โรงเรียนชาวนาระดับอุดมศึกษา (9) เปิดเปลือกเมล็ดข้าว

๙ เปิดเปลือกเมล็ดข้าว

     จากดอกข้าวกลายเป็นเมล็ดข้าวแล้ว คราวนี้มาทำความรู้จักกับเมล็ดข้าวกัน หากเราๆท่านๆ มองดูเมล็ดข้าวด้วยตาเปล่า ก็จะเห็นเปลือกซึ่งเป็นส่วนแรกที่ห่อหุ้มเมล็ดข้าว ส่วนนี้เรียกว่า “แกลบ" ส่วนเปลือกนี้เองก็แบ่งเป็นเปลือกใหญ่ เปลือกเล็ก ส่วนที่เป็นขน ส่วนที่เป็นหาง ส่วนที่เป็นขั้วเมล็ด และส่วนที่เป็นกลีบรองเมล็ด

     ต่อมาเป็นส่วนที่เป็น ข้าวกล้อง ประกอบด้วยส่วนที่สำคัญอย่างแรกเป็น เยื่อหุ้มเมล็ดชั้นนอก เยื่อมีขนาดบางมากๆ

   ภาพที่ ๔๓ ดอกข้าว

     ในส่วนข้าวกล้องจะมีสารสีตามธรรมชาติปนอยู่ อย่างเช่น สีน้ำตาลอ่อน สีน้ำตาลม่วง สีแดง หรือสีอื่นๆ นี่แหละ...เป็นสีของข้าวกล้องนั่นเอง นอกจากนี้ยังมีเยื่อหุ้มเมล็ดชั้นในที่มีสารสีธรรมชาติแบบเดียวกันกับเยื่อหุ้มเมล็ดชั้นนอก จึงทำให้ข้าวกล้องมีสีเช่นเดียวกันด้วย

     ส่วนข้าวกล้องอีกส่วนหนึ่งซึ่งอยู่ตรงโคนเมล็ดด้านเปลือกใหญ่ ส่วนนี้เรียกกว่า “เชื้อชีวิต" หรือ “คัพภะ" หรือ “จมูกข้าว" อันประกอบไปด้วย ส่วนที่จะเจริญเป็นรากอ่อน ต้นอ่อน ท่ออาหาร และใบเลี้ยงต่อไป เชื้อชีวิตเป็นแหล่งสะสมอาหารสำหรับการเจริญเติบโตของต้นอ่อน

     และส่วนสุดท้ายเป็น เนื้อเมล็ด หรือ เนื้อข้าว ในเมล็ดข้าวเมล็ดหนึ่งๆจะมีส่วนเนื้อข้าวมากที่สุด ถึงประมาณ ๘๐% ของน้ำหนักเมล็ด และส่วนใหญ่เป็นแป้ง

 ภาพที่ ๔๔ ดอกข้าว