ภาษาเมืองล้านนาวันละคำตอน แก๋งโฮะ
ชาวต่างถิ่นเมื่อไปเมืองล้านนามักจะต้องหากินอาหารที่เป็นอาหารพื้นเมืองล้านนา โดยเฉพาะแกงโฮะนี่แหละที่ถือว่าเป็นอาหารพื้นเมืองล้านนาแต๊ๆ(แท้ๆ)อย่างหนึ่ง
หลายคนบอกว่าแกงโฮะคือแกงรวม ก็อาจถูกต้องเป็นเพียงบางส่วนตรงที่เอาแกงมารวมกันเท่านั้น...
แต่ผู้คนสมัยก่อนแกงโฮะมาจากวัดครับ.....
เมื่อถึงวันศีลหรือวันพระ ผู้คนต่างนำเอาอาหารหลากหลายไปถวายตุ๊เจ้า(พระ)ที่วัดจนมากมายเหลือเฟือ...อาหารที่เหลือนี่แหละพระจะเอามาคัดเลือกเอาแกงฮังเล แกงเนื้อต่างๆมารวมกันแล้วนำใส่ในอุ่ง(ไหซอง/ไหดองผลไม้)ปิดปากให้สนิทนำไปฝังไว้ในดิน นานเนิ่นนานเป็นเดือน ปีอาหารที่ในอุ่งจะหมัก เนื้อหล่อนหลุดจากกระดูก จนเนื้อเหลวเละกลายเป็นน้ำส้ม(เปรี้ยวจัด)สาบกลิ่นส้ม(เปรี้ยว) ก็ไอ้น้ำเปรี้ยวจากดองเนื้อนี่แหละครับคือยอดของแก๋งโฮะ...
เมื่อถึงเวลาที่จะทำแก๋งโฮะ พระหรือเจ้าของจะขุดเอาอุ่งขึ้นมาตักเอาน้ำเปรี้ยวดองเนื้อแกงฮินเล ฯ. มาใส่ถ้วยเตรียมไว้ ไปเก็บผัก ตามรั้วเท่าที่มี และหาซื้อเส้นล้อน(วุ้นเส้น)มาใส่เพื่อให้เส้นวุ้นผูกรัดเอาบรรดาผักเข้าด้วยกัน และทำให้มีรสจจ๋าง(จืด)จากรสเปรี้ยวลงบ้าง
เมื่องถึงเวลาผู้ปรุงจะนำเอาผักไม้ไส้เครือต่างๆที่หาไว้มาล้าง ทำการใส่น้ำเล็กน้อยลงในกะทะกำลังร้อนแล้วทำการเทผักลงไปรีบคนไปมา แล้วนำน้ำส้มจากถ้วยที่เตรียมไว้เทใส่ลงปนกัน กลิ่นหอมหวนยิ่งนัก ขนาดว่าคนปรุงได้กลิ่นนำลายย้อย(สอกันแล้วเน้อ) พอเห็นผักเริ่มสุกก็เติมเส้นล้อน(วุ้นเส้น)ลงไปรีบคนไปมาให้วุ้นเส้นปะปนกับผักและน้ำแกงหมัก อาจใส่เครื่องปรุง ใส่หัวหอม กะปิ น้ำปลา แล้วแต่ชอบ เมื่อเห็นว่าทุกอย่างสุกดีแล้วจึงนำแกงโฮะมาเทใส่ถ้วยเตรียมรับประทานแกงโฮะของแท้กันต่อไป....
เครื่องเคียงแก๋งโฮะมี ผักกระถินช่วยให้ฝาดลดความเปรี้ยวให้ท้องไม่เดิน หัวขมิ้นขาว ช่วยรักษาระบบทางเดินอาหารไม่หลุ(ท้องร่วง) หรือผักอื่นๆที่เจ้าตัวชอบ.....
ผักที่นิยมใส่แก๋งโฮะเช่น ผักแคบ (ตำลึง) มะแคว้งกูลวา(มะเขือพวง) ผักกันถึงหรือกันซง มะเขือผ่อย(มะเขือเปราะ) บ่ะถั่ว(ถั่วฝักยาว) ผักหละ(ชะอม) นอกจากนี้มีผักตามท้องถิ่นที่นิยมแตกต่างกันไป แล้วแต่ผู้ปรุงจะชื่นชอบ
เครื่องปรุงที่สำคัญขาดไม่ได้คือ น้ำหมักหรือดองแกงฮังเล หรือหมักแกงเนื้อในอุ่ง และเส้นล้อน(หรือวุ้นเส้น)
การรับประทานต้องรับประทานกับข้าวเหนียวหนึ้งจึงจะลำ(อร่อย)หรือเปิง(เหมาะสม)กับการรับประทานแก๋งโฮะ มือคด(ควัก)เอาก้อนข้าวในก่อง ปั้นใส่ปากแล้วตักแกงโฮะตามเข้าไป โอ้โฮะ...โฮะโอ้..รสชาติมันลำ(อร่อย)ขนาดว่าเอาอาหารฝรั่งมาแลก...อึ๊อ...เฮาตึงบ่เอา....
