จากการเข้าร่วมกิจกรรม การประชุมเชิงปฏิบัติการ เรื่อง แนวทางการพัฒนาข้อเสนอโครงการให้สอดคล้องกับตัวชี้วัดแผนงาน สำหรับกลุ่มแกนนำนักศึกษา และกลุ่มแกนนำนักประชาสัมพันธ์ จัดโดย แผนงานการพัฒนาสถาบันการศึกษาสาธารณสุขให้เป็นองค์กรการสร้างเสริมสุขภาพ (สอส.) ระยะที่ 2 เมื่อวันเสาร์และอาทิตย์ ที่ 22-23 สิงหาคม ที่ผ่านมา ผู้เขียนและสมาชิกแผนงานโรงเรียนทันตแพทย์สร้างสุขซึ่งเป็นผู้แทนจากแต่ละคณะ จำนวน 13คน (นำโดยท่านประธานกลุ่ม ผศ.ทพญ.ดร.เกษรา ปัทมพันธุ์ ประธานโรงเรียนทันตแพทย์สร้างสุข มหาวิทยาลัยเชียงใหม่) ที่เข้าร่วมกิจกรรมครั้งนี้มีความปิติยินดี และรู้สึกภาคภูมิใจเป็นอย่างมาก มีความตื้นตันที่ได้รับรู้และสัมผัสได้ถึงความกรุณาจากผู้ใหญ่ใจดีในวงการสาธารณสุข ที่ได้จัดกิจกรรมเพื่อเตรียมความพร้อมให้กับว่าที่นักสาธารณสุขในการพัฒนาตนเองให้เป็นแบบอย่างที่ดีในการสร้างเสริมสุขภาพต่อตนเอง ผู้อื่น และทำให้คณะสาธารณสุขเป็นองค์กรแห่งการสร้างเสริมสุขภาพได้ โดยงานนี้จัดขึ้นที่ โรงแรม จอมเทียน ปาล์ม บีช พัทยา โดยมีกลุ่มเป้าหมายหลัก คือ แกนนำนักศึกษาสาธารณสุข ทั้ง 17 สถาบัน
กิจกรรมวันที่หนึ่ง เป็นการเปิดการประชุมและให้โอวาทโดย รศ.พิทยา จารุพูนผล คณบดีคณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล อดีตผู้จัดการแผนงาน สอส.และท่านยังเป็นคณะกรรมการกำกับทิศทางแผนงานโรงเรียนทันตแพทย์สร้างสุขอีกด้วย เพราะฉะนั้นเราจึงมีโอกาสได้เข้ร่วมกิจกรรมในครั้งนี้ เนื่องจากท่านเห็นว่า แผนงาน ทพ.สส. ในงวดที่หนึ่ง (ปี 2551– 2552) มีโครงการ/กิจกรรม ที่เกิดจากกลุ่มนักศึกษาจำนวนน้อยอยู่จึงอยากให้มาเรียนรู้ร่วมกับแผนงาน สอส.ว่าแผนงาน สอส.ทำกิจกรรมกับกลุ่มนักศึกษาอย่างไร เพื่อที่อาจจะนำไปปรับใช้ในแผนงาน ทพ.สส. ได้ มีการนำเสนอกรณีศึกษาที่เป็นตัวอย่างที่ดีเลิศ (Best Practice) และการชี้แจงแบบฟอร์มและเทคนิคในการเขียนโครงการ ซึ่งผู้เขียนและกลุ่มสมาชิก ก็มีความคิดเห็นร่วมกันว่ากิจกรรมนี้จัดได้ดีเลิศ ด้วย กลุ่มเป้าหมายที่เป็นตัวจริง ทั้งแกนนำนักศึกษาในแต่ละคณะ (เช่น นายกสโมสรนิสิตและกรรมการสโมสร) และผู้แทนจากงานกิจการนิสิตและงานประชาสัมพันธ์ รูปแบบการจัดงาน สถานที่ ช่วงเวลาที่เหมาะสมและดึงดูดใจ และการจัดกิจกรรมที่ทำให้ได้ผลผลิตตามที่ผู้จัดคาดหวังไว้ โดยแผนงาน สอส.