คืนดวงใจให้ครอบครัว…ด้วย early rehabilitation
ผู้เล่า ทีมกายภาพบำบัด รพร.กุฉินารายณ์
แก่นของเรื่อง เด็กหนุ่มโชคร้ายได้รับอุบัติเหตุกระทบกระเทือนทางสมองจนต้องเจาะคอและกินอาหารทางสายยาง แต่ได้รับการฟื้นฟูตั้งแต่ระยะแรก จนหายได้อย่างเหลือเชื่อ
เนื้อเรื่อง
ใหญ่...เด็กหนุ่มผู้โชคร้ายประสบอุบัติเหตุรถจักรยานยนต์พลิกคว่ำสมองได้รับบาดเจ็บ หลังออกจากโรงพยาบาลไป พ่อกับแม่ท้อใจคิดว่าต้องดูแลเขาอย่างนี้ตลอดชีวิตเสียแล้ว เมื่อทีมเยี่ยมบ้านได้ทราบว่าใหญ่มาถึงบ้านแล้วจาก อสม.จึงได้รีบไปเยี่ยม ตอนแรกทีมงานไปเห็นก็รู้สึกตกใจมาก เพราะใหญ่ผอมมาก จะขยับก็แทบไม่มีเรี่ยวแรง แล้วยังมีท่อ tracheostomy ที่คอ และยังต้องให้อาหารทางสายยางอีกด้วย
สิ่งแรกที่ทีมเยี่ยมบ้านไม่ใช่การฟื้นฟูใหญ่แต่เป็นการให้กำลังใจพ่อและแม่ เราต้องค่อยๆ ปลอบพ่อแม่ ให้กำลังใจ และให้คำมั่นสัญญาว่าจะช่วยฟื้นฟูใหญ่อย่างเต็มที่ และเชื่อว่าใหญ่ต้องดีกว่านี้แน่นอน
เมื่อพ่อกับแม่เริ่มทำใจได้ และมีความเชื่อมั่นเพิ่มขึ้น เราจึงเริ่มอธิบายให้พ่อแม่ฟังว่าเราจะฟื้นฟูใหญ่อย่างไรบ้าง แต่ละอย่างมีความสำคัญอย่างไร และอยากให้พ่อแม่ช่วยอะไรบ้าง สำหรับเราแล้วครอบครัวของผู้ป่วยมิใช่เพียงลูกมือที่จะทำตามหมอสั่ง แต่ครอบครัวคือสมาชิกทีมที่สำคัญที่สุด ดังนั้นครอบครัวต้องเข้าใจกระบวนการทั้งหมด มีส่วนตัดสินใจอย่างเต็มที่ ในช่วงแรกเราสอนการเคาะปอด ระบายเสมหะ และแนะนำให้จับลุกนั่งบ่อยๆ
สัปดาห์ถัดมาเราพบว่าใหญ่นั่งได้ดีขึ้นบ้างแล้ว ทีมกายภาพบำบัด จึงวางแผนให้ยืน ถ้าหากเป็นในรพ.เราจะใช้เครื่องมือที่เรียกว่า tilt table ซึ่งเป็นเตียงที่สามารถปรับให้ยืนได้ แต่อุปกรณ์ดังกล่าวไม่สามารถนำมาที่นี่ได้ เราจึงประยุกต์ใช้เสากลางบ้านแทน โดยจับให้ยืนแล้วเอาผ้ามัดกับเสาให้แน่น 3 ระดับ คือ หัวใจ หัวเหน่า และหัวเข่า ในช่วงแรกให้ยืนครั้งละ 30 นาที การยืนนั้นมีประโยชน์หลักๆ 3 ประการคือ 1.ลดภาวะ postural hypotension 2.เพิ่มความแข็งแรงของกระดูกและกล้ามเนื้อ 3.ช่วยให้ลำไส้ทำงานดีขึ้น
