เพลงไทยสากลที่มีชื่อบ่งชี้ทำนองไทยเดิม ตอนที่ ๑๔ เพลงไทยสากลที่มีชื่อบ่งชี้ทำนอง “ต้นบรเทศ”

เพลงต้นบรเทศ

เพลงต้นบรเทศ หรือเพลงต้นวรเชษฐ์ (ซึ่งเป็นที่รู้จักกันมากกว่าชื่อต้นบรเทศ) เป็นเพลงอัตราจังหวะสองชั้นและชั้นเดียว ทำนองเพลงของเก่า สมัยอยุธยา รวมอยู่ในเพลงประเภทสองไม้และเพลงเร็วเรื่องเต่ากินผักบุ้ง ต่อมาหลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) นำเอาทำนองต้นบรเทศมาแต่งเป็น ๓ ชั้น และตั้งชื่อใหม่ว่าเพลงชมแสงจันทร์ อีกทางหนึ่งแต่งเป็นเพลงชมแสงทอง ๓ ชั้น (หรือเพลงอรุณไขแสง หรือเพลงชมแสงจันทร์ทางเจ้าชู้)

ทำนองเพลงต้นบรเทศ ๒ ชั้น

ท่อน ๑

-ด-ม	รด-ล	---ซ	---ม	----	ซลดร	ดลดซ	----
-ด-ม	รด-ล	---ซ	---ม	----	ซมรด	-ร-ด	----

ท่อน ๒

ซ-ซ-	รซ-ม	--ซร	มดรม	----	ซมรด	มรซม	----
ซ-ซ-	รซ-ม	--ซร	มดรม	----	ซมรด	-ร-ด	----

 ท่อน ๓

----	-ฟฟฟ	-ม-ฟ	ซลซฟ	-ม--	ซลดร	ดลดซ	----
----	-ฟฟฟ	-ม-ฟ	ซลซฟ	-ม--	ซมรด	-ร-ด	----

 ท่อน ๔

-ดดด	-ล-ด	รมรด	-ล-ซ	----	รมฟซ	ลซฟม	----
-ดดด	-ล-ด	รมรด	-ล-ซ	----	-ล-ซ	-ล-ซ	----

• เพลงต้นบรเทศ ดุริยางค์กรมศิลปากร http://www.oknation.net/blog/print.php?id=56241

• เพลงต้นบรเทศ วงบ้านครูเก่ง http://www.youtube.com/watch?v=oLuGAqa6NYM

• ระบำต้นวรเชษฐ์ http://www.youtube.com/watch?v=pHEyWqcxRiQ

เพลงไทยสากลที่ดัดแปลงทำนองต้นบรเทศมีหลายเพลง แต่ที่ตั้งชื่อบ่งชี้ทำนองว่ามาจากเพลงต้นบรเทศ คือเพลงบรเทศ (หรือเพลงรำวงบรเทศ หรือเพลงวันนี้วันดี) ของวงสุนทราภรณ์

เพลงบรเทศ

เพลงบรเทศ (รำวงบรเทศ หรือวันนี้วันดี) คำร้องโดยแก้ว อัจฉริยะกุล ทำนองโดยเอื้อ สุนทรสนาน 

“วันนี้วันดีศรีสวัสดิ์ พิพัฒน์มงคล สุขาเทวามาดล ขอให้ทุกคนสมใจ สุขสันต์บันเทิงเริงร่า สถาพรชัย รำร้องอวยพรวอนไหว้ ขอให้ฤทัยภิรมย์ หนุ่มเข้าคู่สาวรำฟ้อน สวยอรชรร่อนรำ เหล่าลูกคู่ร้องลำนำ สาวเจ้าก็รำขำคม ต่างสนุกกันวันนี้ เร้าเริงฤดีเชยชม ร่วมความสุขสันต์เริงรมย์ สังคมนิยมทุกวัย
เรายิ้มกันและกัน มิ่งขวัญตัวเอง เริงภิรมย์ด้วยเพลง ครื้นเครงในหัวใจ เราทุกคนร่าเริง เถลิงฤทัย ความระทมตรมใจ นิราศไปทุกคน รำกันไปเบิกบานเสียงเพลงกังวาน  สัญญาณความดี เรามีความสุขศรีทิวาราตรี ทวีพิมล รำกันไปให้พรขอความบวร สวมพรทุกคน ความเจริญจ่งดลรับความมงคล ผลพูนนิรันดร์”

• (สังคีตสัมพันธ์) http://www.youtube.com/watch?v=7yHh6OauSd8

•  http://www.youtube.com/watch?v=ZYvKRm6dFvI

วิพล นาคพันธ์

๒๙ พฤษภาคม ๒๕๕๔