ล้มแล้วต้องลุกให้ไว จงอย่าข้ามคนที่ล้ม มองคนในแง่มุมที่แตกต่าง จงมองแต่สิ่งดีๆ ของเขา


“จริงหรือไม่ ที่ว่าผู้บริหารระดับสูง หัวหน้างาน นักพัฒนาทุนมนุษย์ และนักบริหารทรัพยากรมนุษย์ ส่วนใหญ่ที่ประสบความสำเร็จ ล้มเหลวในเรื่องการบริการครอบครัว

(มุมที่หลายคนไม่มอง)

ของผู้บริหารระดับสูง 

หัวหน้างาน  นักพัฒนาทุนมนุษย์

และนักบริหารทรัพยากรมนุษย์

ที่ต้องรู้

          @@@@@@@@        

   

“จริงหรือไม่ ที่ว่าผู้บริหารระดับสูง หัวหน้างาน
นักพัฒนาทุนมนุษย์   และนักบริหารทรัพยากรมนุษย์
ส่วนใหญ่ที่ประสบความสำเร็จ ล้มเหลวในเรื่องการบริหารครอบครัว”
             การบริหารคน เป็นการบริหารทุนมนุษย์ (HUMAN CAPITAL ) ที่ทรงคุณค่ายิ่งในการจัดการบริหารองค์กรทุกประเภท จะบ่งชี้ผลกำไร ขาดทุน ความเจริญก้าวหน้า หรือการล่มสลายขององค์กรได้ การบริหารคนจึงเป็นคัมภีร์ที่มีค่ายิ่งในทุกยุคทุกสมัย
ซึ่งถือเป็นศาสตร์ และศิลป์ไม่สามารถทำสำเนาการบริหารคนได้ ในทุกสายอาชีพ 
ทุกครอบครัว สถาบันการศึกษา สถานประกอบการทั้งภาครัฐ เอกชน ทั้งในและต่างประเทศ รวมทั้งสังคมโลกย่อมมีจุดอ่อน จุดแข็ง ความสำเร็จ ความล้มเหลว การพินาศหลากหลาย  แต่แนวคิดในการแก้ไขปัญหาบางครั้งลืมคิดถึงสิ่งใกล้ตัวจนมีคำถาม
จากผู้บริหารระดับสูง นักพัฒนาทุนมนุษย์ นักบริหารงานทรัพยากรมนุษย์และหัวหน้างานจำนวนมากว่า “จริงหรือไม่ที่ว่าผู้บริหารระดับสูง นักพัฒนาทุนมนุษย์ นักบริหารทรัพยากรมนุษย์ และหัวหน้างาน ส่วนใหญ่ที่ประสบความสำเร็จ ล้มเหลวในเรื่องการบริหารครอบครัว” ขอนำแนวคิด ตั้งข้อสังเกต และขอกำหนดสาเหตุของปัญหาโดยสังเขปดังนี้
      แนวทางการดำเนินชีวิต
     1.การก่อเกิดของชีวิต
     เป็นกฎเกณฑ์ของธรรมชาติที่จะกำหนดรูปแบบ สืบสายตามสายพันธุ์ และเผ่าพันธุ์ของสรรพสัตว์ทั้งหลาย ไม่ยกเว้นแม้แต่มนุษย์ หรือคน ที่ขึ้นชื่อว่าประเสริฐที่สุดในจำนวนสรรพสัตว์ทั้งหลาย หรือคนที่ขึ้นชื่อว่าประเสริฐที่สุดในจำนวนสิ่งมีชีวิตที่ถือกำเนิดมาบนโลกใบนี้ ความมากมายหลายหลากปัญหา หลายหลายนานาทัศนะ กำหนดนิยามความหมาย มาตรการการชี้วัด จนอาจจะต้องผลิตมนุษย์รูปแบบใหม่
หรือการโคลนนิ่งมนุษย์ที่ดีที่สุด  วิเศษที่สุดเปี่ยมด้วยความรู้ความสามารถ ชาญฉลาดเหนือกว่าทุกสิ่ง เพื่อความคาดหวังสิ่งที่ดีที่สุดต่อสังคมมนุษยชาติ แต่อะไรจะเป็นจุดสำเร็จต้นแบบตัวอย่างให้สอดคล้องต่อชีวิตมนุษย์ ให้สอดคล้องต่อวัฒนธรรม เชื้อชาติ ศาสนา ขนบธรรมเนียมประเพณี ชนเผ่า ที่มีความแตกต่างเป็นอย่างมาก ในทุกสังคม ทุกระดับชั้น  (ไม่ต้องมีการแบ่งแยก ระบบอมาตยา หรือระบบไพร่ หรือชนชั้นสอง
