ความร่วมมือเอเชีย (Asia Cooperation Dialogue – ACD)

          ในปัจจุบันถ้าจะกล่าวถึงการรวมกลุ่มระหว่างประเทศแล้วถือว่าเป็นสิ่งที่สำคัญอย่างมาก เนื่องด้วยปัจจุบันหลายๆทวีปหันมารวมกลุ่มกันเพื่อที่จะส่งเสริมความร่วมมือ สร้างศักยภาพ และเพิ่มพลังอำนาจต่อรองของสมาชิกที่รวมกลุ่ม โดยใช้ประโยชน์จากศักยภาพ จุดแข็ง ความแตกต่างที่มีอยู่อย่างกว้างขวางของแต่ละสมาชิกในการรวมกลุ่ม เช่นกรณีทวีปอเมริกาเหนือที่มีการรวมกลุ่มกันเพื่อวัตถุประสงค์ทางเศรษฐกิจ โดยมีชื่อเรียกว่า NAFTA เห็นได้ชัดเจนว่าถึงแม้สหรัฐจะมีความแข็งแกร่งทางด้านศักยภาพอยู่แล้วก็ตาม ก็ยังมีการรวมกลุ่มกันเพื่อเป็นการเพิ่มเสถียรภาพในด้านต่างๆ โดยเฉพาะอย่างในเรื่องเศรษฐกิจ

          เมื่อกล่าวถึงทวีปเอเชียแล้วจะเห็นได้ว่าประเทศต่างๆในทวีปเอเชียมีคุณลักษณะที่แตกต่างกันออกไปทั้งด้านทรัพยากร อารยธรรม และบุคคลากรในด้านต่างๆ ตรงจุดนี้เองจึงเป็นสิ่งซึ่งทำให้เกิดการผลักดันให้เกิดแนวความคิดเรื่อง ความร่วมมือเอเชีย (Asia Cooperation Dialogue – ACD)  เพื่อที่จะสร้างความแข็งแกร่งและเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันให้กับทวีปเอเชียโดยอาศัยทรัพยากรที่มีความแตกต่างกันหลายๆด้านให้เกิดประโยชน์สูงสุด  โดย ความร่วมมือเอเชีย (ACD) มีพันธกิจที่จะร่วมมือกันในด้านต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นการเกษตร การคมนาคมขนส่ง วิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม การบรรเทาปัญหาความยากจน และการท่องเที่ยว ซึ่งจะเห็นได้ว่าแนวความคิดดังกล่าวไม่ได้ขัดกับการรวมกลุ่มของภูมิภาคทางเอเชียที่มีมาแต่เดิม เช่นกลุ่มความร่วมมือภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (ASEAN) กลุ่มความร่วมมือภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้บวกสาม (ASEAN plus 3) สมาคมความร่วมมือในภูมิภาคเอเชียใต้ (SAARC) กลุ่มความร่วมมือทางเศรษฐกิจ บังกลาเทศ อินเดีย พม่า ศรีลังกาและไทย (BIMST-EC) และ กลุ่มความร่วมมือประเทศอ่าว (GCC) เนื่องจากว่าแนวคิดความร่วมมือเอเชีย (ACD) นั้นเป็นแนวทางการเชื่อมโยงในสิ่งที่ขาดหายไป (Missing Link) อีกทั้งยังเป็นการสร้างความเข้มแข็งในด้านต่างๆของกลุ่มประเทศเอเชีย โดยใช้จุดแข็งที่เฉพาะด้านของแต่ละประเทศเพื่อก่อให้เกิดประโยชน์ในการสร้างอำนาจต่อรองของเอเชียในเวทีระหว่างประเทศให้แข็งแกร่งเพื่อปกป้อง และส่งเสริมผลประโยชน์ร่วมกัน นอกจากนี้ยังเป็นการส่งเสริมการร่วมมือ พึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกันระหว่างประเทศเอเชียในทุกสาขา รวมถึงกระบวนการที่มีวิวัฒนาการอยู่อย่างต่อเนื่อง (evolving process) โดยไม่มีระเบียบวาระการประชุมที่ตายตัว เน้นแนวความคิดในเชิงบวก (positive thinking) การหารืออย่างไม่เป็นทางการ (informal and non-institutionalized) เพื่อต้องการให้มีการสร้าง comfort level สำหรับผู้เข้าร่วมการประชุม และความเป็นเจ้าของเวที ACD ร่วมกัน โดยเป็น top-down process จากระดับผู้กำหนดนโยบายที่สำคัญไปกว่านั้น เวทีความร่วมมือเอเชียจะเป็นกระบวนการที่เปิดกว้างและไม่เป็นการตั้งแนวต้านหรือแนวร่วม

