โครงการศึกษาประเมินศักยภาพและพัฒนาแหล่งน้ำบาดาล


พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีความห่วงใยในพสกนิกรชาวไทย โดยเฉพาะเกษตรกรในชนบทที่ยากไร้รวมทั้งชาวเขาเผ่าต่างๆราษฎรเหล่านี้ ขาดแคลนที่ทํากินขาดแหล่งน้ำและขาดความรู้ในการเกษตรกรรมที่ดีพอจึงทําให้ไม่สามารถแก้ไขปัญหาความยากจนของตัวเองได้ ี่พระองค์เสด็จเยี่ยมเยียนราษฎรหรือได้สดับรับฟังปัญหาก็มักทรงมีพระราชดําริให้การช่วยเหลืออยู่เสมอมาจนเกิดเป็นโครงการในพระราชดําริ โครงการพัฒนาส่วนพระองค์ และโครงการหลวง ต่างๆ มากมายกระจายอยู่ทั่วทุกภูมิภาคของประเทศ

โครงการศึกษาประเมินศักยภาพและพัฒนาแหล่งน้ำบาดาล
เพื่อสนับสนุนโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดําริ

1. ความเป็นมาและปัญหา

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีความห่วงใยในพสกนิกรชาวไทย โดยเฉพาะเกษตรกรในชนบทที่ยากไร้รวมทั้งชาวเขาเผ่าต่างๆราษฎรเหล่านี้ ขาดแคลนที่ทํากินขาดแหล่งน้ำและขาดความรู้ในการเกษตรกรรมที่ดีพอจึงทําให้ไม่สามารถแก้ไขปัญหาความยากจนของตัวเองได้ ี่พระองค์เสด็จเยี่ยมเยียนราษฎรหรือได้สดับรับฟังปัญหาก็มักทรงมีพระราชดําริให้การช่วยเหลืออยู่เสมอมาจนเกิดเป็นโครงการในพระราชดําริ โครงการพัฒนาส่วนพระองค์ และโครงการหลวง ต่างๆ มากมายกระจายอยู่ทั่วทุกภูมิภาคของประเทศ

โครงการหลวงเกิดขึ้นจากการเสด็จเยี่ยมราษฎรชาวเขาในภาคเหนือทรงทราบถึงปัญหาการตัดไม้ทําลายป่า เผาถ่านทําไร่เลื่อนลอยมีการปลูกข้าวไร่ไว้กินและมีการปลูกฝิ่นไว้ขาย เนื่องจากที่บนเขามีความ ลาดชัน หน้าดินถูกชะล้างโดยง่ายทําให้ดินเสื่อมโทรม ชาวเขาจึงมักย้าย ที่เพาะปลูกโดยการรุกที่ป่าเข้าไป เรื่อยๆ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวจึงมีพระราชดํารให้พัฒนาอาชีพของชาวเขาจากการปลูกฝิ่นเป็นการ ปลูกพืชทดแทนอย่างอื่น เช่น ท้อ โดยจัดตั้งโครงการหลวงขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2512 เพื่อช่วยเหลือดูแลการพัฒนา ตลอดจนรับซื้อผลผลิตต่อมาจึงได้ มีการวิจัยโดยนักวิชาการจากมหาวิทยาลัยต่างๆ เพื่อนําพืชผักและไม้ดอก จากเมืองหนาว ต่างประเทศมาทดลองปลูกมากมายหลายชนิดและมี การพัฒนาเพิ่มในที่ต่างๆ ถึง 37 ศูนย์ใน 5 จังหวัดภาคเหนื อตอนบน ในปี พ.ศ. 2546 เกษตรกรในพื้นที่ พัฒนาโครงการหลวงมีรายได้จาก การขาย ผลผลิตรวมกันเกือบ 300 ล้านบาท นอกจากการพัฒนาอาชีพและสังคมแล้ว โครงการหลวงยังมีบทบาทสําคัญในการอนุรักษ์ฟื้นฟู ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ตลอดจนต้นน้ำลําธารอีกด้วย

โครงการพระราชดำริ จํานวนมากที่กระจายอยู่ทั่วทุกภูมิภาคของประเทศ เป็นการพัฒนาแบบ ผสมผสานเพื่อยกระดับความเป็นอยู่ ของราษฎรในชนบท และยังเป็นศูนย์ฝึกอบรมด้านการพัฒนาทาง เกษตรกรรมให้แก่นิสิตนักศึกษา ตลอดจนผู้สนใจทั่วไป โครงการพระราชดําริบางโครงการเป็นการวิจัย พัฒนาสิ่งประดิษฐ์; ที่เกิดจากพระราชดําริ ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเช่น กังหันน้ำมูลนิธิชัยพัฒนา การแกล้งดินเพื่อแก้ดินเปรี้ยว การปลูกหญ้าแฝกเพื่อ รักษาหน้าดิน โครงการแก้มลิงหรือการทําเกษตร อย่างพอเพียง ฯลฯ

