อบรม การพัฒนาองค์ความรู้ ทักษะการวิจัยเชิงคุณภาพ : การสังเกตุ

เอกสารประกอบการอบรมอบรม การพัฒนาองค์ความรู้ ทักษะการวิจัยเชิงคุณภาพ

สรุปจากของ อ.ทวีศักดิ์ นพเกษร ที่ได้ให้ความรู้ความเข้าใจในวันนี้

 

การสังเกตุ คือ การใส่ใจเพื่อทำความเข้าใจคู่สนทนาด้วยการสังเกตุกิริยา ท่าทาง คำพูด ภาษาที่ใช้ รวมทั้งความขัดแย้งที่เกิดขึ้นในเรื่องราวที่เขาเล่า หรือความขัดแย้งของคำพูดและพฤติกรรมที่แสดงออกมาขณะกำลังเล่า การสังเกตุเช่นนี้ จึงเป็นการเก็บข้อมูลเข้าใจ และเข้าถึงเรื่องราว ความหมายที่แท้จริงของผู้เล่า

 

ท่านอาจารย์ กล่าวว่า ผู้เก็บรวบรวมข้อมูลควรสังเกตุคู่สนทนาขณะกำลังเล่าเรื่องดังต่อไปนี้

 

• ภาษากาย และน้ำเสียงที่แสดงความรู้สึก เกี่ยวกับเรื่องราวที่เล่าที่เขากำลังเล่า ณ ขณะนั้น โดยดูที่ สีหน้า การเคลื่อนไหวร่างกาย แววตา ท่านั่ง ภาษากายและน้ำเสียงอาจบอกถึงความรู้สึกอึดอัดไม่อยากเล่า ต้องการปกปิดซ้อนเร้นบางประเด็น ความสับสนในเรื่องราวที่กำลังเล่า การชั่งใจว่าควรจะเล่าหรือไม่ มากน้อยเพียงใด ความเต็มมใจที่จะเปิดเผย

• คำพูด และภาษาที่ใช้ แสดงความรู้สึก และบอกความหมายของเรื่องราวที่เขากำลังเล่า เช่น คำพูดและภาษาที่ใช้ขณะเล่าเรื่องแสดงถึงความประทับใจ ความวิตก การซ่อนเร้น ความเปิดเผย เช่น ."เรื่องที่พอเล่าให้ฟังได้คือ...." ก็แสดงว่าผู้เล่าต้องการเผิดเผยเล่าเรื่องเฉพาะบางเรื่องเท่านั้น "เรื่องอย่างนี้พูดมากไปก็ไม่ดี เอาเป็นว่าเรื่องนี้เกิดจากความปรารถนาดีก็แล้วกัน"แสดงว่าผู้เล่าซ้อนเร้นข้อมูลบางประการไว้

• ความสอดคล้องของเรื่องราวที่เล่า ผู้สัมภาษณ์ควรสังเกตุว่าเรื่องราวที่เขาเล่าเป็นสิ่งที่เขามีประสบการณ์ ทีความต้องการ มีพฤติกรรม ตามที่เล่าจริง หรือเป็นการบอกเล่าในสิ่งที่เป็นตามกระแส หรือเพื่อรักษาภาพพจน์ของตน ดังนั้นเรื่องราวที่เขาเล่าในช่วงหนึ่งอาจไม่สอดคล้องกับอีกช่วงหนึ่ง ดังตัวอย่างที่อาจารยืได้ยกมา เช่น

     "คณะกรรมการทุกคนให้ความร่วมมือเป็นอย่างดี....คนที่รับงานไปประสานจริงจังมีอยู่ 2-3 คนเท่านั้น"  แสดงถึงความไม่สอดคล้องมีความขัดแย้งในคำพูด

 

 

 "เรื่องแค่นี้ไม่เสียใจหลอก รับได้สบายมาก"(น้ำเสียงกระด้าง ปากสั่น กัดฟันพูด) แสดงถึงความขัดแย้งในสิ่งที่พูดกับพฤติกรรมที่แสดงออก

 "คณะกรรมการทุกคนให้ความร่วมมือเป็นอย่างดี....ทุกคนกระตือรือร้นที่จะรับงานำปประสานอย่างจริงจัง"(ยิ้ม ตาเป็นประกาย ท่าทางกระตือรือร้น)

[ครูอ้อย แซ่เฮ]

ขอบคุณมากค่ะ ที่ให้ความรู้  การสังเกต

เป็น ครู ก็นำไปใช้ได้อย่างดีค่ะ

[นาย ศราวุธ จ้อน อยู่เกษม]

• ขอบคุณ
  
  ครูอ้อย แซ่เฮ มากครับ
• ผมอบรมเลิก 3 ทุ่มทุกวันเลยครับ
• ถ้ามีเวลาจะเขียนบันทึกต่อ
• ยังไม่มีเวลาไปหาแม่เลยครับ