ชนบท

ต้นกำเนิดวันสงกรานต์ไทย

    กล่าวไว้ว่า ก่อนพุทธกาลมีเศรษฐีครอบครัวหนึ่ง อายุเลยวัยกลางคนก็ยังไร้ทายาทสืบสกุล ซึ่งทำให้ท่านเศรษฐีทุกข์ใจเป็นอันมาก ข้างรั้วบ้านเศรษฐีมีครอบครัวหนึ่ง หัวหน้าครอบครัวเป็นนักเลงสุรา ถ้าวันไหนร่ำสุราสุดขีด ก็จะพูดเสียงดังแสดงวาจาเยาะเย้ยเศรษฐีสบประมาทในความมีทรัพย์มาก แต่ไร้ทายาทสืบสมบัติเสมอ วันหนึ่งเศรษฐีจึงถามว่ามีความขุ่นเคืองอะไรจึงแสดงอาการเยาะเย้ยและสบประมาท เฒ่านักดื่มจึงตอบ ถึงท่านมั่งมีสมบัติมากก็จริง แต่เป็นคนมีบาปกรรมท่านจึงไม่มีบุตร ตายไปแล้วสมบัติก็ตกเป็นของผู้อื่นหมด สู้เราไม่ได้ถึงแม้จะยากจนแต่ก็มีบุตรคอยดูแลรักษายามเจ็บไข้ และรักษาทรัพย์สมบัติเมื่อเราสิ้นใจ

   นับแต่นั้นมา เศรษฐียิ่งมีความเสียใจ จึงพยายามไปบวงสรวงพระอาทิตย์และพระจันทร์ เพียรพยายามตั้งจิตอธิษฐานขอบุตร ทำเช่นนี้เป็นเวลาติดต่อกันถึงสามปี ก็ไม่ได้บุตรดังที่ตนปรารถนาจนวันหนึ่งเป็นวันนักขัตฤกษ์สงกรานต์ ท่านเศรษฐีก็พาข้าทาสบริวารของตนมาที่โคนต้นไทรใหญ่ต้นหนึ่ง ที่อยู่บนฝั่งแม่น้ำที่อาศัยของนกทั้งหลาย ท่านเศรษฐีให้บริวารล้างข้าวสารด้วยน้ำสะอาดถึง 7 ครั้ง แล้วจึงหุงข้าวสารนั้น เมื่อสุกแล้วยกขึ้นบูชาพระไทร เทพเหล่านั้นเกิดความสงสาร จึงขึ้นไปเฝ้าพระอินทร์ ทูลขอบุตรแก่เศรษฐี พระอินทร์จึงบัญชาให้เทพบุตรองค์หนึ่งชื่อ “ธรรมบาล” ลงมาเกิดในครรภ์ของภรรยาเศรษฐี เมื่อครบกำหนดภรรยาเศรษฐีก็คลอดบุตรเป็นชาย เศรษฐีจึงตั้งชื่อว่า ธรรมบาลกุมาร เพื่อตอบสนองพระคุณเทพเทวา เศรษฐีจึงสร้างปราสาทสูง 7 ชั้น ถวายเทพต้นไทร
   เมื่อธรรมบาลกุมารเจริญวัยขึ้น เป็นเด็กที่มีปัญญาเฉียบแหลม รอบรู้ และวัยเพียง 7 ขวบก็เรียนจบไตรเพท ยังมีเทพองค์หนึ่งชื่อ “ท้าวกบิลพรหม” ได้ยินกิตติศัพท์ทางสติปัญญาอันยอดเยี่ยมของเด็กน้อย จึงคิดทดลองภูมิปัญญาโดยการเอาชีวิตเป็นเดิมพันจึงถามปัญหา 3 ข้อ ถ้ากุมารน้อยแก้ปัญหาทั้ง 3 ข้อได้ กบิลพรหมจะตัดศีรษะของตนบูชา ถ้าธรรมบาลแก้ไม่ได้ ก็จะต้องเสียหัวเพื่อยอมรับความพ่ายแพ้ ปัญหานั้นมีว่า

1. ตอนเช้าราศีคนอยู่แห่งใด
2. ตอนเที่ยงราศีของคนอยู่แห่งใด
3. ตอนค่ำราศีของคนอยู่แห่งใด

