กระบวนการทางปัญญา

Intellectual Skills

                              

                                             

  

                             กระบวนการทางปัญญา  คือ  การเอาปัญญาเข้ามาแทนที่การใช้อำนาจ จึงเป็นกระบวนการธรรมะ หรือ การทำให้ถูกต้อง   มีองค์ประกอบสำคัญ  ได้แก่

(1) การรับรู้สิ่งเร้า (Stimulus)

(2) การจำแนกสิ่งเร้าจัดกลุ่มเป็นความคิดรวบยอด (Concept)

(3) การเชื่อมโยงความคิดรวบยอดเป็นกฎเกณฑ์ หลักการ (Rule) ด้วยวิธีอุปนัย (Inductive)

(4) การนำกฎเกณฑ์ หลักการไปประยุกต์ใช้ด้วยวิธีนิรนัย (Deductive)

(5) การสรุปเป็นองค์ความรู้ใหม่ ๆ (Generalization) <p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">  ที่มา  http://www.edtechno.com/</p> <p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="center">  </p> <p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal"></p>

                    โดยศาสตราจารย์นายแพทย์ประเวศ  วะสี    ยังได้กล่าวถึงกระบวนการทางปัญญาไว้ 10 กระบวนการ  ดังนี้

1.        ฝึกสังเกตสังเกตในสิ่งที่เราเห็น  หรือสิ่งแวดล้อม  เช่น  ไปดูนก ดูผีเสื้อ หรือในการทำงาน  การฝึกสังเกต จะทำให้เกิดปัญญามาก  โลกทรรศน์และวิธีคิด  สติและสมาธิ  จะเข้าไปมีผลต่อการสังเกต และสิ่งที่สังเกต

2.        ฝึกบันทึกเมื่อสังเกตอะไรแล้วควรฝึกบันทึก  โดยจะวาดรูปหรือบันทึกข้อความ  ถ่ายภาพ  ถ่ายวิดีโอ ละเอียดมากน้อยตามวัยและตามสถานการณ์ การบันทึกเป็นการพัฒนาปัญญา

3.        ฝึกการนำเสนอต่อที่ประชุมกลุ่มเมื่อมีการทำงานเป็นกลุ่ม  เราไปเรียนรู้อะไรมา  บันทึกอะไรมา  จะนำเสนอให้เพื่อนหรือครูรู้เรื่องได้อย่างไร  ก็ต้องฝึกการนำเสนอ  การนำเสนอได้ดีจึงเป็นการพัฒนาปัญญา   ทั้งของผู้นำเสนอและของกลุ่ม

4.        ฝึกการฟังถ้ารู้จักคนอื่นก็จะทำให้ฉลาดขึ้น  โบราณเรียกว่าเป็นพหูสูต  บางคนไม่ได้ยินคนอื่นพูด  เพราะหมกมุ่นอยู่ในความคิดของตัวเอง  หรือมีความฝังใจในเรื่องใดเรื่องหนึ่งจนเรื่องอื่นเข้าไม่ได้  ฉันทะ  สติ  และสมาธิ  จะช่วยให้ฟังได้ดีขึ้น

5.        ฝึกปุจฉา – วิสัชนาเมื่อมีการนำเสนอและการฟังแล้วฝึกปุจฉา – วิสัชนา  หรือถาม – ตอบ ซึ่งเป็นการฝึกใช้เหตุผล วิเคราะห์  สังเคราะห์ ทำให้เกิดความแจ่มแจ้ง  ในเรื่องนั้น ๆ ถ้าเราฟังครูโดยไม่ถาม – ตอบ  ก็จะไม่แจ่มแจ้ง 

        ฝึกตั้งสมมุติฐานและตั้งคำตอบเวลาเรียนรู้อะไรไปแล้ว  เราต้องสามารถตั้งคำถามได้ว่า  สิ่งนี้คืออะไร  สิ่งนั้นเกิดจากอะไร  อะไรมีประโยชน์  ทำอย่างไรจะสำเร็จประโยชน์อันนั้น  และมีการฝึกซ้อมการตั้งคำถาม  ถ้ากลุ่มช่วยกันคิดคำถามที่มีคุณค่าและมีความสำคัญ ก็อยากจะได้คำตอบ