ไม่มีสองมาตรฐาน) แต่ละอาณานิคม แต่ละประเทศ ตรงนี้ละกระมังที่สังคมระดับโลกองค์กรระดับโลกยังมิสามารถยอมรับอย่างเป็นเอกฉันท์ต่อการตัดต่อทางพันธุกรรม ชีวิตมนุษย์ทีจะผลิตขึ้นมา หรือดำเนินโครงการให้ได้รับการยอมรับอย่างถ้วนหน้าในนานาอารยะประเทศได้ แต่ก็มีส่วนดีอยู่ตรงที่เป็นนวัตกรรมใหม่ทางการวิทยาศาสตร์
และการขยายเผ่าพันธุ์ในความเป็นมนุษย์อีกทางเลือกหนึ่งในทางการศึกษาความ
เป็นมาของชีวิตมนุษย์นั้นต้องพบพานนวัตกรรมการเกิด แก่ เจ็บ ตาย อย่างแน่นอน
                 (ชีวิตคือความไม่เที่ยง จงทำวันนี้ให้ดีที่สุด)
     2.สิ่งแวดล้อม สังคม การศึกษา สังคมครอบครัว
    นับจากการเกิดเป็นตัวตนผ่านการอบรมจากสังคมครอบครัวที่แสนจะอบอุ่น หรือว้าเหว่บ้างก็เป็นแนวทางในการดำเนินชีวิตจนเติบใหญ่เข้าสู่วัยแห่งการศึกษา วัยแห่งการทำงานจนถึงวัยแห่งการดำเนินตน เพื่อเตรียมความพร้อมในการเข้าสู่สังคม และสถานะทางสังคมที่มีเป้าประสงค์ และมีเป้าหมายสูงสุด คือ ความสำเร็จ สิ่งเหล่านี้
ย่อมมีทิศทางการดำเนินที่แตกต่างหลากหลายมิสามารถลอกเลียบแบบได้ ผู้บริหารระดับสูง นักพัฒนาทุนมนุษย์ นักบริหารทรัพยากรมนุษย์ และหัวหน้างานส่วนใหญ่
ผ่านสังคมครอบครัวที่แตกต่าง อบอุ่น ว้าเหว่ สมบูรณ์พูนสุข อดอยาก เข้มแข็ง อ่อนแอ สำคัญว่าอยู่ที่ตัวตนของผู้นั้นที่จะสร้างความเข้มแข็ง และความสำเร็จในหัวใจได้อย่างไร ภาพแห่งความเข้มแข็งทางจิตใจ แนวทางจากสังคมครอบครัวที่ให้กำลังใจ คนรอบข้าง มีแนวทาง และเป้าหมายชีวิตที่ต้องการค้นหาเพื่อความสำเร็จที่แต่ละท่านตั้งใจ
ไว้         ”   สำคัญอยู่ที่ตัวของเราเอง”
    การศึกษาและการอบรมสั่งสอน จนถึงการทำงานเป็นจุดเปราะบางที่สามารถเป็น
ตัวชี้วัดให้ผู้บริหารระดับสูง นักพัฒนาทุนมนุษย์ นักบริหารทรัพยากรมนุษย์ และหัวหน้างานส่วนใหญ่ รู้แนวทางกำหนดแนวคิด และประมวลภาพแห่งการคิดเพื่อค้นหา
และค้นพบถึงความล้มเหลวระหว่างสังคม การบริหาร สังคมการทำงาน การบังคับบัญชาสั่งาน สังคมด้านทรัพยากรมนุษย์กับสังคมครอบครัว เพื่อเป็นอุทาหรณ์และเป็นโจทย์
ที่ต้องการหาคำเฉลย ในการบริหารครอบครัวที่ล้มเหลว ให้ผู้เกี่ยวข้องทุกท่านได้นำไ
ปวิเคราะห์ถึงจุดอ่อน จุดแข็ง อุปสรรค และโอกาส(SWOT ANALISIS) 
เพื่อหาตัวตนที่แท้จริงของท่าน เพื่อประโยชน์ต่อสังคมครอบครัว สังคมหน้าที่การงาน สังคมแวดล้อม และสังคมบั้นปลายชีวิต คือ ความสงบสุขนิรันดร์ต่อไป
     3.การบริหารเวลา
      การเป็นผู้นำ การเป็นผู้บังคับบัญชา การเป็นผู้พัฒนา องค์กร และพัฒนาคน
การทำงานด้านทรัพยากรมนุษย์ ส่วนใหญ่จะอยู่กับงานประจำวันหลายหลาย อาทิ
