Reflection from practice: nutrition แบบบ้านๆ

Food กับ Nutrition เหมือนกันไหม? สำหรับฉัน พูดถึงสิ่งแรกเรามักได้เห็น อาหารที่เพิ่งออกจากครัวมาใหม่ๆ มีควันและกลิ่นหอมวางอยู่บนโต๊ะที่มีพ่อแม่พี่น้องพร้อมหน้า  สำหรับอันหลังกลับนึกไปถึงกระป๋องอาหารสำเร็จรูปที่ใช้ feed ผู้ป่วย..
ดังนั้นสิ่งที่จะพูดถึงต่อไปนี้ จึงไม่สุนทรีย์เท่ารายการอาหารของ อ.ยิ่งศักดิ์

ตอนเป็นแพทย์ฝึกหัด ฉันชื่นชอบการคิดคำนวณ Parenteral nutrition ในวอร์ดเด็กและศัลยกรรม คงเป็นด้วยโชคดี ที่เจอพี่เรสิเดนท์เก่งและใจเย็น ค่อยๆ อธิบายให้เข้าใจ เป็นที่น่าเสียดาย หลังจากไม่ได้ใช้ในชีวิตประจำวัน..ตอนนี้ก็คิดไม่เป็นเสียแล้ว

ผู้ป่วยที่ไปเยี่ยมบ้านและกินได้น้อย ส่วนมากรับ Enteral ทางสายยาง (์NG หรือ PEG) ญาติมักจะถามว่าสารอาหารที่ให้พอหรือไม่ เนื่องจากทีมเยี่ยมบ้านเรายังไม่มีนักโภชนาการ ดังนั้น ฉันจึงตระหนักว่าความรู้เรื่องนี้เป็นสิ่งจำเป็น แต่ก็คล้ายกับ Pain ที่มีการเรียนการสอนไม่มากนักในระดับแพทยศาสตรบัณฑิต

  ฉันจึงขอสูตร nutrition แบบบ้านๆ ทีีได้รับการถ่ายทอดจากคุณหมอธีรวุฒิ ซึ่งเป็นอดีตศัลยแพทย์โรงพยาบาลนครพิงค์  ไว้ดังนี้ 

  Protein : เป็นสารอาหารที่ขาดกันบ่อยที่สุด ทำให้ muscle wasting หรือบวม
1 g/kg/day   ในภาวะปกติ เพิ่อ maintain muscle, immunity
1.5 g/kg/day ในภาวะ mild stress
2 g/kg/day    ในภาวะ severe stress
  
  ในผู้ใหญ่น้ำหนักประมาณ 50 kg จึงต้องการประมาณ 50g/day, ในไข่ 1 ฟอง มี albumin 6 g. ดังนั้น ถ้ากินอย่างอื่นไม่ได้เลย ก็ต้องกินไข่ 8 ฟอง (ซึ่งคงไม่มีใครทำกัน) ,ปลากระป๋องขนาดมาตรฐาน มักมีโปรตีนประมาณ 40 g ต่อกระป๋อง,อีกอย่างที่หาง่าย คือ หมูหยอง เนื่องจากผ่านการไล่น้ำแล้ว น้ำหนักหมูหยองก็พออนุโลมได้ว่าเป็นน้ำหนักของโปรตีนนั่นเอง

   Calories : คำนวณจาก Total Energy Expenditure (TEE) โดยคิด
25-35 Kcal/kg/day  ในภาวะปกติ เพื่อ maintain weight  
35-45 Kcal/kg/day  ในภาวะ มี malnutrition หรือ mild stress (eg.mild infection)
45-60 Kcal/kg/day  ในภาวะ severe stress (eg. sepsis)
โดยผู้สูงอายุ คนที่นอนติดเตียง จะใช้พลังงานน้อยกว่าคนอายุน้อย คนที่มี activity มาก
ถ้าจะเพิ่มน้ำหนักให้เพิ่มเข้าไปอีก 500 Kcal/day

 ในผู้สูงอายุน้ำหนัก 50 kg จึงต้องการประมาณ 1250 kcal ; Panenteral  1 ช้อนตวง มี 40 Kcal ดังนั้นถ้าผสมในน้ำ 40 cc ก็จะคิดเป็น 1 cc : 1 kcal ถ้าให้ 250 cc X 5 feeds ก็จะพอดี, ในน้ำมันพืช 1 ช้อนโต๊ะ ให้พลังงานประมาณ 100 kcal.

   Fluid : คิดเป็นสัดส่วนตามพลังงานที่ต้องการ 1cc/kcal หรือใช้ Holiday segar ;1500 cc + (น้ำหนักที่เกิน 20 kgX 20 cc) แต่คิดแบบอย่างหลังมักได้ปริมาณน้ำเยอะกว่าจึงไม่เหมาะกับผู้สูงอายุ

   Mineral : ตัวหลักคือ Na  โดยทั่วไปผู้ใหญ่ต้องการ Na ประมาณ 1000-3000 mg/day หรือ 75- 150 meq/day
   โดยปริมาณ Na 150 meq นั้นเทียบได้กับ 0.9%NaCl  1000 cc  หรือประมาณเกลือ 1 ช้อนชาพูน

    หากผู้ใดมีข้อคิดเห็น หรือมีสูตรการคิดอย่างไรมาแชร์กัน ก็จะเป็นประโยชน์มากคะ 

[ครูอ้อย แซ่เฮ]

ขอบคุณค่ะ ที่นำความรู้มาให้ค่ะ  จะแวะมาอ่านอีกนะคะ

[หมอสีอิฐ]

ขอบคุณครับ...เป็นสิ่งที่ผมกำลังตามหาอยู่เลยครับ