หนังสือประวัติศาสตร์การศึกษา

          หนังสือชื่อ Teaching Children Science : Hands-on Nature Study in North America, 1890 – 1930 โดย Sally Gregory Kohlstadt   ที่ review โดย Mark V. Barrow, Jr. ลงใน Science ฉบับวันที่ ๒๗ ส.ค. ๕๓ กระตุ้นให้ผมเขียนบันทึกนี้

          กระตุ้นให้ผมโหยหานักประวัติศาสตร์การศึกษา ที่ทำวิจัยประวัติศาสตร์การศึกษาไทย  

          ผมเป็นคนที่ชอบอ่านหนังสือหรือเรื่องราวทางประวัติศาสตร์มาแต่เด็ก  ยิ่งตอนหลังมาทำงานด้านการจัดการงานวิจัยที่ สกว. ยิ่งมองเห็นช่องทางในการทำงานวิจัยประวัติศาสตร์เรื่องราวต่างๆ ในสังคมไทยในหลากหลายด้าน   เช่นด้านการเกษตร  ด้านการศึกษา  ด้านการสาธารณสุข  ด้านการแพทย์  ด้านการพยาบาล  ด้านศาล  ด้านกระบวนการยุติธรรม  ด้านอุตสาหกรรม  เป็นต้น

          โดยอาจแบ่งช่วงเวลา เช่นระหว่าง พ.ศ. ๒๔๕๐ – ๒๕๐๐ ศึกษาประวัติศาสตร์ไทยแต่ละด้านในช่วงนั้น   ทำเป็นชุดโครงการวิจัย ที่มีนักประวัติศาสตร์และนักวิชาการ/นักปฏิบัติด้านนั้นๆ ร่วมกันเป็นที่ปรึกษาของแต่ละโครงการ   มีคณะชี้ทิศทางการวิจัยประชุมฟังความก้าวหน้าของแต่ละโครงการและให้ข้อคิดเห็น   จะสนุกสนานมาก และเกิดการสร้างความรู้อย่างมากมาย 

          กลับมาที่หนังสือเล่มนี้  ผมไม่ได้อ่านต้นฉบับ แต่อ่านบทวิจารณ์    อ่านแล้วก็ได้ความรู้ว่าเมื่อประมาณร้อยปีก่อนการศึกษาวิทยาศาสตร์ใน สรอ. ยังอยู่ในขั้นเริ่มต้น  โดยที่การศึกษาถูกตำหนิว่าสอนให้ท่องจำ   ไม่ได้เน้นให้ใฝ่รู้   น่าสนใจว่า มีการริเริ่มให้เด็กชั้นประถมเรียน ธรรมชาติวิทยา (Nature Study)   และผมติดใจมากที่เขาบอกว่า การเรียนธรรมชาติศึกษานั้น เหนือวิทยาศาสตร์  เหนือความรู้  เหนือความจริง   แต่เป็นการเรียนเพื่อสร้างจิตสำนึก (Nature study is not a science. It is not knowledge. It is not fact. It is spirit. It is concerned with the child’s outlook on the world.)

          น่าเสียดายที่ต่อมาการเรียนธรรมชาติศึกษาถูกบดบังด้วยวิชาวิทยาศาสตร์เป็นวิชาๆ   จนเป้าหมายที่ยิ่งใหญ่ คือเรียนเพื่อปลูกฝังโลกทัศน์ต่อโลก จางหายไป

 

 

วิจารณ์ พานิช
๒๗ ส.ค. ๕๓ 
                        
                   

[วัฒนา คุณประดิษฐ์]

เรียนท่านอาจารย์ ถ้าอยากอ่านเรื่องประวัติศาสตร์การศึกษาไทย อยากเรียนท่านอาจารย์อ่านวิทยานิพนธ์ปริญญาเอกของ อ.ศรีชัย พรประชาธรรม ชื่อวิทยานิพนธ์

วงศาวิทยาของการศึกษาไทย ของมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒประสานมิตร สาขาพัฒนศึกษาศาสตร์

 

http://kids-d.swu.ac.th/dspace/handle/123456789/1317?mode=full

ขอบพระคุณครับ