เมื่อได้วาดภาพสรรพสิ่งใดๆก็เงียบงัน

สมาธิ ซึ่งเป็นความหมายตามธรรมดาสามัญ อันเป็นลักษณะของจิตใจมนุษย์ ทุกรูป ทุกนาม ไม่ว่าชาติใด ภาษาใด

ภาพจากค่ายศิลค่ายศิลปะของสภาวัฒนธรรมจ.นครปฐม ปี 49

เมื่อได้วาดภาพสรรพสิ่งใดๆก็เงียบงัน

วันนี้ครูอ้อยเล็กขอพูดถึงเรื่องสมาธิกับการเรียนศิลปะหรือการทำงานศิลปะ นอกจากจะต้องได้ ให้ผู้เรียนมีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ มีจินตนาการทางศิลปะ ชื่นชมความงาม มีสุนทรียภาพ ความมีคุณค่า ซึ่งมีผลต่อคุณภาพชีวิตมนุษย์ กิจกรรมทางศิลปะช่วยพัฒนาผู้เรียนทั้งด้านร่างกาย จิตใจ สติปัญญา อารมณ์ สังคม ตลอดจน การนำไปสู่การพัฒนาสิ่งแวดล้อม ส่งเสริมให้ผู้เรียนมีความเชื่อมั่นในตนเอง อันเป็นพื้นฐานในการศึกษาต่อหรือประกอบอาชีพได้ตามหลักการการเรียนศิลปะแล้ว จุดเน้นที่สำคัญที่ครูอ้อยเล็กประสบมาร่างกาย จิตใจ สติปัญญา อารมณ์ สังคม ตลอดการเรียนและการทำงานนั่นคือเมื่อลงมือทำงานศิลปะสมาธิก็เป็นสิ่งสำคัญในการประสานกับทักษะกระบวนการของการฝึกฝนภาคทฤษฎีและปฏิบัติเข้าด้วยกันงานจึงจะสำเร็จได้ตามจุดมุ่งหมายของผลงงานที่ตั้งไว้ก่อนอื่นเรามารู้จักคำว่าสมาธิกันก่อนนะคะ