การวางแผนกลยุทธ์ การวางแผนการผลิต การพบลูกค้า การบริหารด้านการตลาด
 การเงิน บัญชี การผลิตสินค้า การวางแผนนโยบาย การสรรหา และการคัดสรรบุคลากร การบริหารค่าตอบแทน  การฝึกอบรมพัฒนาบุคลากรเชิงสร้างสรรค์ การบริหารสายความก้าวหน้า การทำแทนตำแหน่ง การบริหารผลการปฏิบัติงานเชิงกลยุทธ์ การบริหารแรงงานสัมพันธ์และสวัสดิการ งานธุรการ การบริหารความปลอดภัยอาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน การบริหารการเปลี่ยนแปลงมุ่งเน้นการมีส่วนร่วม ตามหลักธรรมาภิบาล และตามทฤษฎีเศรษฐกิจพอเพียงตามพระราชดำริขององค์เหนือหัว เป็นต้น
ล้วนเป็นงานที่จำเจแต่ทรงคุณค่า และความหมายขององค์กร และการที่ผู้บริหาร
หัวหน้างาน นักพัฒนาทุนมนุษย์ และนักทรัพยากรมนุษย์ ส่วนใหญ่สูญเสียเวลากับการแก้ไขปัญหาประจำวันทุ่มเทแรงกายใจให้หมดไปกับงานหลายหลายข้างต้น จนลืมหันมองคนรอบข้าง กำลังใจด้านหลัง ครอบครัวที่แสนอบอุ่นที่รอคอยท่านให้กลับมาและ
ให้เวลาต่อเธอและบรรดาลูก ๆ  และเครือญาติ ตามธรรมเนียมไทยๆ จึงเป็นเรื่องสำคัญ และยากอย่างยิ่งที่ท่านควรจะบริหารเวลาทั้งเรื่องงาน เรื่องส่วนตัว และชีวิตครอบครัว ให้มีความสมดุลให้สมกับอัตภาพชองการดำรงตนทั้ง 2 สถานะ
(สถานะมืออาชีพด้านการบริหารจัดการ ด้านการเป็นผู้บริหารหรือผู้นำที่เป็นเลิศ
ด้านงานพัฒนาทุนมนุษย์ HUMAN CAPITAL MANAGEMENT ด้านงาน HR 
และสถานะ FAMILY MAN)
     4.ความคาดหวังที่สูงเกินไป
      เป้าหมายแห่งชีวิตของแต่ละคนไม่สามารถจัดเรียงลำดับให้มีเป้าหมายเดียวกัน
ได้ การวางเป้าหมายชีวิต และความคาดหวังที่สูงเกินไปอาจเป็นปัญหาหลักของผู้บริหาร หัวหน้างาน นักพัฒนาทุนมนุษย์ และนักบริหารทรัพยากรมนุษย์ ที่คาดหวัง  คาดการณ์ และค้นหาตัวตนของตนเองจากวันเป็นเดือน จากเดือนเป็นปี เป็นหลายๆ
ปี จนความใฝ่ฝัน คาดหวังที่จะให้สำเร็จก็พลันจางหายไปด้วย ชี้บ่งจากนโยบายการ
ทำงานของแต่ละองค์กรที่ไม่เหมือนกัน หากท่านมีประสบการณ์การทำงานจากหลายๆแห่งก็ควรนำมาประยุกต์ใช้ให้สอดคล้องต่อวัฒนธรรมองค์กรนั้นๆ อย่าผลีผลามมุทะลุ มั่นใจตนเองสูงเกินไปจนขาดการระมัดระวัง จงจำไว้ว่าองค์กร หรือเป้าหมายของผู้บริหารได้มีการวางแผน มีบรรทัดฐานและได้รับการยอมรับขององค์กรเป็นที่เรียบร้อยแล้ว การที่ผู้บริหาร หัวหน้างาน นักพัฒนาทุนมนุษย์  และนักบริหารทรัพยากรมนุษย์ ทำงานเกินขอบเขต หรือขาดทิศทาง หรือทำงานบกพร่องไม่บรรลุวัตถุประสงค์ เป้าหมายขององค์กร ย่อมบ่งบอกถึงปัจจัยปัญหาที่อาจจะเพิ่มอัตราการว่างงาน ขึ้นอีกตำแหน่งก็เป็นได้ จะประยุกต์วิธีการ เป้าหมาย วัฒนธรรมขององค์กร ให้สอดคล้อง
