรอบแนวคิดหลักๆ ที่สัมพันธ์กับการขับเคลื่อนเรื่อง "คุณธรรมจริยธรรม และอัตลักษณ์" ของนิสิตมหาวิทยาลัยมหาสารคาม
ถัดจากนี้ ทีมงานก็กำลังเตรียมการนำนิสิตหลายร้อยคนเข้าสู่กิจกรรม “ค่ายธรรมะในสถานศึกษา” ซึ่งจะจัดขึ้นหลังวันแม่แห่งชาติ เป็นกิจกรรมที่เข้มข้นกว่าเดิม เน้นการเรียนรู้เชิงปฏิบัติการหลากรูปแบบ เพื่อให้การเรียนรู้เป็นสีสัน มีชีวิตชีวา สนุกสนานตามกรอบของการ “บันเทิง...เริงปัญญา”
และที่ลืมไม่ได้ก็คือ การ “ถอดบทเรียน” หลังกิจกรรมยุติลง ทั้งจากผู้ดำเนินงานและผู้เข้าร่วมงาน เพื่อจัดเก็บเป็น “คลังความรู้” และ “จดหมายเหตุ” ขององค์กร ไปพร้อมๆ กัน
ครับ, ทุกอย่างยังเหมือนอยู่ในระยะเริ่มต้น คล้ายโยนหินถามทางเพื่อค้นหารูปแบบที่เหมาะสมในการที่จะสร้างสรรค์กระบวนการเรียนรู้แบบมีพลังและมีส่วนร่วมอย่างกว้างขวาง
ผมไม่เคยลังเลที่จะลงมือทำในสิ่งที่ตนเองคิดและเชื่อ...
แต่ถึงกระนั้น ก็ยังต้องบอกกับตัวเองว่าให้ “รอ” ใครต่อใครด้วยเหมือนกัน
เพราะเมื่อผมพ้นไปจากตำแหน่งและภารกิจเหล่านี้แล้ว มันคือบทพิสูจน์ว่าสิ่งเหล่านี้ว่าจะเข้มแข็ง และเข้มข้นพอที่จะยืนหยัดและเดินทางต่อไปหรือไม่ ?
ครับ, ผมยังต้อง “รอ” ! และ “รอ” ไปอีกสักระยะ
...
ภาพ : งานประชาสัมพันธ์และสารสนเทศ
กองกิจการนิสิต มมส
๒๘ กรกฎาคม ๕๔
อาคารพัฒนานิสิต มมส
ความเห็น (14)
...การ..รอ...คือ ความอดทน..ชนิดหนึ่ง...เมื่อรอได้..เวลา..จะหายไป...(และ..ตรงนั้น..อาจจะเป็น..กำไร"ชีวิต"..ที่กำ..ไว้ไม่ได้)..จึงกลายเป็น นาน เกิน รอ..(เลย..จบด้วยการ..รอไม่ได้..อ้ะะๆๆๆ)....ถ้าหาก คุณ..รอได้..."ยายธี..ขอให้..ดอกไม้และ..กำลังใจเจ้าค่ะ..คุณ แผ่นดิน..ที่รัก..)....กับสิ่งที่คุณกำลังทำๆอยู่..ยายธี..จ้า...