          ในปัจจุบัน ความร่วมมือเอเชียนั้นมีสมาชิกด้วยกันทั้งหมด 28 ประเทศซึ่งได้ครอบคลุมประเทศต่างๆในทวีปเอเชียตั้งแต่เอเชียตะวันออกถึงเอเชียตะวันตก ซึ่งในการร่วมมือเอเชียนั้นในปัจจุบันมีการดำเนินงานที่มีความจริงจังโดยแสดงให้เห็นจากการจัดการประชุมร่วมกัน หรือเรียกอีกอย่างว่า มิติของการหารือ (Dialogue) ซึ่งเป็นสิ่งที่ทำให้ประเทศสมาชิกมีการปรึกษาหารือกันอย่างต่อเนื่อง โดยปัจจุบันมีการประชุมด้วยกันถึง 4 ครั้งโดยในแต่ละครั้งจะมีความสำคัญที่แตกต่างกันไป เช่นในครั้งที่ 1 เป็นการประชุมที่แสดงถึงความมีบทบาทในการเป็นผู้นำของไทยในด้านต่างประเทศ ,ครั้งที่ 2 มีการแลกเปลี่ยนทัศนะในการพัฒนาการของ ACD รวมไปถึงการสนับสนุนแนวความ คิดในกระบวนการส่งเสริมการพัฒนาตลาดพันธบัตรเอเชีย และให้ความสนใจที่จะร่วมมือในสาขาอื่นๆ อาทิ ความตกลงการค้าเสรีทวิภาคี การท่องเที่ยว ,ครั้งที่ 3 มีการประชุมระหว่างนักวิชาการประเทศ ACD ชื่อว่า ACD High Level Seminar on Asia Cooperation and Development เพื่อเป็นการเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขัน และครั้งที่ 4 เป็นการหารือในเรื่องปัญหาความมั่นคงของพลังงาน จากการประชุมที่กล่าวมาทั้งหมดจะเห็นได้ว่าความร่วมมือเอเชีย (ACD) นั้นแสดงถึงความเอาจริงเอาจังของทวีปเอเชียที่เริ่มมีเวทีส่งเสริมความร่วมมือระหว่างกันในกรอบ ACD อันเป็นการเพิ่มศักยภาพทางการแข่งขันในด้านต่างๆ

          นอกจากนี้ยังมีกลไกในการขับเคลื่อนของ ACD คือมิติโครงการ (Projects) เป็นสิ่งที่ประเทศสมาชิกแสดงความร่วมมือในการเสนอตัวที่จะเป็นประเทศที่ขับเคลื่อนในสาขาที่ตนเองมีความสนใจและมีความเชี่ยวชาญ เช่น การค้าอิเล็กทรอนิกส์ (e-commerce) โดยทางประเทศมาเลเซียเสนอตัวเป็นประเทศผู้ขับเคลื่อน, คณะทำงานด้านความร่วมมือด้านการคลัง (working group on financial cooperation) โดยทางประเทศไทยเสนอตัวเป็นประเทศผู้ขับเคลื่อน และ การท่องเที่ยว (tourism) โดยทางประเทศไทย กัมพูชา พม่า และปากีสถานเสนอตัวเป็นผลู้ขับเคลื่อน ฯลฯ  โดยมิติโครงการที่เห็นได้ชัดคือ ตลาดพันธบัตรเอเชีย หรือความร่วมมือทางการเงิน ระหว่างประเทศ ซึ่งเป็นการหาแนวทางที่จะแก้ไขถึงปัญหาที่สำคัญของเอเชีย คือการขาดแหล่งเงินทุนระยะ ยาว เนื่องจากมีตลาดทุนและตลาดพันธบัตรที่มีระดับการพัฒนาค่อนข้างต่ำ ทำให้การระดมเงินเพื่อการลงทุนของผู้ประกอบการมีความจำเป็นต้องพึ่งพาสถาบันการเงินและการใช้แหล่งเงินทุนระยะสั้นจากต่างประเทศเป็นหลัก             ทำให้เกิดผลกระทบต่อเศรษฐกิจของภูมิภาค ฉะนั้นจึงจำเป็นที่จะต้องลดการไหลเข้าและการไหลออกของเงินทุนระยะสั้น จนมีการพัฒนาตลาดพันธบัตรในภูมิภาค ( Regional Bond Market ) เพื่อที่จะเป็นแหล่งเงินทุนระยะยาวสำหรับเอเชีย ทำให้มีการทดแทนเงินทุนระยะสั้นจากภายนอกเพื่อที่จะเป็นการเพิ่มเสถียรภาพของเอเชีย นอกจากนี้ยังมีความร่วมมือในด้านอื่นๆอีก อย่างเช่น  ความมั่นคงด้านพลังงาน (energy security) ,การเกษตร (agriculture), การค้าอิเล็กทรอนิกส์ (e-commerce), การพัฒนาเทคโนโลยีสารสนเทศ (IT development), การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ (human resources development) เป็นความร่วมมือเพื่อเป็นการเพิ่มศักยภาพให้กับเอเชียที่จะมีขีดความสามารถในการแข่งขันกับการร่วมมือกันของทวีปอื่นๆได้