และหาแนวร่วมในการทำงานทุกด้านมิใช่ทำงานเป็น
ONE MAN SHOW(ประเภทข้ามาคนเดียว) ตกยุคแล้วครับ .................
ในสมัยนี้จงเสริมสร้างนวัตกรรมการทำงานอย่างมีส่วนร่วมเพื่อความสำเร็จ
ขององค์กรอย่างยั่งยืนร่วมกัน
     5.การแต่งงานมีบุตรเร็วเกินไป
    ครอบครัวที่ล้มเหลว สาเหตุด้านนี้ผู้เขียนเชื่อว่าอยู่ที่การดำรงตน บางคนประสงค์อยากจะมีการแต่งงานเร็ว โดยไว จีบกันใหม่ๆ อะไรๆ ดูจะโสภาอาดูรไปหมด ชี้นกเป็นนก ชี้ไม้เป็นไม้ ยามที่แต่งงานอยู่ร่วมกันไปแล้ว จะมีทายาทสืบตระกูลอะไรๆ ก็ดูขรุขระ เห็นดีเป็นไม่ดี   (ยามรักกัน).....เห่าก็ไล่เตะ....  (ยามชังกัน) ....เห่า ก็อาจจะไล่เตะ.......ก็เป็นไปได้
    การดำเนินชีวิต และการดำรงตนในเรื่องนี้เป็นเรื่องใหญ่ และสำคัญยิ่ง ควรให้ความเสมอต้นเสมอปลาย เคยทำอย่างไรก็ทำอย่างนั้น หรือให้ดีกว่าในทุกๆ วัน การมีคู่ชีวิตมิใช่หมายถึงภรรยาที่ดีเท่านั้น ต้องเป็นแม่ที่ดีของลูกๆ ได้ด้วย เป็นเพื่อนที่ดีต่อสามียามขาดคู่คิด เป็นเพื่อนทุกข์เพื่อนสุขที่ดี ยามล้มก็ยื่นมือเพื่อการยืนหยัดท้าทายต่อทุกสิ่ง
สู้ต่อไปด้วยการสร้างพลังใจในทุกด้านพร้อมๆ กัน สร้างครอบครัวเป็นฐานรากแห่งครอบครัว ฐานรากของสังคมที่สมดุล และมีความสุข
           “จงทำวันนี้ให้ดีที่สุด เพื่อวันรุ่งขึ้นที่ดีกว่า”
     6.ความโลภโมโทสันต์ สิ่งยั่วยวน กามารมณ์ เงินใต้โต๊ะ 
       ปัญหาหนักอกยิ่งของผู้บริหาร หัวหน้างาน นักพัฒนาทุนมนุษย์  และนักทรัพยากรมนุษย์ ตราบใดเราเป็นมนุษย์ปุถุชน หนีไม่พ้นกิเลศ ตัณหา และสิ่งแวดล้อมรอบกายที่อาจนำพาไปสู่หายนะที่มีอยู่ในงานทุกประเภท เคยเห็นผู้บริหาร หัวหน้างาน นักพัฒนาทุนมนุษย์  และนักบริหารทรัพยากรมนุษย์หลายท่านที่ล้มเหลวล้มลุกคลุกคลาน เจ็บปวด ถูกสังคมรังเกียจจากความโลภโมโทสันต์ สิ่งยั่วยวนที่เป็นกิเลส กามารมณ์ และเงินใต้โต๊ะนอกระบบ เนื่องจากหน้าที่การงานของผู้บริหาร หัวหน้างาน นักพัฒนาทุนมนุษย์  และนักทรัพยากรมนุษย์นั้นมีทั้งอำนาจ บารมี มีตำแหน่งหน้าที่ที่ต้องรักษา
ความลับ ผลประโยชน์ และการประสานงานให้แก่องค์กร อาทิเช่น
  • บางบริษัทต้องการจะได้ หรือรับบุคลากรโดยต้องมีการจ่ายค่าหัวคิวแรงงาน
  • บางแห่งต้องการประมูลงานด้านการก่อสร้าง ซ่อมบำรุง อาคาร สถานที่ งานด้านรักษาความปลอดภัย(รปภ) งานด้านรถรับ -  ส่งพนักงาน งานแม่บ้านทำความสะอาด งานทำสวน งานด้านทรัพย์สิน การจัดซื้อจัดจ้าง การตัดชุดทำงาน รองเท้าSafety การตรวจสุขภาพประจำปี และก่อนเริ่มงาน เครื่องเขียน วัตถุดิบ เครื่องจักรฯลฯ หลากหลายประเภทงานย่อมมีเงินใต้โต๊ะ(UNDER TABLE) กันเกือบทั้งนั้น