http://61.19.145.8/student/web42106/513/513-3637/ka.html ให้ความหมายคำว่าสมาธิไว้ว่า สมาธิ หมายถึง ความที่จิตตั้งมั่น มีอารมณ์ เพียงหนึ่งเดียว คำว่าอารมณ์ ในที่นี้ไม่ได้หมายถึง อารมณ์ดีหรืออารมณ์เสีย ตามภาษาที่เราใช้กันอยู่ แต่หมายถึง "การรับรู้ของจิตต่อสิ่งที่ผ่านเข้ามาสู่อายตนะทั้ง ๖ ในขณะหนึ่งขณะใด" เช่น รูป มาสู่การรับรู้โดยผ่านตาก็เรียกว่า รูปารมณ์ หมายความว่า "รูปเป็นอารมณ์ในขณะที่ตาเห็นรูปนั้นแล้วจิตก็กำลังทำงานรับรู้อยู่" เป็นต้น อารมณ์ ของจิตหรือใจโดยตรงชื่อว่า ธรรมารมณ์ หมายถึง สิ่งที่มาสู่การรับรู้โดยต้องผ่านมโนทวารในขณะหนึ่งขณะใด หรือพูดอีกนัยหนึ่งก็หมายความว่า เมื่อขณะที่ใจคิดนึกไปถึงสิ่งใด (โดยเฉพาะที่เป็นนามธรรม) ก็เรียกสิ่งนั้นว่าเป็น ธรรมารมณ์ ดังนั้น สิ่งที่มาสู่การรับรู้โดยผ่านจิตหรือใจโดยตรงนี้จึงมีชื่อว่าธรรมะ ความจริงแล้ว จิต หรือใจ จะเป็นตัวที่รับรู้สิ่งภายนอกทั้งหมด ไม่ว่าจะผ่านมาทาง อายตนะ ใด จะเป็น ตา หู จมูก ลิ้น กาย หรือเข้าถึงใจ (โดยความคิดนึก) โดยตรง จิตหรือใจก็จะต้องเป็นผู้รับรู้ทั้งสิ้น โดยเหตุนี้เองในขณะหนึ่งขณะใดจิตจึงอาจมีอารมณ์หลายอย่างพร้อม ๆ กันไปได้ เช่นตาเห็นรูป หูได้ยินเสียง ใจคิดนึกไปด้วยในเวลาเดียวกัน หรือว่าตาอาจจะเห็นรูปหลาย ๆ รูปในเวลาเดียวกัน เช่นเดียวกันหู อาจจะได้ยินเสียงหลาย ๆเสียง ในเวลาเดียวกันก็ได้ ในกรณีเหล่านี้ก็เรียกว่าจิตไม่ได้มีอารมณ์เป็นหนึ่งเดียวเท่านั้น ซึ่งก็หมายความว่าจิตไม่ได้เป็นสมาธินั่นเอง และในกรณีเหล่านี้เราอาจจะไม่ค่อยรับรู้ในรายละเอียดของรูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส ที่มาสู่อายตนะเท่าใดนัก เช่น ตามองไปบนโต๊ะที่มีสิ่งของวางอยู่หลายอย่าง โดยไม่มุ่งหมายเจาะจงดูของสิ่งใดก็ไม่รู้ว่ามีของอะไรอยู่บนโต๊ะบ้าง แต่ถ้าเราจ้อมองดูไปที่ของสิ่งหนึ่งบนโต๊ะนั้น แล้วพินิจพิจารณาของสิ่งนั้นเพียงสิ่งเดียว ในกรณีเช่นนี้เราก็จะมีใจจดจ่ออยู่ที่สิ่งนั้นจึงเรียกว่าเรามี สิ่งนั้นเป็นอารมณ์ เพียงอย่างเดียวเท่านั้น ในขณะนั้น จึงเรียกได้ว่า จิตเป็นสมาธิ ขึ้นแล้ว และในขณะนั้นเองถ้าเราตั้งใจจดจ่อมาก จิตของเราก็จะไม่รับรู้อะไรอย่างอื่นที่ผ่านเข้ามาทางอายตนะอื่น ๆ เลยก็เป็นได้ เช่น มีคนมาเรียกชื่อเราในขณะนั้น เราอาจไม่ได้ยินเสียงเรียกก็ได้ ตามปกติแล้วคนเราจะมีสมาธิอยู่ได้ไม่นาน จิตมักจะซัดส่ายไปตามอารมณ์ต่าง ๆ อยู่ตลอดเวลา น้อยคนนักที่จะมีสมาธิอยู่ได้นานดี และบุคคลที่มีสมาธิดีเหล่านี้ก็จะเป็นผู้ที่สามารถเรียนรู้ได้สูงๆ และมีปัญญาเหนือกว่าคนอื่น ซึ่งนี่ก็เป็นผลดีของสมาธิอย่างหนึ่งที่สำคัญยิ่ง และเราจะได้กล่าวถึงกันต่อไป ถึงอย่างไรก็ตามคนที่มีสมาธิดี ก็ไม่ได้หมายความว่าจะมีสมาธิอยู่อย่างนั้นตลอดเวลา แต่หมายถึงว่าเขาสามารตั้งสมาธิได้ ลึก และนานกว่าคนอื่นเท่านั้นเอง สมาธิที่เกิดขึ้นจากการตั้งใจจดจ่อให้เกิดขึ้นเพื่อใช้ขบคิดพิจารณาสิ่งใดนั้น ท่านเรียกว่า ขณิกสมาธิ หมายถึงสมาธิที่เกิดขึ้นเป็นครั้งคราว หรือเป็นขณะ ๆไป ตามแต่จะต้องการใช้ประโยชน์ คนที่มีสมาธิดีก็คือผู้ที่สามารถทำให้ ขณะ ของการมีสมาธิอยู่ได้นานกว่าคนอื่นที่มีสมาธิไม่ดีก็เท่านั้น ที่กล่าวมาแล้วทั้งหมดนั้นก็เป็นความหมายของสมาธิ ซึ่งเป็นความหมายตามธรรมดาสามัญ อันเป็นลักษณะของจิตใจมนุษย์ ทุกรูป ทุกนาม ไม่ว่าชาติใด ภาษาใด เป็นเรื่องของธรรมชาติแห่งจิตมนุษย์ ที่จะต้องมีสมาธิเช่นที่ว่านี้เป็นธรรมดา อันไม่เกี่ยวกับหลักศาสนาใด ๆ คำกล่าวนี้มีส่วนของความเป็นจริงอย่างมากเพราะศิลปินระดับโลกก็ล้วนแล้วแต่มาจากต่างชาติ ต่างศาสนา แต่สิ่งที่แสดงได้รับรู้คือความงามทางศิลปะที่บุคคลทั่วโลกยอมรับ