          อีกทั้งยังมีกิจกรรม ACD ที่จัดขึ้นเพื่อที่จะให้ทุกประเทศเข้ามามีบทบาทและร่วมมือในทุกสาขาที่ร่วมมือกัน ยังรวมไปถึงภาคเอกชน ภาควิชาการ และภาคประชาชน เพื่อให้เกิดการพัฒนาและมีความก้าวหน้า          ดังนั้นจะเห็นได้ว่า ACD เป็นกระบวนการวิวัฒน์ (evolving process) แบบค่อยเป็นค่อยไป มีพลวัตร อย่างต่อเนื่องตลอดเวลา ACD จะไม่ใช่กลไกความร่วมมือซ้ำซ้อนกับกลไกความร่วมมือที่มีอยู่แล้ว และเป็นเวทีเดียวที่เป็นของเอเชียทั้งทวีปที่เน้นแนวคิดความร่วมมือแบบสร้างสรรค์ (positive thinking) ต่างจาก ASEAN หรือ ASEAN +3 ที่รวมสมาชิกเพียงบางประเทศเท่านั้น หรือเป็นการรวมกันของแต่ละภูมิภาคเท่านั้น          เมื่อพิจารณาจากสิ่งที่นำเสนอแล้วจะเห็นได้ว่าในปัจจุบันทุกประเทศจะไม่สามารถที่จะดำเนินนโยบายทางเศรษฐกิจระหว่างประเทศได้ด้วยประเทศเดียว ซึ่งมีเหตุผลมาจากกระแสโลกาภิวัตน์ที่มีอิทธิพลอย่างมากกับประเทศต่าง ๆ โดยกระแสโลกาภิวัตน์นั้นทำให้เกิด การเปิดเสรีทางการเงิน คือเป็นทำให้มีเงินไหลเวียนไปทั่วโลก ,มีการไหลเวียนอย่างเสรีทางด้านการค้า และมีการไหลเวียนอย่างเสรีทางด้านเทคโนโลยี ซึ่งเมื่อรวมทั้งสามเข้าด้วยกันแล้วทำให้เกิด Globalization จนเป็นเหตุให้ทุกประเทศทั่วโลกจะต้องมีการเตรียมพร้อมที่จะรับการเกิดขึ้นของกระแสโลกาภิวัตน์ จนเป็นเหตุให้หลายๆประเทศมีการปรับปรุงตัวเพื่อให้ได้ประโยชน์สูงสุด ฉะนั้นในการผลักดันให้เกิด ACD เป็นการร่วมมือกันของกลุ่มประเทศเอเชียเพื่อประโยชน์ของสมาชิกโดยแท้และประเทศไทยก็เป็นประเทศหนึ่งพร้อมที่พร้อมจะร่วมมือกับประเทศที่มีความพร้อม โดยเริ่มจากการหารือในลักษณะทวิภาคี เพื่อจัดทำเขตการค้าเสรี เป็นที่คาดหวังว่า ความสำเร็จดังกล่าวจะมีส่วนอย่างสำคัญในการเร่งรัดการดำเนินการเจรจาจัดตั้งการค้าเสรีในภูมิภาค โดยเริ่มต้นจากการให้โอกาสทางการค้าและความร่วมมือสำหรับประเทศที่พร้อมจะก้าวไปข้างหน้า

อ้างอิง : http://www.mfa.go.th/web/968.php , http://www.acddialogue.com/web/1.php , http://www.prdnorth.in.th/ACD/