โครงการพัฒนาส่วนพระองค์เป็นโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดําริ ของพระบาทสมเด็จพระ เจ้าอยู่หัวที่ทรงใช้ พระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ในการจัดให้มีโครงการพัฒนาบนพื้นที่ส่วนพระองค์ เพื่อเป็นการพัฒนาด้านเกษตรกรรมตามแนวทาง เกษตรทฤษฎีใหม่ สนับสนุนปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง รวมทั้ง เพื่อให้เป็นสถานที่ ทดลอง ค้นคว้า ศึกษา อบรมให้แก่ เกษตรกร และนิสิตนักศึกษาในด้านการพัฒนาสร้าง รูปแบบการประกอบอาชีพของชุมชนให้สอดคล้องกับสภาพแวดล้อมเพื่อให้เกษตรกร ในพื้นที่ใกล้เคียงและ ผู้สนใจได้ นําไปถือปฏิบัติเป็นการพัฒนาคุณภาพชีวิตของราษฎรและเกษตรกรที่ยากจนให้มีความเป็นอยู่ ที่ดีขึ้น

กรมทรัพยากรน้ำบาดาลเป็นหน่วยงานด้านวิชาการและปฏิบัติที่มีภารกิจในการศึกษา ค้นคว้าวิจัย บริหารจัดการ ควบคุมดู แล อนุรักษ์ ฟื้นฟู และทรัพยากรน้ำบาดาล ได้รับการติดต่อประสานงานจาก สํานักงานจั ดการทรัพย์ สินส่ วนพระองค์ ให้สนับสนุนการพัฒนาน้ำบาดาลสําหรับกิ จกรรมต่ างๆ ของ โครงการในพื้นที่โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดําริ อย่างต่อเนื่องกันมา และกรมทรัพยากรน้ำบาดาลก็ได้ ใช้ หลักวิชาการในการพัฒนาน้ำบาดาล ได้แก่ การศึกษาประเมินศักยภาพ พัฒนาแหล่งน้ำบาดาล ตลอดจน สร้างเครือข่ายติดตามเผ้าระวังผลกระทบที่อาจติดตามมาจากการใช้ น้ำนอกจากนี้ แล้ว ยังใช้เป็นต้นแบบ สําหรับการพัฒนาน้ำบาดาลของพื้ นที่ใกล้เคียงที่ มี สภาพอุทกธรณีวิทยาคล้ายคลึงกัน ที่จะนําแนวทางไป พัฒนาแหล่งน้ำบาดาลเพื่อกิจกรรมทางการเกษตรตามแนวทางเกษตรทฤษฎีใหม ่ต่อไป

ในปีงบประมาณ 2549 กรมทรัพยากรน้ำบาดาลมีเป้าหมายที่จะดําเนินพัฒนาแหล่งน้ำบาดาลเพื่อ สนับสนุนโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดําริ ในพื้นที่ 5 โครงการ ซึ่ งได้มีการสํารวจเบื้องต้นและเห็นว่ามี ความต้องการน้ำเพื่อการอุปโภค บริโภค และเพื่อกิจกรรมของโครงการเหล่านั้น

2. วัตถุประสงค์

1. เพื่อพัฒนาน้ำบาดาลสําหรับการอุ ปโภค บริโภค และเพื่อการเกษตรกรรมให้ แก่โครงการอัน เนื่องมาจากพระราชดําริ โครงการส่วนพระองค์ หรือโครงการหลวง เพื่อให้ราษฎรในพื้นที่โครงการได้ความ เป็นอยู่ที่ดียิ่งขึ้น

2. เพื่อศึกษาประเมินศักยภาพน้ำาบาดาลขั้นรายละเอียด และพัฒนาน้ำบาดาลให้แก่โครงการอัน เนื่องมาจากพระราชดําริต่ างๆ พร้อมจัดสร้างเครือข่ายติดตามเฝ้าระวัง สํ าหรับการบริหารจั ดการแหล่งน้ำ บาดาลตามหลักวิชาการ โดยให้ผลการศึกษาเป็นต้นแบบสําหรับนําไปประยุกตฺ์ใช้ในพื้นที่ใกล้เคียงที่มีสภาพ อุทกธรณีวิทยาคล้ายคลึงกัน

3. ประโยชน์

1) ราษฎรในพื้นที่โครงการได้มีน้ำพื่อการอุโภค บริโภค และเพื่อการเกษตร อย่างพอเพียง มีแหล่งน้ำ สําหรับการเกษตรในฤดูแล้ง

2) ทําให้ทราบศักยภาพน้ำบาดาลของแอ่งน้ำบาดาล สําหรับการเกษตรและการอุปโภค-บริโภค ซึ่งเป็น ข้อมูลสําคัญในการวางแผนเพิ่มประสิทธิภาพในการผลิตของแต่ละโครงการ

