โรงเรียนชาวนาระดับมัธยม (๖)_๓

วงจรไนโตรเจน

             -  ก๊าชไนโตรเจนในอากาศจะถูกแบคทีเรียตรึงลงดิน

             -  ก๊าชไนโตรเจนบางส่วนละลายมากับน้ำฝน  ไหลลงดิน

             -  มูลสัตว์  (ปุ๋ยคอก)  และซากพืช  (ปุ๋ยพืชสด)  เป็นแหล่งไนโตรเจนให้กับดิน

             -  ไนโตรเจนจากปุ๋ยคอกและปุ๋ยพืชสด  บางส่วนพืชสามารถนำไปใช้ได้ทันที

             -  ไนโตรเจนที่เหลือต้องให้จุลินทรีย์ในดินย่อย  เปลี่ยนแปลงองค์ประกอบก่อน  แล้วจึงปล่อยให้พืชอีกทีหนึ่ง

วงจรคาร์บอน

             -  พืชดูดก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์จากอากาศได้โดยตรง

             -  พืชใช้ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ในการปรุงอาหาร  เพื่อการเจริญเติบโต  โดยเปลี่ยนก๊าซนี้เป็นเนื้อเยื่อพืช

             -  เมื่อต้นไม้ตายหรือมูลของสัตว์กินพืช  คืออินทรียวัตถุที่ถูกย่อยสลายโดยจุลินทรีย์ในดิน  และเปลี่ยนกลับไปเป็นก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ให้พืชอีกทีหนึ่ง

ธาตุอาหารหลักที่มีอยู่ในปุ๋ยคอกประเภทต่าง ๆ   ( กก./ปุ๋ยคอก 100 กก.)

ปุ๋ยคอก	ไนโตรเจน	ฟอสฟอรัส	โปแตสเซียม
มูลวัว	1.91	0.56	1.40
มูลไก่	3.77	1.89	1.76
มูลควาย	1.23	0.55	0.69
มูลเป็ด	2.15	1.13	1.15
มูลหมู	2.80	1.36	1.18
มูลค้างคาว	1.05	14.82	1.84

ธาตุอาหารจากพืชตระกูลถั่ว  สำหรับการปลูกเป็นปุ๋ยพืชสด

พืช	อัตรา การปลูก (กก./ไร่)	อายุ ไถกลบ (วัน)	น้ำหนักสด (ตัน/ไร่)	ไนโตรเจน (% N)	ฟอสฟอรัส (%P2O5)	โพแตส- เซียม (%K2 O)
ปอเทือง	5	45-50	5.00	1.98	0.30	2.41
โสนจีนแดง	5	60	6.00	2.25	0.34	2.34
โสนอินเดีย	5	90	5.00	2.55	0.35	3.63
โสนอัฟริกา	5	45	2.72	2.05	-	-
ถั่วพุ่ม	8	40	4.00	2.92	0.45	4.00
ถั่วพร้า	10	64	4.70	3.04	0.37	3.12
ถั่วแระ	6	60-70	7.00	1.92	0.05	0.90
ไมยราบไร้หนาม	3	60	4.00	1.04	0.04	1.03
ถั่วเหลือง	10	40	3.00	2.71	0.56	2.47
ถั่วเขียว	7	40	4.00	0.39	0.43	4.16

 

          การทดสอบด้วยตนเอง    ทำความเข้าใจผลการทดสอบร่วมกัน    และตีความเทียบกับความรู้เชิงทฤษฎี (Explicit Knowledge) ช่วยให้ชาวนาเข้าใจความหมายของคำว่า “ดินดี” ในบริบทของการทำนาแบบเกษตรยั่งยืนชัดเจนขึ้น    แต่ละคนจะเข้าใจไม่ตรงกันทั้งหมด แต่เมื่อนำความเข้าใจของแต่ละคนมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน    ความเข้าใจของนักเรียนชาวนาแต่ละคนก็จะแตกฉานขึ้น

วิจารณ์ พานิช
๑๗ สค. ๔๘