"บอย" คนนี้มิใช่ โกสิยพงษ์

"บอย" คนนี้ไม่ใช่นักร้อง มิใช่คนดัง แต่เป็น "คนบ้า" ตั้งแต่วัยรุ่น ซึ่งเปลี่ยนแปลงวิธีคิด วิธีดูแลผู้ป่วยจิตเวช ชนิดหลังเท้าเป็นหน้ามือไปเลย

นพ.วราวุธ สุรพฤกษ์ กระบวนกรเสริมพลังเปลี่ยนแปลงจากภายใน เพิ่งเล่าเรื่องนี้จบ ผมพิมพ์เรื่องนี้ก่อนที่จะผ่านหู แล้วผ่านเลย โดยไม่ "ผ่านใจ"

บอยอยู่ในหมู่บ้านเล็กๆ ในอำเภอเล็กๆ จังหวัดหนึ่งในภาคเหนือ เด็กหนุ่มรายนี้ทุบตีพ่อแม่ ทำร้ายผู้คน และเผาบ้านตนเองหลายรอบ ลูกหลานใครดื้น ร้องไห้โยเย ผู้ใหญ่เรียกชื่อ "บอย" เด็กจะหยุดเป็นปลิดทิ้ง...เพราะกลัวนายบอยขี้นสมอง

ราวสองปีที่ผ่านมา นพ.วราวุธ สุรพฤกษ์ เป็นกระบวนกรที่โรงพยาบาลสวนปรุง จังหวัดเชียงใหม่ เรื่อง "แผนที่ผลลัพธ์" ซึ่งมุ่งจะให้เกิดการเปลี่ยนแปลงวิธีคิด วิธีทำงาน ของกลุ่มคนเล็กๆ จำนวนน้อยแต่อยู่ชิดปัญหา ปัญหา "บอย" ถูกหยิบมาเป็นแบบฝึกหัด โดยเจ้าหน้าที่โรงพยาบาลสวนปรุงเดินทางไปหาข้อมูล ณ หมู่บ้านที่ "บอย" อยู่

...ถ้ามันกลับมาดี ก็ว่าไป แต่นี่มันกลับมาแต่ละครั้ง เป็น "ลูกผีลูกคน" นะแม่เลี้ยง...ผู้ใหญ่บ้านให้ข้อมูล

"ลูกผีลูกคน" จึงเป็นประเด็น กลับมาค้นหาต่อที่โรงพยาบาลว่าเพราะเหตุใด บอยกลับบ้านแบบลูกผีลูกคน โดยทบทวนประวัติการรักษาในโรงพยาบาลครั้งก่อนๆ พบว่า บอยกลับบ้านก่อนอาการจะสงบจริง

โรงพยาบาลจึงเปลี่ยนแผน จะดูแลนโรงพยาบาลยาวนานขึ้น จนอาการสงบราบคาบ ซึ่งอีกไม่นาน นายบอยก็ถูกตำรวจ (ซึ่งเป็นน้าชาย) พาตัวกลับมาเพราะอาละวาดอีก(แล้ว)

การรักษาผู้ป่วยจิตเวชที่ป่วยเรื้อรังเข้าออกโรงพยาบาลเป็นสิบๆ รอบนั้น ทรมานใจผู้ป่วยและญาติอย่างยิ่งจากความตั้งใจของทีมงาน รับฟัง "ทุกข์ ของบอยและญาติๆ ทำให้กระบวนการดูแลในโรงพยาบาลเปลี่ยนไปในทางเป็นมิตร เป็นผู้เป็นคน (หรือมีความเป็นมนุษย์)มากขึ้น ครั้งนี้บอยอยู่โรงพยาบาลเกือบสองเดือน

...หวัดดีผู้ใหญ่...บอยยกมือไหว้ผู้ใหญ่บ้านทันทีที่เจ้าหน้าที่พาไปถึงหมู่บ้าน ผู้ใหญ่บ้านงงงง จะมาบ้าแบบไหนอีก แต่ก็ทึ่งในการเปลี่ยนแปลง วันต่อๆ มาชาวบ้านโจษกันว่า..บ้าบอย ดีขึ้นแล้ว...พฤติกรรมที่เปลี่ยนเป็นดีของบอยนั้น ชาวบ้านรับรู้

ยกเว้นตอนเหล้าเข้าปาก บอยกลับมา "บ้า+เมา" ทุกครั้ง ซึ่งผู้ใหญ่บ้านสังเกต และออกเดินขอร้องทุกร้าน ทุกงานบุญ งานศพ ดูแลให้ดี อย่าให้เหล้าเข้าปากบอย ทุกงานก็รับปาก และทำตามที่รับปากไว้

หนึ่งปีผ่านไป บอยอาการกำเริบบ้าง แต่ไม่รุนแรง ถูกส่งมาโรงพยาบาลสวนปรุงนอนไม่กี่วันก็กลับบ้านได้ เรื่องไม่จบแค่นี้ โรงพยาบาลสวนปรุงพบว่ายาซึ่งบอยจำเป็นต้องใช้นั้นที่โรงพยาบาลจังหวัดที่บอยอยู่ก็มียานี้ จึงจัดการให้จัดยาที่บอยจำเป็นต้องใช้ให้แก่โรงพยาบาลอำเภอใกล้บ้านบอย

"บอย" คนบ้าคนนี้ ทำให้เจ้าหน้าที่โรงพยาบาล ผู้ใหญ่บ้าน และผู้คนจำนวนมากเปลี่ยนวิธีคิด และวิธีการทำงานไปแล้วจริงๆ

[คนพบสุข]

ถ้าคนในสังคมใส่ใจกันและกัน เหมือนที่ใส่ใจเรื่องของบอยบ้า หลายๆปัญหาน่าจะคลี่คลาย จนถึงขั้นนำไปสู่การป้องกันปัญหาได้ นอกจากนี้ เรื่องเล่าที่ นพ.วราวุธ สุรพฤกษ์ ถ่ายทอดหลายเรื่อง ยังทำให้เกิดความศรัทธาพลังเล็กๆ ที่เกิดขึ้น จากเครื่องมือการทำงาน ที่เรียกว่า "แผนที่ผลลัพธ์" สิ่งสำคัญของวิธิีการนี้ น่าจะมาจาก "ใจ" ของผู้่ร่วมกระบวนการ