7.        ฝึกการค้นหาคำตอบเมื่อมีคำถามแล้วก็ควรไปค้นหาคำตอบจากหนังสือ  จากตำรา  จากอินเตอร์เน็ต  หรือไปคุยกับคนเฒ่าคนแก่  แล้วแต่ธรรมชาติของคำถาม  การค้นหาคำตอบต่อคำถามที่สำคัญจะสนุก  และทำให้ได้ความรู้มาก  ต่างจากการท่องหนังสือโดยไม่มีคำถาม  บางคำถามเมื่อค้นหาคำตอบทุวิถีทางจนหมดแล้วก็ไม่พบ   แต่คำถามยังอยู่  และมีความสำคัญ  ต้องหาคำตอบต่อไปด้วยการวิจัย

8.        การวิจัยการวิจัยเพื่อหาคำตอบเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการเรียนรู้ทุกระดับ  การวิจัยจะทำให้ค้นพบความรู้ใหม่  ซึ่งจะทำให้เกิดความภาคภูมิใจ  สนุกและมีประโยชน์มาก

9.     เชื่อมโยงบูรณาการ เชื่อมโยงบูรณาการให้เห็น  ความเป็นทั้งหมด และเห็นตัวเอง  ธรรมชาติของสรรพสิ่งล้วนเชื่อมโยง  เมื่อเรียนรู้อะไรมาอย่าให้ความรู้นั้นแยกเป็นส่วน ๆ แต่ควรจะเชื่อมโยงเป็นบูรณาการให้เห็นความเป็นทั้งหมด  ในความเป็นทั้งหมดจะมีความงามและมีมิติอื่นผุดบังเกิดออกมาเหนือความเป็นส่วน ๆ และในความเป็นทั้งหมดนั้นมองให้เห็นตัวเอง  เกิดการรู้ตัวเองตามความเป็นจริงว่า  สัมพันธ์กับความเป็นทั้งหมดอย่างไร   จริยธรรมอยู่ที่ตรงนี้  คือการเรียนรู้ตัวเองตามความเป็นจริง  ว่าสัมพันธ์กับความเป็นทั้งหมดอย่างไร  ดังนั้น ไม่ว่าการเรียนรู้อะไร ๆ ก็มีมติทางจริยธรรมอยู่ในนั้นเสมอ  มิติทางจริยธรรมอยู่ในความเป็นทั้งหมดนั่นเอง  ต่างจากการเอาจริยธรรมไปเป็น  วิชา ๆ หนึ่งแบบแยกส่วนแล้วก็ไม่ค่อยได้ผล                ในการบูรณาการความรู้ที่เรียนรู้มาให้รู้ความเป็นทั้งหมดและเห็นตัวเองนี้  จะนำไปสู่อิสรภาพและความสุขอันล้นเหลือ  เพราะหลุดพ้นจากความบีบคั้นของความไม่รู้  การไตร่ตรองนี้จะโยงกลับไปสู่วัตถุประสงค์ของการเรียนรู้ที่ว่า เพื่อลดตัวกู - ของกูและเพื่อการอยู่ร่วมกันอย่างสันติ  อันจะช่วยให้กำกับการแสวงหาความรู้เป็นไปเพื่อวัตถุประสงค์ดังกล่าว  มิใช่เป็นไปเพื่อความกำเริบแห่งอหังการ – มมังการ  และรบกวนการอยู่ร่วมกันด้วยสันติ 

10.  ฝึกการเขียนเรียบเรียงทางวิชาการถึงกระบวนการเรียนรู้และความรู้ใหม่ที่ได้มา  การเรียบเรียงทางวิชาการเป็นการเรียบเรียงให้ประณีตขึ้น  ทำให้ค้นคว้าหาหลักฐานที่มา ที่อ้างอิงของความรู้ให้ถี่ถ้วนแม่นยำขึ้น  การเรียบเรียงทางวิชาการจึงเป็นการพัฒนาตนเองอย่างสำคัญ  และเป็นประโยชน์ในการเรียนรู้ของผู้อื่นในวงกว้างออกไป <p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal" align="center"></p> </span></span></span> <p align="left"></p>