ปัจจุบันแก๋งโฮะเป็นแกงที่รีบฟั่ง(เร่งด่วน) มักเอาผักมารวมกันแล้วใส่วุ้นเส้น ใส่เนื้อแกงฮังเลเท่านั้นก็ถือว่าเป็นแกงโฮะกันแล้ว...แต่เป็นแกงโฮะที่ทันสมัยในชีวิตเร่งด่วน แต่จะให้เหมือนแกงโฮะที่แท้เจ้าเก่า....เก่าแต๊ๆ(จริงๆ)สมัยโบราณคงไม่ใช่
เวลาเปลี่ยน สมัยเปลี่ยนตามวิถีชีวิต.........แก๋งโฮะก็ต้องเปลี่ยนไปบ้างเนอหมู่เฮา....
ความเห็น (10)
- สวัสดีค่ะ
- สวัสดีปีใหม่ ๒๕๕๔ ขอให้ คุณลุงหนาน มีสุขภาพร่างกายที่แข็งแรง สุข สดชื่น สมหวัง ดั่งใจปอง ตลอดปี และตลอดไปนะคะ"
- ขอบคุณค่ะ
สวัสดีปีใหม่ครับคุณบุษรา....
ปีใหม่ขอให้มีความสุข สมปรารถนาทุกประหการครับ.....
ด้วยความปรารถนาดีจาก..ลุงหนานพรหมมา
- อ่านเรื่องแกงโฮะของลุงหนานแล้วอยากจ้ำข้าวนึ่งด้วยจัง..
- ปีใหม่นี้ขอให้พ่อหลวงหนาน มีความสุขนักๆเน้อ..
สวัสดีครับคุณต้นส้มแสนรัก....
ยินดีครับที่เข้ามาแอ่วและอ่านครับ...ขอบคุรที่หื้อพรครับ.......ขอหื้อมีความสุขเช่นเดียวกั๋นครับ
ด้วยความปรารถนาดีจากลุงหนาน.....พรหมมา
สวัสดีค่ะ แกงโฮะเนี่ย...บ้านหนูทำประจำเลย มักจะได้กินเวลาทำแกงฮังเลกินกันจนเบื่อแล้ว...แต่หลังๆมา
พ่อกับพี่สาวจะให้แม่แกงโฮะเลย ทั้งที่หนูยังกินแกงฮังเลไม่สะใจด้วยซ้ำ ...แต่ก็เอาเถอะค่ะอร่อยเหมือนกัน
สวัสดีปีใหม่ล่วงหน้าค่ะ ลุงหนาน
....เด็กสารภีค่ะ
สวัสดีอิหน้อยสาระปี...
ยินดีเน้อที่สวัสดีปีใหม่เจ้า....
ลองแป๋งแก๋งโฮะแบบโบราณพ่องจะได้ฮู้ว่ามันลำมอกได...
รสออกส้มๆ..ซะน่อย กิ๋นแล้วสะใจเพราะมันได้น้ำแก๋งโฮะที่หมักในอุ่งมาเมินนั่นและเน้อเจ้า...
ด้วยความปรารถนาดีจากลุงหนาน....พรหมมา
สวัสดีค่ะ
เป็นสมาชิกใหม่ค่ะ ผ่านเข้ามาโดยบังเอิญค่ะ...มีความสนใจอยากจะเรียนภาษาล้านนาบ้างค่ะ..(.ทั้งฟัง พูด อ่านเขียน)
ขอคำแนะนำด้วยนะคะ...
ขอบพระคุณล่วงหน้าค่ะ
สวัสดีครับคุณรัชนีนาถ...
ยินดีนักๆเน้อที่เข้ามาแว่อ่าน...
หากสนใจเรียนภาษาล้านนาเชิญได้ที่ แหล่งเรียนรู้ผะหญาล้านนาสวนชาปิ้งหินไฟ...เหนือหัวสะพานถนนวงแหวนหน้าศูนย์ราชการ เชียงใหม่ บ้านป่ารวก ม.6 ต.ดอนแก้ว อ.แม่ริม จ.เชียงใหม่ - 50180-
เป็นโอกาสดีครับเพราะขณะนี้มีเพียงคนเรียนฟ้อนดาบคนเดียวลุงมีเวลาว่างมากเลยครับ....
ด้วยความปปรารถนาดีจาลุงหนาน...พรหมมา
ป๊ะกั๋นวันนี้ อู้ชี้ไขขาน เป๋นเรื่องตำนาน สืบสารกล่าวถ้อย
อันแก๋งโฮ๊ะนั้น ว่ากั๋นใหญ่หน้อย จากเวียงถึงดอย ก็นัก
ล้วนวิตามีน โปรตีนใส่ผัก จุ่งจั้กกำข้าว ลำดี
ตำหรับนี้นั้น นับวันเป๋นศรี อวดอ้างหื้อมี สืบไปปายหน้า
สืบไปปายหน้า
สวัสดีครับคุณสนั่นอ่านแล้วก็ม่วนดี เข้ามาแอ่วหากั๋นแถมเน้อ...
ด้วยความปรารถนาดีจากหนาน..พรหมมา