เมื่อวันที่๒๕-๒๖ กรกฎาคม ๒๕๕๔ ที่ผ่านมาได้ไปร่วมเป็นวิทยากร กับทีมดร.วิรัตน์ คำศรีจันทร์ ในงานเวอร์ช็อปเครือข่ายครูนครสวรรค์พัฒนาการเรียนรู้อิงถิ่นฐานอย่างบูรณาการ ณ โรงเรียนหนองบัว อำเภอหนองบัว นครสวรรค์
อาตมาได้ถือโอกาสแนะนำคุณครูกลุ่มหนึ่งที่พื้นเพไม่ใช่คนหนองบัว แต่อยู่หนองบัวมานานแล้ว เกินสิบปี โดยคุณครูเล่าว่ายังไม่ค่อยรู้เรื่องชุมชนเท่าไหร่เลย
เมื่อทราบข้อมูลจากคุณครูมาอย่างนี้ เลยเสนอให้คุณครูลองไปทำดูสักเรื่อง โดยบอกคุณครูไปว่าช่วงนี้เป็นฤดูเข้าพรรษา ในวันพระวันศีลจะมีคนเฒ่าคนแก่ มาทำบุญกันมากมาย และส่วนหนึ่งก็ใช้โอกาสนี้ถือศีลแปด โดยพักค้างคืนเพื่อปฏิบัติธรรมที่วัดหนึ่งคืนด้วย
คนเหล่านี้ เป็นทายกวัด เป็นผู้นำชุมชนมาก่อน เป็นคนเก่าที่รู้เรื่องชุมชนในหลายแง่มุมทั้งด้านสังคมความเป็นมา เรื่องราวเกี่ยวกับผู้คน บริบทชุมชนในยุคเก่า อย่างรอบด้าน
และผู้รู้เหล่านี้ ก็มารวมตัวกันที่วัดในพระ นอนพักค้างคืนด้วย ถ้าคุณครูมีจิตอาสาจะไปพูดคุย สอบถามเรื่องราวแต่หนหลัง จดบันทึก นำมาเผยแพร่ คิดว่าได้ประโยชน์มาก
ถ้านอกพรรษา จะพบท่านเหล่านี้ได้ยากพอสมควร ไปพบท่านได้แต่ใช้เวลามากกว่าจะพบได้ครบถ้วนเหมือนฤดูนี้ เพราะฉะนั้นช่วงนี้ดีที่สุด คนทุกสาขาอาชีพมารวมตัวกัน ทุกเรื่องราวจะมีอยู่ที่นี่ ไปแล้วสามารถเก็บบันทึกข้อมูลความรู้มากมาย
ดีมากเลยที่นำนิสิตออกไปพบปะผู้คนในชุมชน
"... หัวใจร่มรื่น ..." ครับ ;)...
มาร่วมชื่นชมและให้กำลังใจค่ะ เห็นจากภาพแล้วประทับใจค่ะ
*** งดงามตามวิถี...ความสุขหาได้ง่ายๆ
*** “บันเทิง...เริงปัญญา” จริงๆค่ะ
สวัสดีค่ะ
ปลื้ม สนเท่ห๋ ชื่นชมมากๆค่ะ
นานนักที่จะเห็นระดับอุดมศึกษาพาชุมชนเข้าม.
แถมเข้าไปด้วยธรรมะ
น้อยนักที่จะทำ
ดีใจที่ส่งหลานสาวมาเรียนที่นี่
เขาจะได้ซึมซับ กระบวนความดี ติดไปด้วยนอกจากความรู้
ขอเป็นกำลังใจให้นะคะ
- สวัสดีครับ อ.แผ่นดิน
- เป็นกิจกรรมดีๆ ที่น่าชื่นชมครับ
- ธรรมะไม่กลับมา โลกกาจะวุ่นวาย
- ขอบคุณครับ
สวัสดีครับ ยายธี
เมื่อการ "รอ" สิ้นสุดลง เราจะรู้เลยว่าผลลัพธ์แห่งการรอนั้น มีทั้งสมหวัง และไม่สมหวัง
แต่สัจธรรมแห่งการรอนั้นย่อมสอนให้เรารู้ว่า "ชีวิต คือ การเรียนรู้" ...(กระมังครับ)
สวัสดีค่ะ