สัปดาห์ถัดมาเราไปติดตามพบว่าน้องใหญ่ยืนได้ดีขึ้น แต่ดูไม่ค่อยมีเรื่ยวแรง และกล้ามเนื้อไม่เพิ่มขึ้นเท่าที่คิด ทีมงานจึงเริ่มคุยกับครอบครัวเพื่อหาสาเหตุ จนในที่สุดก็พบว่าสูตรอาหารที่น้องใหญ่ได้รับไม่เหมาะสม เนื่องจากช่วงออกจากโรงพยาบาลใหม่ๆ โภชนากรที่ รพ.ศูนย์ ต้องการเน้นโปรตีนเพราะเป็นช่วง stress จึงให้กินไข่วันละ 20 ฟอง แต่ทีมเยี่ยมบ้านเห็นว่าน่าจะมีการปรับสูตรอาหารจึงนำเรื่องนี้ไปปรึกษาโภชนากร จึงได้สูตรอาหารปั่นสำหรับให้ทางสายยางที่ประกอบด้วยเนื้อสัตว์ ผัก ผลไม้ ครบถ้วน
ครบหนึ่งเดือนจากที่เริ่มฟื้นฟู หลังจากเปลี่ยนอาหารใหญ่มีเนื้อหนังขึ้นอย่างเห็นได้ชัด และเริ่มยืนได้ดีขึ้น ทีมกายภาพบำบัดจึงเริ่มให้หัดเดินด้วย walker 4 ขา และสอนพ่อแม่ให้ดัดขา เนื่องจากขายังไม่ตรง และเน้นให้เดินมากขึ้น ถึงตอนนี้น้องใหญ่สามารถปิด tracheostomy และกินอาหารด้วยตัวเองได้แล้ว ถึงตอนนี้แม่ก็ดีใจอย่างเห็นได้ชัด
หลังจากนั้นเราก็แวะไปเยี่ยมใหญ่ 1-2 สัปดาห์ครั้ง เพื่อกระตุ้นให้หัดเดินมากขึ้น ใหญ่ก็ตั้งใจเดินทุกวัน รวมเวลาแล้วนับแต่วันแรกที่ทีมงานเริ่มฟื้นฟู จนใหญ่เดินได้ และช่วยตัวเองได้อย่างดีเป็นเวลาเพียง 2 เดือนเท่านั้น ทำให้ทีมเยี่ยมบ้าน และกายภาพบำบัดมั่นใจว่า เรามาถูกทางแล้ว
ผู้บันทึก นพ.สิริชัย นามทรรศนีย์ วันที่ 20 ตุลาคม 2552
ประเด็นที่น่าสนใจ
- สถานที่ฟื้นฟูดีที่สุด คือที่บ้านผู้ป่วย : เพราะเป็นการฟื้นฟูในสภาพความเป็นอยู่จริง ภายใต้บรรยากาศ และเครื่องมือที่เขาทำได้ทุกวัน และบ่อยเท่าที่ต้องการ, มิใช่การฟื้นฟูที่รพ.เพียงวันละ 1-2 ชม. และมาได้บ้างไม่ได้บ้าง
- ทีมฟื้นฟูที่ดีที่สุด คือ ทีมสุขภาพร่วมกับครอบครัว : ครอบครัวไม่ใช่ลูกมือ แต่เป็นลูกทีม ต้องใส่ใจอธิบาย สอนให้เขามั่นใจในการดูแลด้วยตนเอง แม้ครอบครัวจะไม่มีความรู้ แต่การฟื้นฟูคนที่เขารัก ทำให้เขามีพลังมาก
- ยาที่ดีที่สุด คือ ความใส่ใจของเจ้าหน้าที่ : ไม่ว่าจะเป็นโรคใดๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการฟื้นฟูสภาพแล้ว การได้รับความใส่ใจ ความรวดเร็ว การติดตามต่อเนื่อง ความใกล้ชิด การดูรอบด้าน ส่งผลมากกว่าเทคนิคการหรือเครื่องมือทันสมัยใดๆ