  • หลากหลายปัญหาข้างต้นย่อมเป็นอุปสรรค หรืออาจเป็นแรงกระตุ้นให้เกิดกิเลสตัณหา การโลภโมโทสันต์ กันทุกคน หากขาดการยับยั้งชั่งใจ ขาดสติสามัญสำนึก ขาดจริยธรรมคุณธรรม ฯลฯ หวังเป็นอย่างยิ่งว่าท่านคงจะมิใช่ผู้บริหาร หัวหน้างาน นักพัฒนาทุนมนุษย์  หรือนักบริหารทรัพยากรมนุษย์ ที่อยู่ในวงจรอุบาทว์ข้างต้น
"จงใช้ความรู้  ความสามารถ
ที่ทรงพลังอย่างเต็มเปี่ยมในตัวท่านนำมาใช้
ให้ก่อเกิดประโยชน์ต่อสังคม องค์กร ครอบครัว
สมกับคำนิยาม “ซื่อกินไม่หมด คดกินไม่นาน”
     7.ล้มแล้วจงลุกให้ไว  เพื่อเป้าหมายชีวิต
      นับเป็นแนวทางการให้กำลังใจทุกคน คนเราคงไม่มีใครที่จะไม่เคยพลาด และไม่เคยล้มเหลว เชื่อว่าคนที่ไม่ยอมทำอะไรเลยสักอย่างต่างหาก คือคนที่ไม่มีปัญหาและไม่เคยพบกับความล้มเหลว   ล้มแล้วต้องลุกให้ได้ เอาจิตใจที่เข้มแข็งเดินฟันฝ่าอุปสรรคทั้งปวง เพื่อเป้าหมายชีวิต และความสำเร็จขอเอาใจช่วยทุกท่านเสมอ อุปสรรคคือโอกาส โอกาสคือความหวัง ความหวังคือพลัง พลังคือสิ่งจรรโลงสังคมอย่างยั่งยืน เชื่อว่าคำถามตามหัวเรื่องข้างต้นนั้น คงไม่เป็นจริงเสมอไป หากท่านรู้จักดำรงตน
ทะนุบำรุงครอบครัว สร้างการยอมรับต่อกันในทุกด้าน ศรัทธา ต่อกัน เคารพในความ
เป็นคนของแต่ละคนอย่างเสรี มองเป้าหมายองค์กร หมั่นศึกษาและพัฒนางาน เพื่อ
ให้สอดคล้องต่อสังคมที่เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา ท่านย่อมเป็นผู้ชนะเสมอ
       บนเส้นทางนี้ไม่มีอะไรที่เป็นไปไม่ได้
หากท่านมีความพยายาม
และมีมุมมองการคิดบวกอย่างสร้างสรรค์
หยิบยกปัญหาเพื่อเป็นกำลังใจ
และเป็นวิธีการที่ถูกที่ควร จะถือเป็นแบบอย่าง
หรือเป็นเกราะป้องกันภยันตราย
ต่อท่าน และครอบครัว และสังคมต่อไป ให้สมกับเป็นผู้บริหาร หัวหน้างาน
นักพัฒนาทุนมนุษย์ และนักบริหารทรัพยากรมนุษย์มืออาชีพ 
และเป็นผู้ที่ยิ่งใหญ่ต่อสังคม องค์กร
ประเทศชาติ และสมเป็นผู้ยิ่งใหญ่ในหัวใจของลูกๆ
ศรีภรรยา และเครือญาติ
สมกับนิยาม “ผู้บริหาร หัวหน้างาน นักพัฒนาทุนมนุษย์ แ
ละนักบริหารทรัพยากรมนุษย์มืออาชีพต้นแบบผู้ยิ่งใหญ่ที่ยั่งยืนตลอดไป”
   อ.ภูชิสส์  ศรีเจริญ
(ขอให้กำลังใจสำหรับหลายท่านที่เดินผิดพลาดไป ผิดพลั้ง พลาดเผลอ
ถือเป็นครู ที่ไม่มีตำราสอน มุ่งมั่นทำสิ่งดีๆ เพื่อเป็นแบบอย่างที่ดีต่อสังคม
ม่มีใครเลยที่ไม่เคยกระทำผิด......ยกเว้นคนที่ไม่เคยทำสิ่งใดเลย)
หมายเลขบันทึก: 377592เขียนเมื่อ 22 กรกฎาคม 2010 00:48 น. ()แก้ไขเมื่อ 26 พฤษภาคม 2012 19:45 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (3)