- ชื่นชอบกิจกรรมนี้มากค่ะ ที่สามารถนำชุมชนเข้าร่วมกิจกรรมด้วย ไม่ใช่เรื่องง่าย แต่ก็ไม่ยากเกินไปสำหรับ"นักกิจกรรมพัฒนา"อย่าง อ.พนัส
- ในบันทึกนี้มึคำคมมากมายที่สะดุดใจ....อ่านแล้วผ่านเลยไม่ได้..ให้แนวคิดมากค่ะ
- ขอบคุณมากค่ะ
กราบนมัสการ พระคุณเจ้าฯ พระมหาแล อาสโย ขำสุข
ผมเองมีมุมมองคล้ายกันครับ เช่นในยามที่นิสิตไปออกค่ายตามหมู่บ้านต่างๆ ผมมักจะกำหนดเป็นแนวคิดหลักที่ต้องให้นิสิตจัดแบ่งเวรประจำวันในการไปทำบุญตักบาตรที่วัดในทุกๆ เช้า โดยพยายามสร้างแรงจูงใจให้นิสิตชาวค่ายได้รู้ว่าบนศาลาวัดนั้นเต็มไปด้วยเรื่องราวหลากหลายมิติ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกลุ่มผู้เฒ่าผู้แก่ ซึ่งถือว่าเป็นขุมคลังปัญญาของชุมชนนั้นก็มักไปรวมตัวกันที่นั่น และนั่นก็ยังรวมถึงคนหลากวัยก็ย่อมอยู่บนศาลาวัดเช่นกัน
ประเด็นดังกล่าว เป็นการเปิดพื้นที่ให้นิสิตได้เข้าไปสัมผัสเรื่องราวชุมชนผ่านคนหลากวัยในบนศาลาวัด บางทีในห้วงเช้านั้นอาจสามารถเรียนรู้ครบมิติ "บวร" เลยก็เป็นได้
กราบนมัสการ..
สวัสดีครับ อ.วัส Wasawat Deemarn
คนเหนือ,ชาวภาคเหนือพูดบ่อยๆ ว่า "ใจร่มๆ" ...ฟังแรกๆ ไม่ค่อยเข้าใจนัก แต่ทุกวันนี้หลังจากไปเชียงใหม่บ่อยๆ ก็คุ้นชินวัฒนธรรมทางภาษามากขึ้นอย่างเห็นได้ชัด
ว่าแต่ จะมีโอกาสได้ไป มรภ.เชียงใหม่อีกหรือเปล่านะ !
สวัสดีครับ พี่ นงนาท สนธิสุวรรณ
ถ้าทุกอย่างเป็นไปดั่งที่ตั้งใจ เมื่อนิสิตตบเท้าเข้าหมู่บ้านร่วมสวดมนต์เย็นกับผู้เฒ่าผู้แก่ในช่วงเทศกาลเข้าพรรษา รวมถึงการถือศีลนอนวัดไปในตัว ก็น่าจะเป็นกระบวนการที่ดีในการเสริมสร้างการเรียนรู้แบบฝังตัว ซึ่งถือเป็น "นวัตกรรม" ได้เหมือนกันกระมังครับ
- สวัสดีครับ
- กิจกรรมดีที่ช่วยสร้างความสุขให้กับหลายกลุ่มคน
- ดูจากภาพแล้วมีความชื่นจิตชื่นใจมากเลยนะครับ
- โครงการนี้เข้าข่าย "บวร" (บ้าน วัด โรงเรียน)หรือเปล่าครับ?
- แต่ไม่น่าจะเป็นโรงเรียน เพราะเป็นมหาวิทยาลัย จึงต้องเป็น "บวม" (บ้าน วัด มหาวิทยาลัย) 555 ขำ ๆหน่อยนะครับ
- ขอบพระคุณที่นำกิจกรรมดี ๆ มาให้ชมครับ
สวัสดีครับ คุณวศิน ชูมณี
ใช่ครับ โครงการนี้เข้าข่าย "บวม" บ้าน>วัด>มหาวิทยาลัย 55
และที่ชัดชัดอีกประการก็คือ การต่อยอดจากกิจกรรม "หนึ่งคณะ หนึ่งหมู่บ้านนั่นแหละ"
ขอบคุณที่แวะมาเยี่ยม นะครับ