หอแห่งแรงบันดาลใจ บทเรียนการพัฒนาบนดอยตุง

 

 

          เดือนมกราคม 2553 สุดปฐพี มีโอกาสเป็นวิทยากรกิจกรรมสานสัมพันธ์ โครงการเสริมสร้างประสิทธิภาพและพัฒนาคุณภาพชีวิตของข้าราชการชายแดนใต้ อันเป็นโครงการฟื้นฟู ผ่อนคลายสภาพจิตใจของข้าราชการที่ปฏิบัติหน้าที่ในพื้นที่เสี่ยงภัยของสำนักงานคณะกรรมการข้าราชการพลเรือน และได้พาคณะเดินทางไปเยี่ยมชมหอแห่งแรงบันดาลใจ

            เมื่อเข้าไปแล้วรู้สึกถึงพลังใจอันอบอุ่น อบอวล พระมหากรุณาธิคุณอันเปี่ยมล้นของราชสกุล มหิดล อันกว้างใหญ่ไพศาล ความมุ่งมั่น พยายามสร้างความมั่นคง มั่งคั่งอย่างยั่งยืน และเมื่อไปอ่านข้อความธรรมดา ข้อความหนึ่งอยู่ๆน้ำตามาคลอเบ้า โอ้ เรารู้แล้วว่า การที่ใครสักคนจะสรรสร้างอะไรที่ยิ่งใหญ่ ยังมีใครอีกคนที่เป็นดั่งแรงใจอยู่เบื้องหลังเป็นพลังใจให้ขับเคลื่อนความเหนื่อยล้า ความทดท้อให้หายไปจากเศษเสี้ยวของหัวใจ และนี่คือ ประโยคนั้นที่ผมบันทึกมา พร้อมกับความอิ่มเอมใจ ตื้นตันจิต คือ 

•    ปลูกป่า ปลูกคน คือ สร้างปัญญา สร้างอนาคต

คืนความเขียวชอุ่มให้ผืนป่า

คืนความอุดมให้กับแหล่งน้ำ

คืนคุณภาพชีวิตให้ผู้คนชาวเขา

     ผมตื้นตันใจตรงไหน ผมมาสะดุด คำว่า น้ำ คำว่า ป่า เราเคยได้ยินคำนี้ที่ไหน ช่างคุ้นเคยอย่างบอกไม่ถูก แล้วผมนึกได้ว่า โอ้ ผมเคยได้อ่านพระราชเสาวนีย์ของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถที่ว่า “พระเจ้าอยู่หัวเป็นน้ำ ฉันจะเป็นป่า ป่าเพื่อถวายความจงรักภักดีต่อน้ำ พระเจ้าอยู่หัวฯ สร้างอ่างเก็บน้ำ ฉันจะสร้างป่า” ผมยืนนิ่งหลังจากที่นึกถึงความเป็นมาได้ น้ำตาผมเริ่มเอ่อ ผมรู้แล้ว ผมเห็นแล้วว่า ความรักของแม่หลวงนั้นยิ่งใหญ่ ทรงเป็นกำลังใจให้พ่อหลวงของเรา ทรงงานเพื่อประชาชนของพระองค์ท่านได้อย่างไม่รู้จักเหน็ดเหนื่อย

เพราะอะไรหรือครับ ผมตีประเด็นสิ่งที่ผมเห็นแบบที่ผมเข้าใจ ดังนี้

คืนความเขียวชอุ่มให้ผืนป่า

         พ่อหลวงของเราทรงงานมาอย่างหนักตลอดระยะเวลาแห่งการครองราชย์ การที่มนุษย์    ปุถุชนจะสร้างป่าไม่ใช่เรื่องง่าย เพราะจำนวนต้นไม้ จำนวนพันธุ์ไม้ในป่านั้นมีนานับชนิด ย่อมต้องอาศัยเวลา และความอดทน พยายาม

 

คืนความอุดมให้กับแหล่งน้ำ

          แต่เวลา และความอดทนนั้น สิ่งที่ขาดไม่ได้คือ กำลังใจ ในขณะที่พ่อหลวงกำลังสร้างป่า แม่หลวงเป็นดั่งน้ำมาดูแลป่าให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น ทรงเป็นกำลังใจให้แก่พระมหากษัตริย์ของปวงชนชาวไทยดั่งน้ำทิพย์ชโลมใจเสมอมา นั่นทำให้ผมรู้ว่า แม่หลวงทรงรักพ่อหลวงของเรามากมายขนาดไหน

