งามอย่างไทย (การแสดงความเคารพ)

 สวัสดีครับ ขอกล่าวถึง ความงามของไทย ที่เกี่ยวกับ กิริยา ท่าทางในการแสดงออก ที่บุคคลพึงปฏิบัติในสังคมอย่างสุภาพและมีระเบียบแบบแผน อันเหมาะสมตามกาลเทศะ

มารยาทไทย เป็นเอกลักษณ์สำคัญของคนไทย            มารยาทไทยครอบคลุมถึง กิริยา วาจาต่าง ๆ เช่น การยืน     การเดิน การนั่ง การนอน การรับของส่งของ การทำความเคารพ การแสดงกิริยาอาการ การรับประทานอาหาร การให้และรับบริการ การทักทาย การสนทนา การใช้คำพูด การฟัง การใช้เครื่องมือสื่อสาร รวมทั้งการประพฤติปฏิบัติในพิธีการต่าง ๆ

เมื่อวันที่ 17 กุมภาพันธ์  2553  กระผมพร้อมด้วยคุณอภิญญา  สุวรรณ  นักวิชาการวัฒนธรรมชำนาญการ  สวจ.พัทลุง  ได้รับเชิญจากสภาวัฒนธรรมอำเภอบางแก้ว ให้ไปเป็นวิทยากรสอนมารยาทไทยเชิงปฏิบัติการ ที่โรงเรียนวัดลอน  อ.บางแก้ว จ.พัทลุง  เด็กนักเรียนเข้าร่วมฝึกอบรมตั้งแต่ระดับชั้น ป.1 -ม.3  ทั้งชายและหญิง เกือบ 200 คน  เด็กๆนักเรียนน่ารักมาก คุณครูที่โรงเรียนนี้ก็น่ารัก เด็กนักเรียนทุกคนตั้งใจฝึกและทำตามกติกาทุกอย่าง  น่าสงสารก็พวกน้อง ป.1,ป.2 ที่ต้องมาฝึกปฏิบัติพร้อมๆกับพี่ๆ ม.1-ม.3 ใช้เวลาฝึก เกือบ 3 ชั่วโมง โดยไม่พัก

 .... เรื่องมารยาทไทยเป็นสมบัติของไทยเราที่คู่กาย ที่เราชาวไทยทุกคนต้องปฏิบัติ 

ขอเสนอถึงเรื่องการแสดงความเคารพก่อน และคราวนี้จะเสนอเรื่องการประนมมือและการไหว้

.. การแสดงความเคารพมีหลายลักษณะ เช่น การประนมมือ     การไหว้ การกราบ การคำนับ การถวายความเคารพ การถวายบังคม เป็นต้น การที่จะ แสดงความเคารพในลักษณะใดนั้น    ต้องพิจารณาผู้ที่ จะรับความเคารพด้วยว่าอยู่ในฐานะเช่นใด หรือในโอกาสใด แล้วจึงแสดงความเคารพให้ถูก ต้องและเหมาะสมการแสดงความเคารพแบ่งได้ดัง นี้คือ

1. การประนมมือ (อัญชลี) ประนมมือให้นิ้วมือแนบชิดกัน ฝ่ามือราบ ปลายนิ้วตั้งขึ้น แขนแนบตัวระดับอก ไม่กาง ศอก ทั้งชายและหญิงปฏิบัติเหมือนกัน การประนมมือ นี้ใช้ในการสวดมนต์ ฟังพระสวดมนต์ ฟัง พระธรรมเทศนา และขณะพูดกับพระสงฆ์ซึ่งเป็น ที่เคารพนับถือ เป็นต้น

2. ไหว้ (วันทนา ) การไหว้เป็นการแสดงความเคารพโดยการประนม มือให้นิ้วชิดกันยกขึ้นไหว้ การไหว้แบบ ไทยแบ่งออกเป็น 3 แบบ ตามระดับของบุคคล ดัง นี้

ระดับที่ 1 การไหว้พระ ได้แก่ การ ไหว้พระรัตนตรัยรวมทั้งปูชนียวัตถุและปูชนีย สถานที่เกี่ยวกับพระพุทธศาสนา ในกรณี ที่ไม่ สามารถกราบแบบเบญจางคประดิษฐ์ได้ โดยประนมมือให้ปลายนิ้วชี้จรดส่วนบนของหน้าผาก

