บทเรียนการดูแลสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ ในจังหวัดต้นแบบ : กรณีศึกษาจังหวัดลำปาง (๔)
(๔)
“...ได้รับโครงการมาก็ไม่ทราบจะทำยังไง ทราบแต่ว่า ได้มีการขอความร่วมมือจากผู้สูงอายุที่ และทราบว่าผู้สูงอายุที่เข้มแข็ง ใน ๗ ตำบลนี้ มีอยู่ ๒ ชมรม ก็คือ ที่ตำบลแจ้ห่ม กับตำบลแม่สุก ก็เลยโฟกัสที่ ๒ ตำบลนี้ และก็ได้รับความร่วมมือ ก็ คือ พี่พยาบาล ที่รับผิดชอบผู้สูงอายุอยู่แล้ว ก็ช่วยนัดกลุ่มมาให้ และมาทำกิจกรรมกัน...”[1]
ตลอดระยะเวลาราว ๑๕ นาที ในการนำเสนอผลการดำเนินงานสร้างเสริมสุขภาพช่องปากในชมรมสูงอายุของ ร.พ.แจ้ห่ม โดย ทพญ.จิณห์วรา จิระธรรมโอภาส ได้สร้างความสนใจอย่างเป็นพิเศษสำหรับบรรดาทันตบุคลากรที่เข้าประชุมในโอกาสนี้
เหตุที่เรื่องราวจากการนำเสนอนี้ได้รับความสนใจค่อนข้างมากนี้ ไม่เพียงเพราะความแปลกใหม่ของงานผู้สูงอายุในงานทันตกรรมเท่านั้น แต่ผลงานที่บอกเล่านั้นเป็นผลงานที่มาจากขับเคลื่อนที่ไม่ยุ่งยาก ซับซ้อน และไม่เหลือบ่ากว่าแรงหากคิดจะลงมือตามนั้น
การนำเสนอผลงานคราวนี้ เกิดขึ้นหลังจาก ทพญ.จิณห์วรา จิระธรรมโอภาส ทพญ.ชรินทร อิสระยางกูร และ นันทริกา เลิศเชวงกุล ได้ร่วมกันนำเสนอเนื้อหาเดียวกันนี้ในการประชุมระดับประเทศที่กรุงเทพฯ ซึ่งได้รับการเชื้อเชิญให้มานำเสนออีกครั้งต่อที่ประชุมทันตบุคลากรของ จ.ลำปาง ซึ่งจัดขึ้นโดยกลุ่มงานทันตสาธารณสุข สำนักงานสาธารณสุข จ.ลำปาง
การประชุมดังกล่าวนี้ เป็นวาระที่จะขึ้นเป็นประจำจำนวน ๔ ในรอบปี เว้นระยะราว ๒ – ๔ เดือน ซึ่งจะมีหัวหน้ากลุ่มงานทันตฯ จากโรงพยาบาลศูนย์ฯ และโรงพยาบาลชุมชน รวมทั้งหัวหน้างานฝ่ายทันตฯ สสจ. เข้าร่วมประชุมทุกครั้ง ส่วนการประชุมครั้งที่ ๒ และ ๔ จะมีทันตาภิบาลจาก รพ.สต.และสถานีอนามัย มาเข้าร่วมประชุมด้วย เพื่อประเมินผลการดำเนินงานรอบครึ่งปีในการประชุมครั้งที่ ๒ และ การจัดทำแผนงานปีงบประมาณถัดไปในการประชุมครั้งที่ ๔
เวทีนี้ถือเป็นช่องทางหนึ่งในการนำเสนอผลการดำเนินงานสร้างเสริมสุขภาพช่องปากในชมรมสูงอายุ ของ จ.ลำปาง ซึ่งมีบทบาทอย่างยิ่งในการสร้างแรงบันดาลใจ ของบรรดาหัวหน้ากลุ่มงานทันตฯ จากโรงพยาบาล ที่จะเข้าร่วมเป็นส่วนหนึ่งในการขับเคลื่อนงานสร้างเสริมสุขภาพช่องปากในชมรมสูงอายุของจังหวัดลำปาง
อย่างไรก็ตาม เวทีที่ว่านี้อาจไม่มีบทบาทดังที่กล่าวมา หากเวทีไม่คลายตัวจากการเป็นเครื่องมือในการบริหารไปสู่เวทีที่เน้นการแลกเปลี่ยนเรียนรู้