ข้อความนี้เป็นเรื่องที่น่าคิดนะคะ

“จริงหรือไม่ ที่ว่าผู้บริหารระดับสูง หัวหน้างาน
นักพัฒนาทุนมนุษย์   และนักบริหารทรัพยากรมนุษย์
ส่วนใหญ่ที่ประสบความสำเร็จ ล้มเหลวในเรื่องการบริหารครอบครัว”

เรื่องการบริหารงานมีกฎระเบียบและวัฒนธรรมองค์กรคะ
ผู้บริหารสามารถใช้ความรู้วิสัยทัศน์ได้เต็มที่
ส่วนเรื่องครอบครัวเป็นเรื่องทางอารมณ์ที่ไม่มีกฎระเบียบบังคับ
ไม่สามารถใช้กฎอะไรมาบังคับได้คะ ทุกอย่างขึ้นกับอารมณ์และความพึงใจส่วนตัวคะ

คนประสบความสำเร็จทางสังคมจึงไม่จำเป็นต้องมีความสำเร็จทางครอบครัว เพราะมันคนละเรื่องกันคะ

 

 

-สวัสดีครับ

-แนวทางการดำเนินชีวิต......ที่ได้อ่าน..สรุปว่า...

1.ชีวิตคือความไม่เที่ยง จงทำวันนี้ให้ดีที่สุด

2."สำคัญอยู่ที่ตัวของเราเอง”

3.จงทำวันนี้ให้ดีที่สุด เพื่อวันรุ่งขึ้นที่ดีกว่า

4.ซื่อกินไม่หมด คดกินไม่นาน และ....

5.ไม่มีใครเลยที่ไม่เคยกระทำผิด......ยกเว้นคนที่ไม่เคยทำสิ่งใดเลย

-ขอบคุณครับ

มุมทีหลายท่านไม่มอง เป็นบ่อเกิดความสำเร็จ และความล้มเหลวได้ มาตรฐานทางสังคมเป็นเครื่องกล่อมเกลา ภาพรวมด้านอัตรลักษณ์ของบุคลากรนั้นๆ ได้ และเป็นเครืองบ่งชี้สังคมนั้น องค์กรนั้น ได้เช่นกัน

การเสริมสร้างพลังใจ ที่ดีต่อกัน เป็นการสร้างสังคม ที่แบ่งปัน ให้โอกาส และมองโลกในมุมบวก สร้างสรรค์ สังคม เกิดการพัฒนาอย่างยั่งยืนต่อไป

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท