การคืนคนไร้บ้านสู่ครอบครัว

สังคมไทยเป็นสังคมเครือญาติ  ที่มีความรักความผูกพันกันในครอบครัวมายาวนาน แต่เมื่อความเปลี่ยนแปลงหลาย ๆ อย่างเข้ามาพัฒนา คนไทยห่างหายจากครอบครัวมากขึ้น ณ ปัจจุบันกลายเป็นครอบครัวเลี้ยงเดียวมากขึ้น คือ ในครอบครัวมีเพียง พ่อ แม่ ลูก ครอบครัวขยายเริ่มหายไป พอเป็นครอบครัวเดียว พ่อแม่ทำงาน ลูกก็ถูกเลี้ยงในโรงเรียน หรือสถานรับเลี้ยงเด็ก ทำให้ความผูกพันลดน้อยลง หรือแม้ความเป็นเครือญาติกันเริ่มหายไป

คนไร้บ้าน หรือคนที่ออกมาเร่ร่อนไร้บ้านในสังคมไทย ในปัจจุบันนี้ หาย Case ที่อิสรชนพบเจอ โดยเฉพาะผู้สูงอายุ นอกจากเรื่องของสมองเสื่อม ความจำขาดหายแล้ว ความน้อยใจลูกหลาน ก็ทำให้คนเหล่านี้ออกมาสู่ถนนมากขึ้น หรือแม้แต่คนที่เข้ามาแสวงหาทองในเมืองกรุงเองก็ตาม ที่จะกลับคืนสู่ถิ่นไม่ได้ เพราะจะทำให้ครอบครัวผิดหวังไม่ได้ หรือทำให้ครอบครัวตนเองถูกดูถูกจากคนในชุมชนไม่ได้ หรือแม้สุดท้ายแล้วคนที่ถูกกระทำจากคนในครอบครัวเอง เพื่อแย่งชิงทรัพย์สมบัติ จนทำให้คนไร้บ้านเป็นคนสูญหายไปเลยหรือการบีบให้คนเหล่านี้ออกมาจากบ้านและหายไปเลย

สิ่งต่าง ๆ เหล่านี้ถ้าเพียงการพูดหรือเล่าจากคนทำงานเองนั้น มันก็เป็นเพียงเรื่องธรรมดา หรือเป็นเพียงละครน้ำเน่าฉากหนึ่งเท่านั้น แต่สังคมจะรับรู้บ้างหรือเปล่าว่ามันคือชีวิตคนหนึ่งคนที่เจ็บปวดจากหลาย ๆ อย่างและกลับสู่ครอบครัวไม่ได้ หรือบางคนครอบครัวไม่ต้องการ นี่ถือเป็นงานที่สำคัญของอิสรชนที่จะคืนคนเหล่านี้กลับสู่ครอบครัวให้ได้ เพราะสุดท้ายแล้วเราเชื่อว่าครอบครัวเป็นสิ่งเดียวที่ดูแลกันเองได้ ซึ่งคนไรบ้านเมืองไทยจะต่างจากคนไร้บ้านประเทศต่าง ๆ ที่ตรงนี้แหละ เพราะคนไทยมีความเป็นครอบครัวมาก่อน ซึ่งคนไร้บ้านประเทศอื่น ๆ เขาออกมาดิ้นรนสู้ชีวิตกันเองตั้งแต่อายุยังน้อย ไม่ค่อยมีความสัมพันธ์ในครอบครัวกันมานัก เพราะฉะนั้นปัญหาหลักคนไร้บ้านต่างประเทศคือ เศรษฐกิจ แต่ในสังคมไทย คนไทยไม่ได้เกิดกันกลางถนน แต่มีบ้านมีครอบครัว ถึงแม้บ้านที่เกิดจะเป็นบ้านเช่าก็ตาม ซึ่งเป็นเรื่องละเอียดอ่อนมากทางจิตใจที่เราต้องฟื้นฟู

ที่กล่าวเช่นนี้เพราะ คนไร้บ้านที่อิสรชนส่งกลับบ้าน เมื่อ 2-3 ที่ผ่านมานั้น ไม่มีใครกลับมาที่เป็นคนเร่ร่อนอีก เราเข้าไปทำความเข้าใจ หาคลิกที่เกิดข้อคัดแย้งกันจนทำให้คนหนึ่งต้องออกมาเร่ร่อน เป็นเพียงตัวเชื่อมประสานให้เขาได้พูดความรู้สึกหรือความในใจที่มันอาจติดค้างกันมายาวนาน และเขาคนนั้นก็จะกลับสู่ถิ่น อยู่ในความดูแลของคนในครอบครัว อย่างล่าสุด เพิ่งส่งกลับไปเมื่อเดือนธันวาคม โดยคราวนี้เชื่อมประสานกับทางบ้านมิตรไมตรี ตามหาญาติจนเจอต่างคนต่างคิดถึงกัน เหลือกันอยู่ 2 คน สุดท้ายกลับไปอยู่ในความดูแลของป้า เรียบร้อย กอดกันร้องไห้ ซึ่งสุดท้ายแล้วครอบครัวคือสิ่งสุดท้ายที่คนไทยโหยหา ความเป็นญาติ ความเป็นพี่น้อง ต่อให้ช่วงชีวิตเดินทางไปไหนมาไหนบ้างสุดท้ายที่พักพิงที่ดีที่สุด คือบ้านของเรา คนเร่ร่อนก็เช่นกัน แต่ที่เขาไม่สามารถกลับบ้านได้เลย เพราะเขายังมีอะไรที่ยังไม่คลี่คลาย แต่เมื่อเราเข้าไปเป็นคนที่ช่วยคลายปมเหล่านั้น เขาก็พร้อมที่จะกลับบ้าน เพียงแค่คุณให้โอกาสเขาเท่านั้น บางคนอาจจะใช้เวลาหลายปี อย่างเร็วที่สุดก็ครึ่งปี

เพราะฉะนั้นทุกวันที่ลงพื้นที่สิ่งที่อิสรชนทำคือ การเรียกสถานภาพทางสังคมให้เขาด้วยการไหว้ มีอาสามัครมาให้ความเคารพทำให้คนที่เคยแต่โดนก่นด่า ถ่มน้ำลายรดหน้า ถูกตราหน้าว่าเป็นคนจน ขอทาน ไร้ค่า จากที่เป็นไอ้ หรือ อี แต่ ณ วันหนึ่งมีคนมานั่งคุยคำว่าพี่ ป้า น้า อา กลับมาอีกครั้ง เขากลายเป็นคนมีตัวตนอีกครั้ง เป็นการกู้ศักดิ์ศรีของคนไร้บ้านได้ง่ายๆ จากการพูดคุย หรือแบ่งปันด้วยความอ่อนน้อม การยกมือไหว้ในฐานะที่เขามีวัยวุฒิที่สูงกว่าเพียงเท่านี้เขาก็มีความสุขและเราก็จะรู้สึกมีความสุขด้วย เมื่อมีอาสาสมัครมาลงพื้นที่ เห็นได้ชัดว่ามีการเกื้อกูลในสังคมเล็กๆ การที่อาสาสมัครมานั่งคุยกับคนเร่ร่อนในเสื่อผืนเดียวกัน เพียงเท่านี้ก็สามารถเรียกความเป็นมนุษย์ของคนไร้บ้านกลับมาได้ พวกเขาจะไม่รู้สึกต่ำต้อยกว่าคนอื่น เป็นวิธีการที่ใช้คนอีกกลุ่มหนึ่งที่มีบ้านมาสร้างแรงบันดาลใจให้คนกลุ่มนี้อยากกลับบ้าน เมื่อมีคนมาถามบ่อยๆ ว่า “บ้านอยู่ไหน?” หรือพูดว่า “กลับบ้านแล้วนะ” ตามหลักธรรมชาติเชื่อว่าจะสร้างความคิดถึงบ้านให้พวกเขาได้ ณ ปัจจุบัน จึงเกิดโครงการ ชุบตัวคืนถิ่น ที่ส่งคนเร่ร่อนกลับบ้านในทุก ๆ ปี

สนใจมาเป็นอาสาสมัครติดต่อได้ที่ คุณอัจฉรา 086-6282817 หรือสมทบทุนกการส่งคนไร้บ้านกลับสู่ครอบครัว

ร่วมบริจาคได้ที่ ธ.กรุงไทย สาขาเซ็นทรัลปิ่นเกล้า

เลขบัญชี 031-0-03432-9

บัญชีสมาคมสร้างสรรค์กิจกรรมอิสรชน

เขียนและเรียบเรียงโดย อัจฉรา อุดมศิลป์