ผู้สรุปประเด็น นพ.สิริชัย นามทรรศนีย์
ความเห็น (12)
สรุปได้ดีครับ ในการเยี่ยมบ้าน ผมต้องเจอ คนไข้มากมาย ที่เดินไม่ได้
ผมเอง ก็ได้ มั่ว พาคนไข้ หัดเดิน มาหลายปีแล้ว
คนไข้ที่เดิน ไม่ได้ มากมาย จำเป็น ต้อง มีจนท. มา พาหัดเิดิน ที่บ้าน บ่อยๆ ครับ
จึงเดินได้ ไม่ใช่ แค่ พาหัดเดิน ปีละ 1 ครั้ง
ขอเป็นกำลังใจ ให้ ทีม รพ.กุฉินาราย ครับ (ไม้เลื้อย)
นางประไพ ดานพงค์
เป็นการทำงานที่ดีมากเลยค่ะ มีทีมงานที่ทุ่มเทให้กับงาน ประกอบกับความเอาใจใส่ของครอบครัวผู้ป่วยเอง ทำให้ผู้ป่วยมีแรงกายแรงใจในการต่อสู้กับโรค ขอเป็นกำลังใจให้ทีมงานและชื่นชมทีมงาน ค่ะ (ไม้เลื้อย)
สมแล้วกับการเป็นทีมต้นแบบ....น้องรัก
นักศึกษาพยาบาล
พอจะมีบทสัมภาษณ์ขณะเยี่ยมผู้ป่วยที่ได้เดินทางเข้าไปเยี่ยมบ้างไหมค่ะ
อยากได้ฟังความรู้สึกของผู้ป่วยขณะเยี่ยมบ้านว่าเขาจะรู้สึกดีใจมากที่มีหมอมาเยี่ยมถึงบ้าน
ขอฟังบทสัมภาณณ์หน่อยน่ะค่ะ
นี่แหละความคือส่วนหนึ่งของวิชาชีพกายภาพบำบัดที่เป็นความภาคภูมิใจ
วิชาชีพที่ช่วยในเรื่องของการปรับปรุงคุณภาพชีวิต
ถึงคุณนักศึุำกษาพยาบาล
ทางรพ. เคยมีรายการสัมภาษณ์ พ่อกับผู้ป่วย เกี่ยวกับความรู้สึกที่ได้รับการดูแลไว้ครับ
(เป็น vdo) หากอยากได้จะ mail ไปให้
ไม่ทราบว่าจะติดต่อได้อย่างไรครับ
ทีมไม้่เลื้อย
ตอบคุณ นศก
เป็นความจริงเลยครับ ผป.รายนี้หากไม่มีทีมกายภาพบำบัดที่เข้มแข็ง
จะดีขึ้นไม่ถึงครึ่งของที่เห็น
ทำให้ทีมอยากให้ทีมเยี่ยมบ้านในชุมชนที่อื่น มีนักกายภาพบำบัดเป็นส่วนหนึ่งของทีมด้วยครับ
เรื่องราวน่าประทับใจมากเลยค่ะพี่เอก วันนี้มาหารูปพี่เอกไป present งานนะนี่ เลยได้มาเจอบล็อกนี้
ขอบคุณครับ
เสียดายจังที่ไม่ได้ไป retreat
เลยไม่ได้เจอกันเลย
<a href=http://www.newport.skepter.co.uk/ >free web advertising Newport</a>
แล้วได้รูปหรือยัง
ไม่งั้นจะส่งไปให้
<a href=http://www.norwich.skepter.co.uk/ >advertise for free Norwich</a>
ถ้าได้อ่านข้อความนี้ เราอยากจะเป็นสมาชิก ใครช่วยที
ได้รูปแล้วแต่ยังอยากได้อีกจ้ะ เพราะต้องเอาไว้นำเสนอผลงานศิษย์เก่าจ้า รบกวนพี่เอกส่งมาให้ทาง e-mail หน่อยนะ