   เมื่อได้ฟังปัญหาแล้ว ธรรมบาลไม่อาจทราบคำตอบในทันทีได้ จึงผลัดวันตอบปัญหาไปอีก 7 วัน ครั้นเวลาล่วงจากนั้นไป 6 วัน ธรรมบาลกุมารก็ยังคิดหาคำตอบปัญหานั้นไม่ได้ จึงหลบออกจากปราสาทหนีเข้าป่า และไปนอนพักเอาแรงใต้ต้นตาล ขณะนั้นบนต้นตาลมีนกอินทรีคู่หนึ่งอาศัยอยู่ นางนกถามสามีว่า “พรุ่งนี้เราจะไปหาอาหารที่ไหน” นกสามีก็ตอบว่า “พรุ่งนี้เราไม่ต้องบินไปไกล เพราะจะได้กินเนื้อธรรมบาลกุมาร ซึ่งจะถูกท้าวกบิลพรหมตัดหัว เนื่องจากแก้ปัญหาไม่ได้” นางนกถามว่า “ปัญหานั้นว่าอย่างไร” นกสามีตอบว่า ปัญหามีอยู่ 3 ข้อ และหมายถึง

ข้อหนึ่ง ตอนเช้าราศีของมนุษย์อยู่ที่หน้า คนจึงต้องล้างหน้าทุกๆ เช้า
ข้อสอง ตอนเที่ยงราศีคนอยู่ที่อก มนุษย์จึงต้องเอาเครื่องหอมประพรมที่อก
ข้อสาม ตอนค่ำราศีคนอยู่ที่เท้า มนุษย์จึงต้องล้างเท้าก่อนเข้านอน

ธรรมบาลกุมาร ได้ยินการไขปัญหาของนกอินทรี และจำจนขึ้นใจ ทั้งนี้เพราะธรรมบาลรู้ภาษานก จึงกลับสู่ปราสาทอันเป็นที่อยู่แห่งตน รุ่งขึ้นเป็นวันครบกำหนดแก้ปัญหา ท้าวกบิลพรหมมาฟังคำตอบ ธรรมบาลกุมารกล่าวแก้ปัญหาตามที่นกอินทรีคุยกันทุกประการ ท้าวกบิลพรหมจึงเรียก ธิดาทั้ง 7 ของตนอันเป็นบริจาริกาคือหญิงรับใช้ของพระอินทร์มาพร้อมกัน แล้วบอกว่าตนจะตัดเศียรบูชาธรรมบาลกุมาร แต่ถ้าเอาศีรษะพ่อวางไว้บนแผ่นดินก็จะลุกไหม้ไปทั้งโลก ถ้าจะโยนขึ้นไปบนอากาศ อากาศจะแห้งแล้งฟ้าฝนจะหายไปสิ้น ถ้าทิ้งลงไปในมหาสมุทร น้ำในมหาสมุทรจะแห้งแล้งไปเช่นกัน จึงสั่งให้ นางทั้ง 7 คน เอาพานมารองรับศีรษะ แล้วจึงตัดศรีษะส่งให้นางทุงษธิดาคนโต นางทุงษจึงเอาพานรับเศียรบิดาไว้แล้วแห่ประทักษิณรอบเขาพระสุเมรุ 60 นาที แล้วอัญเชิญไปไว้ในมณฑปถ้ำคันธุรลี เขาไกรลาส บูชาด้วยเครื่องทิพย์ พระเวสสุกรรมก็เนรมิตโรงประดับด้วยแก้ว 7 ประการ ชื่อภควดี ให้เป็นที่ประชุมเทวดา เทวดาทั้งปวงก็เอาเถาฉมูนวดลงมาล้างในสระอโนดาต 7 ครั้ง แล้วก็แจกกันเสวยทุกๆ องค์ ครั้นครบ 365 วัน โลกสมมุติว่าเป็นหนึ่งปีเป็นสงกรานต์ ธิดา 7 องค์ ของเท้ากบิลพรหมก็ผลัดเวรกันมาเชิญพระเศียรของพระบิดาออกแห่ประทักษิณรอบเขาพระสุเมรุทุกปี แล้วจึงกลับไปเทวโลก

ขอขอบคุณบริษัทสยามแกลเลอรี่ จำกัด และสำนักพิมพ์ผ่านฟ้าพาณิชย์
เอื้อเฟื้อภาพประกอบ

สงกรานต์บ้านนา...

