แมลงสาบ

แนวทางการควบคุมแมลงสาบในโรงอาหารสัตว์โดยชีววิธี
แมลงสาบนอกจากกัดทำลายอาหาร หรือสิ่งของ และมีกลิ่นเหม็นสาบเป็นที่น่ารังเกียจแล้ว ยังเป็นพาหะนำเชื้อโรคเข้าสู่คนและสัตว์เลี้ยงได้ เนื่องจากเชื้อโรคหลายชนิดที่ปนเปื้อนอยู่ในสิ่งที่แมลงสาบกิน จะอาศัยอยู่ในระบบทางเดินอาหารของแมลงสาบเช่นเชื้อ Salmonella sp. ที่ทำให้เกิดโรคเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหารในคนและสัตว์เลี้ยง การกำจัดแมลงสาบโดยการฉีดพ่นสารเคมี อาจก่อให้เกิดผลตกค้างในอาหารสัตว์และเป็นพิษต่อสัตว์เลี้ยง และบุคคลใกล้เคียง หรือผู้ใช้ ที่ขาดความระมัดระวังได้
จากการศึกษาพบว่า ศัตรูธรรมชาติที่ช่วยทำลาย หรือลดการเพิ่มจำนวนของแมลงสาบได้ดี โดยวิธีการทำลายและกินไข่หรือตัวอ่อนภายในฝักไข่ (egg capsule)เป็นอาหารนั้น ถูกจัดกลุ่มให้เป็นแมลงพวกแตนเบียนไข่ แตนเบียนไข่แมลงสาบเท่าที่พบในเมืองไทย ได้แก่แตนหางธง (Evania sp., Hymenoptera: Evanidae) ที่จัดอยู่ในตระกูล Chalcidoidea แตนเบียน Comperia sp. (Hymenoptera :Encyrtidae) และแตนเบียนไข่ชนิดที่สาม ชื่อ Tetraticus heganowii และจัดอยู่ในตระกูล Europhidae โดยความอนุเคราะห์วิเคราะห์ตัวอย่างแมลงและข้อมูลจาก ศูนย์ควบคุมศัตรูพืชโดยชีวินทรีย์แห่งชาติ
เนื่องจาก แตนเบียนไข่ Tetratichus heganowii ที่ทำการศึกษานี้ยังไม่มีชื่อเรียกเป็นภาษาไทย จึงขอเรียกว่า “ แตนเบียนกันเกรา ” เพื่อเป็นเกียรติแก่หน่วยงานและพันธุ์ไม้ในท้องถิ่น ที่คณะผู้ศึกษา ได้ใช้อุปกรณ์และสถานที่เพื่อทำการศึกษาค้นคว้า
วิธีที่แตนเบียนกันเกราช่วยกำจัดแมลงสาบ
เมื่อแตนเบียนกันเกราตัวเต็มวัย เจาะรูออกจากฝักไข่แมลงสาบ จะเกาะกันหรือจับคู่เพื่อผสมพันธุ์ แล้วบินออกหาฝักไข่แมลงสาบ ที่วางอยู่ทั่วไปทั้งตามพื้นผนัง ซอกมุมในส่วนต่าง ๆ ของโรงเรือน โรงเก็บและผลิตอาหารสัตว์ ภายในบ้านเรือนที่อยู่อาศัย ฯลฯ เมื่อพบฝักไข่แมลงสาบ แตนเบียนกันเกรา เพศเมียจะใช้อวัยวะช่วยวางไข่ (ovipositor) ที่เป็นท่อปลายแหลมยื่นออกมาจากกลางปล้องท้อง ใช้แทงเปลือกฝักไข่แมลงสาบให้เป็นรู หลังจากนั้นแตนเบียนกันเกรา จะดูดกินของเหลวที่ออกมา และใช้อวัยวะวางไข่ที่อยู่ส่วนท้ายของลำตัว ที่ส่วนปลายสุดของช่วงท้องวางไข่ผ่านรูที่เจาะไว้ เข้าไปในฝักไข่แมลงสาบดังในภาพที่แสดง “วงจรการทำลายแมลงสาบของแตนเบียนกันเกรา” เมื่อไข่ของแตนเบียนกันเกราฟักออกเป็นตัวหนอน (larva) จะกินไข่และตัวอ่อนของแมลงสาบเป็นอาหาร และมีการเติบโตจนเข้าสู่ระยะดักแด้ (pupar) และตัวเต็มวัย (adult) อยู่ภายในฝักไข่แมลงสาบ หลังจากนั้นจึงเจาะรู 1-2 รู (ส่วนใหญ่มีเพียง 1 รู) เพื่อออกสู่ภายนอก เข้าสู่วงจรการช่วยทำลายการเพิ่มจำนวนของแมลงสาบโดยการทำลายไข่ และตัวอ่อนของแมลงสาบในฝักไข่ ก่อนที่จะฟักออกเป็นตัวแมลงสาบและก่อปัญหาต่อสัตว์เลี้ยง และผู้อยู่อาศัยในบ้านเรือนต่อไป