คาดหวังให้เกิด(ร่าง)โครงการ/กิจกรรมเพื่อการสร้างเสริมสุขภาพโดยนักศึกษาและ ซึ่งจากการให้คำแนะนำเพื่อเพิ่มเทคนิคในการเขียนโครงการ และแบ่งกลุ่มย่อยตามคณะโดยมีผู้แทนจากงานกิจการนิสิตและงานประชาสัมพันธ์เข้าร่วมเป็นพี่เลี้ยงกลุ่มด้วย ทำให้กิจกรรมวันที่สองเช้าวันต่อมาทุกคณะมีโครงการมานำเสนอต่อที่ประชุม ล้วนแต่เป็นกิจกรรมที่สร้างสรรค์ มีประโยชน์ต่อคณะและสังคมอย่างแท้จริง มีผู้ทรงคุณวุฒิให้คำชี้แนะเพื่อการปรับปรุงโครงการให้เหมาะสมเพื่อให้นักศึกษานำร่างโครงการที่ได้ไปปรับปรุงต่อ ต้องยอมรับว่ากิจกรรมในครั้งนี้ประสบความสำเร็จเป็นอย่างมาก ส่วนกลุ่มผู้เขียนและสมาชิกเองก็มีความคิดร่วมกันว่าถ้าเป็นไปได้แผนงานโรงเรียนทันตแพทย์สร้างสุข น่าจะกิจกรรมที่ตรงคน ตรงงาน เช่นนี้ในโอกาสต่อไป
ด้วยแผนงาน สอส. ระยะที่ 2 ได้จัดโครงการอบรมเชิงปฏิบัติการเรื่องแนวทางการพัฒนาข้อเสนอโครงการให้สอดคล้องกับตัวชี้วัดของ สอส. ซึ่งมีทีมของโรงเรียนทันตแพทย์สร้างสุขเข้าร่วมงานในฐานะผู้สังเกตการณ์ จำนวน 9 คน ประกอบด้วย ผู้ประสานงานแผนงาน 2 คน ,ทีม มข. 3 คน, ทีมน้องนศ.จุฬา 2 คน และน้องนศ.ธรรมศาสตร์ 2 คน โดยสิ่งที่ได้เรียนรู้จากประชุมแผนงาน สอส. ครั้งนี้ มีดังนี้
• แผนงาน สอส. ดำเนินงานมาเป็นระยะที่ 2 (อายุเท่าแผนงานเราเลย) มีเครือข่ายสาธาณสุขร่วมกว้างกว่าแผนงานทันตแพทย์ เนื่องจากมีทั้งมหาวิทยาลัยของรัฐฯ และเอกชนทั่วประเทศ ทำให้ดูเป็นแผนงานที่ค่อนข้างใหญ่และมีโครงการส่งเสริมสุขภาพที่ค่อยข้างเยอะ
• นักศึกษาในแผนงาน สอส. ให้ความสำคัญ และสนใจร่วมมือจัดทำโครงการส่งเสริมสุขภาพภายในคณะซึ่งสำเร็จเป็นรูปธรรมอยู่หลายโครงการ
• แผนงาน สอส. ได้มีการกำหนดกรอบโครงการส่งเสริมสุขภาพ โดยเน้น การจัดทำโครงการสร้างเสริมสุขภาพอนามัย ด้านอาหาร การออกกำลังการ สุขภาพจิต และสิ่งแวดล้อม ทำให้นศ. มีแนวทางในการเสนอโครงการที่ตรงกับความต้องการของแผนงานมากขึ้น
• ภายในงานจะเป็นการบรรยายให้ความรู้เรื่องตัวชี้วัดของ สอส. และให้นักศึกษาแต่ละสถานบันเข้ากลุ่มเพื่อระดมสมองเสนอโครงการสร้างเสริมสุขภาพ โดยมีการหยิบยกตัวอย่างโครงการที่ดำเนินการไปแล้วในระยะที่ 1 ให้เป็นแนวทางในการเขียนโครงการ ซึ่งในวันนั้น นศ.ทุกสถาบันจะต้องมีโครงการของตัวเอง 1 โครงการเป็นอย่างน้อย และนำเสนอโครงการในวันถัดมาซึ่งมีผู้จัดการแผนงาน และอาจารย์วิทยากร 4 ท่าน เป็น commentator ซึ่งโครงการที่นำเสนอสามารถนำไปปรับ ดำเนินโครงการต่อเนื่องได้เลย
• แผนงาน สอส. มีการสร้างจิตสำนึก ในการทำงานร่วมกันของ นศ.เป็นอย่างดี มีการให้ นศ.สะท้อนความรู้สึกของตนเองต่อการทำงาน และต่อเพื่อนๆ ในประเด็นต่างๆ ตลอดการประชุม
• แผนงานโรงเรียนทันตแพทย์ น่าจะจัด Workshop คล้ายๆ แผนงาน สอส. สำหรับ นศ. เพื่อส่งเสริมให้ นศ.มีการเขียนโครงการ รับทราบแนวการดำเนินงาน เพื่อสร้างเครือข่ายร่วม และขยายผลในระดับ นศ. ได้ต่อไป
โดย นางสาวนวรัตน์ ชนะบัว (ผู้แทนจาก โรงเรียนทันตแพทย์มหาวิทยาลัยขอนแก่น)
การที่ได้เข้าร่วมประชุมเชิงปฏิบัติการ เรื่อง แนวทางการพัฒนาข้อเสนอโครงการให้สอดคล้องเข้ากับตัวชี้วัดแผนงาน
สอส. ระยะที่ 2 ในครั้งนี้ ก็ถือเป็นประสบการณ์ที่ดีมาก เพราะได้เห็นการทำงานอีกรูปแบบหนึ่ง ซึ่งเป็นการประสานงานที่ลงตัวมากๆ
ของอาจารย์และนิสิต ทำให้โครงการที่ออกมาแต่ละโครงการนั้นมีประสิทธิภาพ เนื่องจากมีอาจารย์ซึ่งเป็นผู้ที่มีความรู้และประสบการณ์
ที่มากกว่านิสิตเองมาเป็นผู้ให้คำแนะนำ ว่าโครงการนั้นควรจะปรับเปลี่ยนแก้ไขตรงไหน เพิ่มเติมอะไร และที่สำคัญก็คือทำอย่างไรจึงจะได้ใจ สสส.
() ซึ่งในตรงนี้ เครือข่าย ismile ของเราเองก็ยังงงๆอยู่ จึงทำให้โครงการที่ทำร่วมกับสสส.นั้นมีน้อย ถ้ามีการจัดกิจกรรมคล้ายๆอย่างนี้
กับคณะทันตแพทย์ของเราบ้างก็คงจะดี เนื่องจากเวลาของเราก็ค่อนข้างจะมีอยู่น้อยนิด จึงทำให้เราไม่มีเวลาที่จะไปคิดสร้างสรรค์โครงการ
ใหม่ๆขึ้นมามากนัก การที่จัดกิจกรรมนี้ก็เหมือนเป็นการให้โอกาสเราได้ไปคิดโครงการเลยจริงๆจังๆ แล้วก็ไม่ต้องมาคอยแก้ไขโครงการกันบ่อยๆ
เพราะในช่วงของกิจกรรมนั้นก็จะมีท่านอาจารย์หรือผู้ที่มีประสบการณ์ทำงานกับสสส.มาคอยบอก คอยแนะนำว่าควรจะเป็นไปในทางไหน
ก็จะได้โครงการที่สมบูรณ์ออกมา หรือถ้าส่งสสส.แล้ว ก็อาจจะแก้เพียงเล็กน้อยเท่านั้น ไม่ต้องประสบกับความวุ่นวายว่าโครงไม่ผ่าน หรือต้องกลับ
มาแก้ แล้วก็เป็นการที่ทุกคนในเครือข่ายจะได้รู้จักทำโครงการเป็น ได้ช่วยกันระดมความคิดมากยิ่งขึ้น เพราะในทุกวันนี้ ก็ดูจะมีแต่ท่านประธานของเรา
ก็คือ พัด ที่เป็นคนเขียนโครงการ เราจะได้ช่วยกันแบ่งเบาท่านประธานของเราได้บ้าง
สิ่งสำคัญอีกประเด็นคือ คำว่าเครือข่ายนั้น คือสมาชิกในเครือข่ายจะต้องมีความสัมพันธ์กันอย่างเหนียวแน่น จึงจะทำให้งานใดๆก็ตามออกมา
อย่างมีประสิทธิภาพ เราจึงควรให้ความสำคัญกับเรื่อง ความสัมพันธ์ของพวกเราเหล่าสมาชิก ismile ให้มากขึ้น เช่นการจัดกิจกรรมที่ทำให้เกิดความสัมพันธ์
กันมากขึ้น เพราะจากกิจกรรมที่ผ่านๆมา เรามักจะทำกิจกรรมที่แยกกันทำแต่ละมหาลัย ไม่ค่อยมีกิจกรรมที่เสริมสร้างความสัมพันธ์นัก ถ้าเราสามารถพัฒนาความสัมพันธ์
ของพวกเรากันเองได้มากขึ้น เครือข่ายของเราก็จะเข้มแข็งมากยิ่งขึ้น