คืนคุณภาพชีวิตให้ผู้คนชาวเขา

           สิ่งที่พ่อหลวงพยายามปลูกป่า ปลูกคน แม่หลวงพยายามเป็นน้ำทิพย์ สั่งสมคุณค่าให้แก่ป่า ไม่ได้ทำเพื่อตนเองเลย หากแต่มุ่งหวังจะคืนคุณภาพชีวิตที่ดีให้แก่ราษฎรของพระองค์ท่านในทุกถิ่นที่แผ่นดินไทย ไม่ว่ามุมไหน ส่วนไหนของชาติ เพราะคำว่าผู้คนชาวเขา น่าจะมีความหมายโดยนัยอันแยบยลว่า ผู้คน+ชาวเขา คือ คนทั้งพื้นราบและบนเขา นั่นเอง

           ขอจงทรงพระเจริญยิ่งยืนนาน

 

 

 

         นอกจากนี้ ผมยังแอบเก็บองค์ความรู้ แนวคิดมากมายในเวลาอันสั้นมาเรียนรู้ร่วมกัน ณ โอกาสนี้ด้วย

• หัวใจของการพัฒนาโครงการพัฒนาดอยตุง คือ การสร้างโอกาส และการพัฒนาคน เพื่อให้บรรลุการมีสุขภาพที่ดี อาชีพที่มั่นคง การศึกษาที่สร้างสรรค์ และการดำรงชีวิตอย่างมีศักดิ์ศรี จนนำไปสู่การพัฒนาอย่างยั่งยืน

• รากเหง้าของปัญหา คือ ความยากจน การขาดโอกาส

•  What we see might not be the problem

        สิ่งที่เห็นอาจไม่ใช่ปัญหา

        The problem might not be what we see

        ปัญหาอาจไม่ใช่สิ่งที่เห็น

• สิ่งยิ่งใหญ่มาจากจุดเล็กๆ

• ระลอกน้ำกระเพื่อมจากน้ำเพียงหนึ่งหยด

       ระลอกน้ำที่แผ่ขยายกว้างไม่มีที่สิ้นสุดนั้น

       เริ่มจากจุดเล็กๆ คือ ตัวเราเอง

• “ช่วยเข้าให้ช่วยตัวเอง” Help people to help themselves

• เจ็บ จน ไม่รู้

• กุญแจแก้ไขปัญหา หรือหลักการทรงงานในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ

       จากการบรรยายของนายแพทย์เกษม วัฒนชัย องคมนตรี

-           ศึกษาข้อมูลอย่างเป็นระบบ

-           ระเบิดจากข้างใน

-           แก้ปัญหาที่จุดเล็ก

-           ทำตามลำดับขั้น

-           มององค์รวม

-           ไม่ยึดติดตำรา

-           ประหยัด เรียบง่าย ได้ประโยชน์ สูงสุด

-           ทำให้ง่าย

-           เน้นการมีส่วนร่วม

-           คิดถึงประโยชน์ส่วนรวม

-           รู้-รัก-สามัคคี

-           ความเพียร พระมหาชนก

-           บริการที่จุดเดียว

-           ใช้ธรรมชาติช่วยธรรมชาติ

-           ปลูกป่าในใจคน

-           ขาดทุนคือกำไร

-           ใช้อธรรมปราบอธรรม

-           การพึ่งตนเอง

-           พออยู่พอกิน

-           เศรษฐกิจพอเพียง

-           ความซื่อสัตย์ สุจริต จริงใจต่อกัน

-           คำนึงถึงภูมิสังคม

-           ทำงานอย่างมีความสุข

         เสียดาย ผมอยากจะให้ทุกท่านเห็นภาพเห็นบรรยากาศของหอแห่งแรงบันดาลใจแห่งนี้ที่ยังมีสิ่งที่น่าชื่นชม หลงใหลไว้อีกมากมาย เพียงแต่ ณ ที่แห่งนี้ ห้ามถ่ายภาพเท่านั้นเอง เสียดาย

หวัดดีคะ จะรอติดตามตอนต่อไปนะจ๊ะ

[สุดปฐพี เวียงสี]

กราบขอบพระคุณอย่างสูงครับ ผมคิดว่า อาจจะนำเสนอเรื่อง ศิลปะการปักผ้าของสมเด็จย่า ไม่อยากให้คนไทยลืมพระองค์ท่านครับ