ข้อดีของแตนเบียนกันเกราเมื่อเปรียบเทียบกับแตนหางธง จะมีความสามารถในการเพิ่มขยายจำนวนได้มากกว่า ทั้งนี้เพราะในฝักไข่แมลงสาบที่มีแตนเบียนกันเกราอาศัยอยู่ เท่าที่พบมีจำนวนมากกว่า 50 ตัวขึ้นไป แต่ถ้าเป็นแตนหางธงพบว่ามีเพียง 1 ตัว ต่อฝักไข่แมลงสาบ 1 ฝัก ดังนั้นแตนเบียนกันเกราจะสามารถเพาะเลี้ยงและขยายปริมาณได้มากกว่า และข้อดีอีกประการหนึ่งคือ แตนเบียนกันเกราไม่ทำอันตรายต่อคนและสัตว์เลี้ยง เช่นเดียวกับแตนหางธงที่พบทั่วไปตามบ้านเรือน แต่แตนเบียนกันเกรามีขนาดเล็กกว่า ยาวประมาณ 1.5-2 มม. และสามารถลอดผ่านเข้าออกตาข่ายมุ้งลวดประตูหน้าต่างได้ ในขณะที่แตนหางธงยาวประมาณ 10-25 มม. ซึ่งมีขนาดใหญ่กว่าช่องตาข่ายทำให้ไม่สามารถลอดผ่านเข้าออกได้ ในโรงเรือนต่าง ๆ ที่ไม่มีการปิดกั้นด้วยตาข่ายมุ้งลวด อาจจะใช้แตนเบียนไข่ทั้งสองชนิดช่วยกำจัด หรือลดจำนวนแมลงสาบได้ ร่วมกับการใช้เยื่อพิษล่อเพื่อทำลายตัวแมลงสาบ โดยไม่ต้องฉีดพ่นสารเคมีที่เป็นอันตรายทั้งต่อผู้ใช้ สัตว์เลี้ยง และแมลงศัตรูธรรมชาติ เพราะในแต่ละฝักไข่แมลงสาบจะมีลูกแมลงสาบที่พร้อมจะฟักออกมาเป็นตัว (ถ้าไม่ถูกทำลายก่อน) อยู่ประมาณ 16-24 ตัวต่อฝักไข่ 1 ฝัก ซึ่งขึ้นอยู่ขนาดของฝักไข่แมลงสาบตามชนิดและสายพันธุ์ของแมลงสาบ
ความสามารถที่ดีอีกประการหนึ่ง ของแตนเบียนกันเกราและแตนหางธง คือสามารถบินหาและวางไข่ของแตนเบียนเข้าในฝักไข่แมลงสาบได้ทุกที่ เพราะไข่แมลงสาบที่ถูกวางไว้ตามที่ต่าง ๆ จะสามารถสังเกตเห็นและกำจัดได้ โดยการทำความสะอาดบริเวณโรงเรือนที่อยู่อาศัยเป็นประจำ แต่ฝักไข่แมลงสาบบางฝักจะถูกพลางตัวให้กลมกลืนกับพื้นผิวรอบ ๆ ที่ไข่ถูกวางติดไว้จากแม่แมลงสาบ โดยจะมีการกัดพื้นผิวรอบ ๆ ที่แมลงสาบสามารถกัดแทะได้ ไม่ว่าจะเป็นกระดาษ ไม้ ปูน ผ้า โฟม ฯลฯ มาคลุมติดไว้บนผิวเปลือกไข่แมลงสาบ ทำให้มีสีและลักษณะกลมกลืนกับบริเวณที่ไข่ถูกวางติดไว้ ในลักษณะพลางตัวจากสายตาของศัตรู และลอดพ้นจนฟักออกเป็นตัวแมลงสาบต่อไปได้ ถ้าไม่ถูกทำลายโดยศัตรูธรรมชาติ เช่น แตนหางธง หรือแตนเบียนกันเกรา หรือศัตรูธรรมชาติอื่น ๆ
แนวทางควบคุมปริมาณแมลงสาบโดยชีววิธี ด้วยศัตรูธรรมชาติที่ลดการเพิ่มจำนวนของแมลงสาบนี้ จึงเป็นอีกแนวทางหนึ่ง ที่จะช่วยลดการใช้สารเคมีเพื่อกำจัดแมลงสาบ และอาจช่วยลดปัญหาการตกค้างและอันตรายจากสารเคมีในบริเวณโรงเรือน ที่อยู่อาศัย ตลอดจนสิ่งแวดล้อมใกล้เคียง ช่วยให้ลดค่าใช้จ่ายด้านสารเคมีและทำให้มีสภาพแวดล้อมที่ดีขึ้นได้
 
<div align="left">นางสาวรุ่งนภา  เตียนต๊ะนันท์ ปี4 45312121</div>