รุ่งเพชร แหลมสิงห์

    ประเพณีไทย เมื่อสมัยครั้งเก่าก่อน
เล่นแอบซ่อนลูกช่วงพวงมาลัย
ตรุษ สงกรานต์ สนานสนุกกันพอใจ
พี่วิ่งไล่น้องก็หลบเมื่อพบหน้า

    พี่เข้ากอดน้องยังออดทำเอียงอาย
คืนเดือนหงายพอพี่จูบน้องทุบผาง
นอนหนุนตัก สัญญารักข้างกองฟาง
จนแสงเดือนจางพี่ไม่ยอมห่างน้องไปไกล

     ลืมน้ำคำของพี่เสียหมด
พี่นี้คงอดเที่ยววันสงกรานต์เดือนอ้าย
ย่างเข้าเดือนยี่แล้วน้องหนีพี่ไปไหน
หรือเจ้าไปมีแฟนใหม่ลืมเราวิ่งไล่ในวันสงกรานต์

    รักกันมาแต่เมษาวันที่เก่า
เศร้าปีนี้เศร้า ขาดคู่เคล้าเศร้าซมซาน
คืนวันเพ็ญ แสงเดือนเด่นเป็นพยาน
กลับเถิดนงคราญมาเล่นสงกรานต์ที่บ้านนาเรา...

ศูนย์อำนวยการลดอุบัติเหตุทางถนนจังหวัดกาฬสินธุ์ พร้อม

ศูนย์อำนวยการลดอุบัติเหตุทางถนนจังหวัดกาฬสินธุ์ พร้อมแล้วในการดูแลความปลอดภัยให้กับประชาชนในช่วงเทศกาลสงกรานต์ โดยเฉพาะอุบัติเหตุทางน้ำเขื่อนลำปาวนับเป็นจุดเสี่ยงสูงสุดเตือนประชาชนงดดื่มสุรา

เปิดโลกทะเลอีสานที่เขื่อนลำปาว

ประชาชนหลั่งไหลกันมาเที่ยว
สงกรานต์ที่เขื่อนลำปาว

ประชาชนพากันมาเล่นน้ำสงกรานต์
บริเวณท้ายอาคารผันน้ำ
หัวงานเขื่อนลำปาว

สงกรานต์ที่เขื่อนลำปาว

www.lampao.com/show_01.htm

เขียนใน GotoKnow โดย KRUJOY (ครูจ่อย)
ใน จากใจครูจ่อย

คำสำคัญ (Tags): #ประเพณีไทย

หมายเลขบันทึก: 350594เขียนเมื่อ 9 เมษายน 2010 14:35 น. ()แก้ไขเมื่อ 23 พฤษภาคม 2012 07:35 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่าน

ความเห็น (42)

นางสาว นวนใจ ก้านศรีรัตน์

เขียนเมื่อ 10 เมษายน 2010 13:59 น. ()

สงกรานต์ปีนี้เชิญครูจ่อยแวะมาที่ร้อยเอ็ดเด้อจ้า.................

อากศร้อนมาก ถ้าโดนนำสาดคิดว่าควันคงออกเต็มตัวแน่เลย(ร้อนตับแตก)

ครูจ่อยไปสิมิลันมาคงสนุกมากใช่ไหม

ทดสอบสมรรถนครู วิชาสังคม 2 ชุด ชุดละ150 ข้อ

แค่อ่านโจทย์ก็มึนแล้วคะ

Boo

เขียนเมื่อ 10 เมษายน 2010 14:10 น. ()

สวัสดีค่ะครูพี่จ่อย สุขสันต์สงกรานต์ที่บ้านนานะคะ

ไปชมภาพสวรรค์ลงเลที่สิมิลันมาแล้ว ดีใจที่พี่ครูประทับใจ

ขอแสดงความเสียใจที่กล้องหล่นเล ต้องมนต์เสน่ห์เลใต้ซะแล้ว ;)

KRUJOY (ครูจ่อย)