3) มีการตรวจสอบและติดตามสภาพน้ำบาดาลที่อาจได้รับผลกระทบ ทั้งในพื้นที่โครงการและใกล้เคียง เพื่อป้องกันวิกฤตการณ์น้ำบาดาล

4) เกษตรกรนอกโครงการสามารถนําผลที่ได้จาการศึกษา ไปออกแบบและก่อสร้างระบบการจ่ายน้ำเพื่อ การเกษตรกรรมในพื้นที่ใกล้เคียงที่มีสภาพอุทกธรณีวิทยาคล้ายคลึงกัน

4.งานที่ปฎิบัติ กิจกรรมหลัก และผลผลิต

กิจกรรมหลัก

ผลผลิต

1. สำรวจธรณีวิทยา อุทกธรณีวิทยา สำรวจทางธรณีฟิสิก์ เจาะสำรวจ หยั่งธรณีหลุมเจาะ จำแนกชั้นน้ำบาดาล ศึกษาชลศาสตร์ ของชั้นน้ำบาดาล
2. จัดทำสถานีสังเกตการณ์ระดับน้ำ และคุณภาพน้ำบาดาล
3. ก่อสร้างบ่อบาดาล  เพื่อการอุปโภค บริโภค และ/หรือเพื่อการเกษตร
4. ก่อสร้างระบบพักน้ำและส่งน้ำ
5. วิเคราะห์คุณภาพน้ำบาดาล
6. ดำเนินการ จัดทำรายงาน และจัดประชุมสัมมนา

1. แผนที่อุทกธรณี วิทยาพื้นที่โครงการ พระราชดำริพร้อมข้อมูลคุณสมบัติทางชลศาสตร์ของน้ำบาดาล 5 แห่ง
2. สถานีสังเกตุการณ์ระดับน้ำและคุณภาพน้ำบาดาลทั้งระดับต้น กลาง ลึก 20 แห่ง
3. บ่อน้ำบาดาลพร้อมเครื่องสูบน้ำในพื้นที่โครงการพระราชดำริ 14 พื้นที่ ๆ ละ 10 บ่อ รวม 140 บ่อ
4. ระบบพักน้ำและส่งน้ำ 14 ระบบ
5. ข้อมูลการเปลี่ยนแปลงคุณภาพน้ำ
6. รายงานโครงการฯ จำนว น 5 ฉบับ

5. พื้นที่เป้าหมาย / กลุ่มเป้าหมาย

พื้นที่โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ จำนวน 14 แห่ง

1.โครงการหลวงหนองหอย ตำบลโป่งแยง อำเภอแม่ริ่ม จังหวัดเชียงใหม่

2.โครงการหลวง แม่สาใหม่ ตำบลโป่งแยง อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่

3. โครงการฟาร์มตัวอย่างสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ

  •  โครงการบ้านดอยตาล-ดอยผาเม่น-ตาจิ อำเภอเวียงแก่น จังหวัดเชียงราย
  •  บ้านแม่ตุงติง อำเภอสะเมิง จังหวัดเชียงใหม่
  •  โครงการสถานีถ่อยทอดการเกษตรที่สูงตามพระราชดำริ บ้านแปกแซม อำเภอเวียงแหง จังหวัดเชียงใหม่
  •  โครงการฟ้าแม่ดอยยาว บ้านห้วยจะด่าน อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่

4. โครงการพระบรมธาตุเจดีย์ศรีนครินทราบรมราชชนนี อำเภอแม่ฟ้าหลวง จังหวัดเชียงราย

5. สถานีเกษตรหลวงอ่างขาง (ระยะที่ 2) ตำบลแม่งอน อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่

6. พระตำหนักภูพิงค์ราชนิเวศน์ จังหวัดเชียงใหม่

7. พระตำหนังภูพานราชนิเวศน์ จังหวัดสกลนคร

8. โครงการส่งเสริมศิลปาชีพฯ อำเภอ โพธิ์ชัย จังหวัดร้อยเอ็ด

9. โครงการส่งเสริมศิลปาชีพฯ ผาน้ำทิพย์ อำเภอหนองพอก จังหวัดร้อยเอ็ด

10. โครงการส่งเสริมศิลปาชีพฯ บ้านยางน้อย อำเภอเขื่องใน จังหวัดอุบลราชธานี

11. วังไกลกังวล อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์

6. ตัวชี้วัดความสำเร็จของโครงการ

เกษตรกรในพื้นที่โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริทั้ง 5 โครงการ จำนวนไม่ต่ำก่าร้อยละ 80 มีน้ำหนักสำหรับการเกษตรและการอุปโภค-บริโภค

 

หมายเลขบันทึก: 328574เขียนเมื่อ 16 มกราคม 2010 20:31 น. ()แก้ไขเมื่อ 28 พฤษภาคม 2012 09:08 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (1)

ไม่มีความรู้เรื่องน้ำบาดาลนะคะ

เลยสงสัยว่าถ้าเราใช้น้ำบาดาลมากๆแล้วไม่ทำให้สมดุลเสียเหรอคะ

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท