เส้นทางของประสบการณ์ในการจัดการเรียนรู้ด้วยใจอย่างใคร่ครวญ
การเรียนรู้ด้วยใจอย่างใคร่ครวญเป็นการเปิดประตูใจของผู้เรียนด้วยใจของผู้สอน เป็นการถ่ายทอดคุณค่าและความเคารพในความมนุษย์ โดยอาศัยการเรียนเนื้อหาวิชาเป็นสื่อนำทาง
ในประสบการณ์ของความเป็นครูที่ผ่านมาดิฉันมักสร้างแผนการสอนโดยย้อนมองกลับกลับเข้าไปในตัวเองว่า หากดิฉันมีอายุเท่ากันกับผู้เรียน มีประสบการณ์ในชีวิตเท่ากับกันผู้เรียนแล้ว จะเข้าใจในเรื่องที่เรียนได้อย่างไร
ก่อนหน้าที่จะได้รู้จักกับกระบวนทัศน์ของจิตตปัญญา ดิฉันเข้าใจการเรียนรู้ในลักษณะนี้ว่าเป็นการเรียนเชิงลึก ที่ก่อให้เกิดผลลัพธ์สุดท้ายคือการเปลี่ยนคุณภาพคน และพร้อมกันนั้นก็ได้ใช้กระบวนทัศน์ทางมานุษยวิทยาเข้ามาช่วยเพิ่มพูนมิติของความเป็นมนุษย์ให้กับการจัดกระบวนการเรียนรู้ให้กับผู้เรียนในระดับมัธยมศึกษาด้วย
การจัดกระบวนการเรียนรู้ในครั้งนั้น ได้นำแนวคิด“รู้จักและเข้าใจรสนิยมข้ามยุคสมัย” ไปสร้างวิธีการให้ผู้เรียนเข้าถึงวรรณคดีที่ก่อเกิดขึ้นจากวัฒนธรรมต่างยุคสมัย ซึ่งส่งผลให้ผู้เรียนในวิชาภูมิปัญญาภาษาถิ่น ที่โรงเรียนรุ่งอรุณ เกิดความ“เข้าใจผู้อื่นในแบบที่เขาเป็น” และ “ไม่เอาคุณค่าของตัวเองไปตัดสินคนอื่น” อันเป็นเป้าหมายการเรียนรู้ที่ดิฉันได้ตั้งไว้
การไม่เอาคุณค่าของตัวเองไปตัดสินคนอื่นนี้ แสดงให้เห็นได้อย่างชัดเจนเมื่อผู้เรียนได้เรียนรู้ภาษาถิ่นโดยเริ่มต้นจากฐานความเข้าใจทางภาษาศาสตร์ แล้วไปเรียนรู้ศิลปวัฒนธรรมและวรรณกรรมพื้นบ้านของแต่ละภาค ว่าต่างก็มีคุณค่า และสุนทรียภาพที่แตกต่างกันไป ไม่มีใครอยู่เหนือใคร สังเกตว่าผู้เรียนเกิดความเคารพในทุกคนได้ เชิดชูทุกถิ่น จากการได้เรียนรู้แต่ละเอกลักษณ์ที่กลายมาเป็นพหุลักษณ์ที่ยังอยู่ร่วมกันในสังคมไทย และทำให้ไทยคงความเป็นไทที่เกิดจากคุณค่าของการผสมผสานมาจนทุกวันนี้ ดังจะเห็นได้จากงานเขียนและการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ที่เกิดขึ้นในชั้นเรียนในโอกาสต่างๆ
จากการติดตามผลพบว่า เมื่อนักเรียนกลุ่มนี้ไปศึกษาต่อในระดับบัณฑิตศึกษาก็ยังได้นำเอาแนวคิดดังกล่าวไปใช้ทำความเข้าใจกับเรื่องที่ได้เรียน ตลอดจนนำไปใช้ทำความเข้าใจกับเรื่องราวในชีวิตที่ได้พบพาน และยังได้นำไปแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับเพื่อนร่วมมหาวิทยาลัย เกิดเป็นความเข้าใจที่กว้างขวางออกไปสู่กลุ่มเพื่อนในวัยเดียวกัน เกิดคำอธิบายที่ชวนให้ผู้ฟังความเคารพในความแตกต่างหลากหลาย กลายเป็นความสามารถในการอยู่ร่วมกับผู้คนที่ต่างไปจากตนได้อย่างดี
เมื่อดิฉันได้มาทำงานที่โรงเรียนเพลินพัฒนา จึงได้นำแนวคิดและแนวทางดังกล่าวมาสานต่อ และได้พยายามเชื้อเชิญให้คุณครูผู้สอนสร้างบรรยากาศในชั้นเรียนที่เอื้อต่อการเรียนเชิงลึกภายใต้บรรยากาศของการเรียนรู้ที่
- ทั้งผู้สอนและผู้เรียนเปิดใจร่วมเรียนรู้ เคารพในความแตกต่าง ให้คุณค่ากับทุกความคิด
- ทุกคาบเรียนมีช่วงเวลาของการนำวรรคทอง หรือ คำคม ที่สอนเรื่องการมองชีวิต มาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ หรือตีความตามทัศนะของแต่ละคน
- เรียนรู้วรรณคดีที่เป็นสื่อภายนอกเพื่อสะท้อนให้เห็นโลกภายในตน
ส่วนผลจะเป็นอย่างไรนั้น ตามอ่านได้จากตอนถัดไปค่ะ
ความเห็น (6)
- ผมว่านี่อาจจะเป็นสุดยอดเคล็ดวิชาเลยนะครับ
พระมหาแล ขำสุข(อาสโย)
เจริญพรคุณวิมลศรี ศุษิลวรณ์
- ดูน่าสนุกดีเพราะเรียนรู้เรื่องใกล้ตัว ไม่เพียงแต่สอนตัวหนังสือ แต่สอนตัวชีวิตคนด้วย
เจริญพร
สวัสดีครับคุณครู
เคารพความแตกต่าง
เปิดตา เปิดใจ
ใช้สติปัญญา ในการตัดสินอะไรก็ตาม
ขอบคุณครับสำหรับบันทึกดีดี
กราบนมัสการท่านมหา คุณพ่อน้องซอมพอ และคุณ Phornphon
ลองนำไปทำดูนะคะ "สอนคน สอนวิชา ให้เป็นเรื่องเดียวกัน" ทำได้กับทุกหน่วยสังคมเลยค่ะ ทั้งบ้าน วัด โรงเรียน
ได้ผลอย่างไรเขียนมาแลกเปลี่ยนกันอีกนะคะ
ขอบคุณค่ะ :)
ครับมองทุกอย่างเป็นองค์รวมแบบ holistic น่ะครับ
เป็นเคล็ดวิชาหลักการสอนทีเดียวค่ะคุณครู