ชาย ยืน แล้วค้อมตัวลงให้ต่ำพร้อมกับยกมือขึ้น ไหว้

หญิง ยืนแล้วย่อเข่าลงให้ต่ำโดย ถอยเท้าข้างใดข้างหนึ่งตามถนัด พร้อมยกมือ ขึ้นไหว้

ระดับที่ 2 การไหว้ผู้มีพระ คุณและผู้มีอาวุโส ได้แก่ พ่อ แม่ ปู่ ย่า ตา ยาย ครู อาจารย์ และผู้ที่เราเคารพนับถืออย่างสูง  โดยประนมมือให้ปลายนิ้วชี้จรดระหว่างคิ้ว

ชาย ยืนแล้วค้อมตัวลงน้อยกว่าระดับ การไหว้พระ พร้อมกับยกมือขึ้นไหว้

หญิง ยืนแล้วย่อเข่าลงน้อยกว่าระดับการไหว้พระ โดยถอยเท้าข้างใดข้างหนึ่งพร้อมกับยกมือ ขึ้นไหว้

ระดับที่ 3 การไหว้บุคคลทั่ว ๆ ไปที่เคารพนับถือหรือผู้มีอาวุโส รวมทั้ง ผู้ที่เสมอกัน  โดยประนมมือยกขึ้นให้ปลายนิ้วจรดปลายจมูก

ชาย ยืนแล้วค้อมตัวลง น้อยกว่าระดับการไหว้ผู้มีพระคุณ พร้อมกับ ยกมือขึ้นไหว้

หญิง ยืนแล้วย่อเข่าลง น้อยกว่าระดับการไหว้ผู้มีพระคุณ โดยถอย เท้าข้างใดข้างหนึ่งเล็กน้อย พร้อมกับยกมือขึ้นไหว้

ในการไหว้ผู้เสมอกันทั้งชาย และหญิงให้ยกมือขึ้นไหว้พร้อมกันหรือใน เวลาใกล้เคียงกัน ในกรณีที่ทำพร้อมกันเป็น  หมู่คณะ ควรจะนัดหมายให้ทำอย่างเดียวกัน

การไหว้ตามมารยาทไทยเช่นนี้ ปฏิบัติให้เรียบร้อยนุ่มนวลด้วยความสำรวมจึงจะดูงาม
.... คราวหน้า ...จะนำเรื่องการกราบมาเสนอ...

[ครูอ้อย แซ่เฮ]

ครูอ้อยจะติดตามอ่าน เป็นคนไทย  บางครั้ง ก็พลาดไปปเหมือนกันค่ะ  ต้องให้รู้จริง ปฏิบัติได้ ถูกต้อง จึงจะใช่คนไทย ใช่ไหมค

[ฅนวัฒนธรรม]

ขอบคุณคุณครูอ้อยมากครับ....

มารยาทไทย ...เป็นของพวกเราทุกคน

เราต้องรักและหวงแหน ..และก็ถ่ายทอดให้เด็กๆของเรา ..

เพื่อสืบสาน .. มรดกที่ล้ำค่าชิ้นนี้ให้คงอยู่คู่กับสังคมไทยตลอดไป

[Bonnie]

สวัสดีค่ะ  แวะมาทักทายค่ะ

และมาในฐานะคนไทยค่ะ

มารยาทไทยต้องรักษาไว้จริงค่ะ

เด็กๆเดี๋ยวนี้ก็น่ารักค่ะ

มาพบกันก็ทักทายสวัสดีกันทุกคน

เห็นแล้วน่าชื่นชมค่ะ

[ฅนวัฒนธรรม]

ขอบคุณ.. .คุณBonnie

ที่ปลุกให้ตื่น ทั้งๆที่ หลับไปแล้ว...

นึกว่า มารยาทไทย จะไม่มีคนสนใจซะแล้ว

ต้องขอบคุณ มากๆ ที่ยังมีคนส่วนหนึ่ง...ยังสนใจมารยาทไทย ...