ทพญ.ลลนา ถาคำฟู ทันตแพทย์ชำนาญการพิเศษ สสจ.ลำปาง ซึ่งเคยเข้าร่วมประชุมในเวทีนี้ ในฐานะผู้เข้าร่วมจากโรงพยาบาลชุมชนก่อนหน้าที่จะเข้ามาอยู่ใน สสจ.ลำปาง เล่าว่า เวทีนี้เกิดขึ้นมาตั้งแต่ราว ปี ๒๕๒๑ ในระยะแรกมีวัตถุประสงค์เพื่อใช้เป็นเครื่องมือในการบริหารงาน ทั้งในแง่การถ่ายทอดนโยบายจากส่วนกลางลงสู่พื้นที่ รวมถึงใช้เป็นเวทีในการติดตามงาน ทั้งนี้เวทีดังกล่าวค่อนข้างจะเป็นทางการ ความสัมพันธ์ค่อนไปทางแนวดิ่ง
ราวปี ๒๕๔๕ หลังจากที่เปลี่ยนหัวหน้ากลุ่มงานทันตฯ คนใหม่ ซึ่งมาจากโรงพยาบาลชุมชน และมีความรู้สึกว่าเวทีดังกล่าวที่ดำเนินการมาอย่างต่อเนื่องนั้น แม้จะมีประโยชน์ในการขับเคลื่อนงาน แต่ก็ค่อนข้างแข็งตัว มีบรรยากาศที่เคร่งขรึมและเป็นทางการมากเกินไป การเรียนรู้ร่วมกันเกิดขึ้นไม่มากนัก จึงได้ค่อยปรับรูปแบบการประชุมให้มีบรรยากาศที่เอื้อต่อการเรียนรู้มากขึ้น ลดการบังคับบัญชามาเป็นการปรึกษาหารือในแนวราบมากขึ้น
ผลจากการปรับเปลี่ยนบรรยากาศการประชุมดังกล่าว ทำให้เวทีแห่งนี้กลายเป็นเวทีเรียนรู้ที่สำคัญในกลุ่มทันตบุคลากรของ จ.ลำปาง ส่งผลต่อการขับเคลื่อนงานสำคัญ ๆ จำนวนมากในระยะถัดมา ซึ่งการนำเสนอของ ทพญ.จิณห์วรา จิระธรรมโอภาส นั้นถือเป็นจุดเริ่มต้นการส่งเสริมสุขภาพช่องปากในกลุ่มผู้สูงอายุของ จ.ลำปาง
ผลงานและบทเรียนจากการดำเนินงานส่งเสริมสุขภาพช่องปากชมรมผู้สูงอายุจากพื้นที่ต่าง ๆ ใน จ.ลำปาง ทยอยนำมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกันในเวทีแห่งนี้มากขึ้นเรื่อย ๆ จนเสมือนว่าประเด็นนี้จะเป็นวาระประจำที่กล่าวถึงในเกือบทุกการประชุม
เนื้อหาเรื่องนี้ในเวทีนี้ ไม่เพียงจุดประกายและสร้างแรงบันดาลใจ ซึ่งส่งผลต่อการตัดสินใจเข้าร่วมโครงการฯ เท่านั้น แต่ยังช่วยให้เกิดการสรุปบทเรียนจากการดำเนินงาน นำบทเรียนนั้นย้อนกลับไปปรับปรุงประสิทธิภาพการดำเนินงานในแต่ละพื้นที่อย่างแนบเนียนอีกด้วย
....................
[1] http://gotoknow.org/blog/km-dental-nonta/115598
ความเห็น (5)
สวัสดีค่ะ
เป็นผู้เข้าชม และเป็นกองเชียร์ค่ะ
ตามพี่คิมมาอ่านและทำความเข้าใจ...
พร้อมทั้งช่วยเชียร์ด้วยนะคะน้องหนานเกียรติ
ขอบคุณทันตบุคลากทุกท่านที่เห็นความสำคัญของผู้สูงอายุค่ะ
สวัสดีค่ะ
อ่านแล้ว คิดถึง ทพ.สมนึก ชาญด้วยกิจ ขึ้นมาทันทีค่ะ
ความดีของท่านเป็นเหตุ
ขอเป็นกำลังใจสำหรับทุกท่านที่ร่วมกันทำงานเพื่อสังคมนะคะ
ไม่ได้เข้ามาทักทายพี่หนานเลยค่ะ
ช่วงนี้กอไม่ได้เข้าไปทักทายใครเลย
เพราะเกรงใจ กออยากเล่นสนุกเพลิดเพลินอย่างเดียวเลยค่ะ
หันไปทางไหน ก็เกรงใจ