นอกจากนี้ก็ยังมีเทคนิคอีกมากมายในการนำเสนอโครงการ เช่น การประชาสัมพันธ์นั้นเป็นสิ่งที่สำคัญมาก การที่เราจะทำอะไรซักอย่าง ถ้าไม่มีคนรับรู้
หรือไม่มีผู้เข้าร่วม งานนั้นก็จะประสบความสำเร็จไปไม่ได้ กิจกรรมในครั้งนี้เค้าจึงให้ความสำคัญกับการประชาสัมพันธ์มากๆ ทีเดียว
และการนำเสนอที่ดึงดูดและน่าสนใจก็เป็นสิ่งที่สำคัญที่เราต้องคำนึงถึงเช่นกัน และการให้ความรู้แบบ edutainment คือ education+entertainment
จะทำให้ผู้ฟังหรือผู้เข้าร่วมได้รับสิ่งที่เราต้องการนำเสนอได้ดีที่สุด เนื่องจากจะเกิดความสนุก ไม่เบื่อหน่าย และก็มีความรู้สึกสนใจที่จะเข้าร่วม
เพราะฉะนั้นหากนำหลักการที่ได้เหล่านี้ทั้งหมดไปปรับใช้กับงานของเครือข่ายเราได้ ก็คงจะเกิดโครงการที่มีประสิทธิภาพ ที่จะทำประโยชน์ให้ผู้อื่นและตัวเราเอง
ได้มากขึ้นไปอีก
สิงที่ได้รับจากการเข้าร่วมประชุมเครือข่าย สอส.
1. การได้เรียนรู้ถึงแนวทางการปฏิบัติ หลักเกณฑ์ รูปแบบในการเขียนโครงการเพื่อขอรับงบประมาณสนับสนุนการจัดกิจกรรม
2. เรียนรู้ถึงรูปแบบในการจัดกิจกรรม การให้ข้อคิดเห็น และแนวทางปฏิบัติในการจัดกิจกรรม
3. การสอนให้ผู้เข้าร่วมโครงการรู้จักที่คิด วิเคราะห์ ในการจัดทำโครงการ
4. โครงการที่จะขอรับการสนับสนุน ควรมีความต่อเนื่องและหยั่งยืน
5. วิทยากรจะเน้นในเรื่องของการสร้างกระแสการจัดกิจกรรม เพื่อให้บุคคลภายนอกองค์กรได้รู้จัก ทราบถึงสิ่งที่จะทำ เนื่องจากการสร้างกระแสในปัจจุบัน มีความสำคัญต่อการจัดทำกิจกรรมมาก ไม่ว่าจะเป็นในรูปแบบของ
- การจับประเด็นของการจัดกิจกรรม
- การเลือกพื้นที่ในการสร้างข่าว
- รูปแบบของการประชาสัมพันธ์ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องสื่อ โทรทัศน์ช่องฟรีทีวี วิทยุ หนังสือพิมพ์ โปสเตอร์ เพื่อมุ่งไปสู่การจัดทำโครงการ
-ก่อนมีการจัดกิจกรรม ควรมีการสำรวจสื่อที่นักศึกษาให้ความสนใจ
6. การจัดประชุมเน้นให้นักศึกษาเห็นถึงความสำคัญในเรื่องของการส่งเสริมสุขภาพ
7. การสร้างเครือข่ายสร้างสุข เนื่องจากนักศึกษาที่เข้าร่วมโครงการ มีตั้งแต่นักศึกษาชั้นปีที่ 1 ถึง ระดับปริญญาเอก หรือแม้กระทั่งนักศึกษาที่ศึกษาที่มหาวิทยาลัยเปิด
8. การจัดกิจกรรม ควรสร้างการมีส่วนร่วม ทั้งแนวดิ่งและแนวราบ โดยให้คิดว่า ทำอย่างไรถึงจะให้กลุ่มเป้าหมายเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดกิจกรรมเพิ่มมากขึ้นและให้สอดคล้องกับความต้องการของผู้มีส่วนร่วม
โดย นางสาวจิรภา วรรณคำ กรรมการโรงเรียนทันตแพทย์สร้างสุข มหาวิทยาลัยขอนแก่น
สิ่งที่ได้รับจากการเข้าร่วมประชุมเครือข่าย สอส.
1. ได้รับรู้การทำงานเชิงรุกที่สามารถทำได้กับเครือข่ายนักศึกษาทั้งหมด
2. การแนะแนวทางการเขียนโครงการโดยตรงทำให้เขียนโครงการได้ง่ายขึ้น
3. การให้รายละเอียดเกี่ยวกับโครงการที่น่าจะสนับสนุนทำให้จัดทำโครงการได้ดี
4. การทำงานร่วมกันเป็นทีมของนักศึกษาแต่ละสถาบัน
5. วิธีการจัดการประชุม
6. เสนอแนะให้นักศึกษาเขียนโครงการที่มีประโยชน์ต่อส่วนรวมและต่อตัวนักศึกษาเอง เป็นโครงการที่ต่อเนื่องและยั่งยืน
7. เปิดโอกาสให้นักศึกษาได้ซักถามทำความเข้าใจ ก่อนการเขียนโครงการ
8. ในการประชุมจะมีช่วงเวลาให้ทำกิจกรรมผ่อนคลายเล็กน้อย เพื่อไม่ให้เครียดจนเกินไป
9. เป็นแบบอย่างในการสนับสนุนการทำกิจกรรมของแผนงานโรงเรียนทันตแพทย์สร้างสุข
10. อยากให้แผนงานโรงเรียนทันตแพทย์สร้างสุขจัดโครงการเชิงรุกในลักษณะนี้ เพื่อกระตุ้นให้นักศึกษาเห็นความสำคัญ ในการเขียนโครงการและทำกิจกรรมเพื่อสร้างเสริมสุขภาพอย่างจริงจัง
โดย นางสาวไรวดา ศรีสว่าง (เจ้าหน้าที่แผนงานโรงเรียนทันตแพทย์สร้างสุข)
คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหิดล ผู้จัดประชุมในวันที่ 22-23 สิงหาคมที่ผ่านมา เอาจริงเอาจังกับการจัดประชุมครั้งนี้มาก อยู่กับพวกเราตลอดงาน ทั้งทีม เครือข่ายที่มารวมงาน นำเสนอผลงาน แสดงความสามารถเต็มที่ เป็นรูปธรรมดีมากน่าชื่นชม
จากการเข้าร่วมประชุมที่พัทยา ตัวแทนจากคณะทันตแพทยศาสตร์ ม.เชียงใหม่ ประกอบด้วย ผศ.ทพญ.ดร.เกษรา ปัทมพันธุ์ และ นางสาววาสนา ใจคำแปง มีความคิดเห็นว่า ได้รับประโยชน์จากการเข้าร่วมประชุมในครั้งนี้เป็นอย่างมาก เนื่องจากเป็นการทำให้กลุ่มแกนนำนักศึกษา และกลุ่มแกนนำนักประชาสัมพันธ์ ผู้ที่เขียนโครงการได้มีประสบการณ์และมีผู้ให้ข้อคิดเห็นเพิ่มเติม สามารถนำมาปรับปรุงแก้ไขได้ ทำให้โครงการสมบูรณ์มากขึ้น ทั้งนี้ ในส่วนของคณะทันตแพทยศาสตร์ มช. ซึ่งมีแนวคิดในการที่จะจัดโครงการสำหรับผู้สนใจเขียนโครงการนี้ และเป็นการกระตุ้นให้คนรุ่นใหม่ริเริ่มในการจะจัดทำโครงการ เข้ามามีบทบาทมากยิ่งขึ้น โดยทางคณะทันตแพทยศาสตร์เชียงใหม่ จะได้นำแนวทางการจัดประชุมครั้งนี้ไปปรับให้เข้ากับกิจกรรมของทางคณะฯ ต่อไป และขอขอบคุณทางแผนงานฯ ที่ให้โอกาสดี ๆ สำหรับพวกเราด้วยคะ