ดังนั้นอาจสรุปได้ว่าที่เรามักได้ยินว่ามีอารมณ์วาดภาพจังและเขาวาดได้สำเร็จนั่นคือการที่จิตใจเขามีสมาธิมุ่งมั่นกับงานที่ทำจนบรรลุผล ส่วนที่ยังไม่ลงมือปฏิบัติงานก็ยังคงไม่บรรลุด้วยไม่มีอารมณ์หรือสมาธิในการทำงานนั่นเอง การมีสมาธิการฝึกฝนให้ผู้เรียนเกิดสมาธิจึงเป็นส่วนหนึ่งของการเรียนศิลปะที่จะก่อให้ผู้เรียนเกิดผลงานที่ดีมีคุณภาพได้ในระดับหนึ่ง

ภาพจากค่ายศิลค่ายศิลปะของสภาวัฒนธรรมจ.นครปฐม ปี 49

โดย จ่าเอกหญิงวัชรี โชติรัตน์

เขียนใน GotoKnow โดย อ้อยเล็ก
ใน กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะร.ร.สังกัดเทศบาลนครนครปฐม

คำสำคัญ (Tags): #สมาธิกับการวาดภาพ

หมายเลขบันทึก: 292622เขียนเมื่อ 30 สิงหาคม 2009 12:24 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 กันยายน 2013 21:25 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่าน

ความเห็น (38)

ครูอ้อย แซ่เฮ

เขียนเมื่อ 30 สิงหาคม 2009 12:27 น. ()

สวัสดีค่ะ น้องอ้อย

ครูอ้อย มาทักทาย ขยันในวันหยุดค่ะ

หยั่งราก ฝากใบ

เขียนเมื่อ 30 สิงหาคม 2009 12:30 น. ()

สวัสดีค่ะ

ชื่นชมค่ายศิลปะค่ะ ศิลปะไม่ว่าแขนงใด ล้วนแต่จรรโลงใจให้สงบ มีสมาธิและเปี่ยมสุขค่ะ

ขอบคุณข้อมูลดี ๆ ค่ะ

(^___^)

อ้อยเล็ก

เขียนเมื่อ 30 สิงหาคม 2009 12:43 น. ()

ขอบคุณค่ะพี่อ้อยมีความสนุขขยันๆในวันหยุดค่ะ..

ค่ะเป็นค่ายศิลปะที่ครูอ้อยประทับใจมากๆค่ะและไม่เคยลืมพวกเขาเลย..สมาธิในการทำงานของพวกเขาดีมาก..

อ้อยเล็ก

เขียนเมื่อ 30 สิงหาคม 2009 12:46 น. ()

นี่แหละจุดเริ่มต้นของเวลาเงียบงั้น..ต่อจากนั้นก็มุมใครมุมมันตามอัธยาศัยเขาล่ะค่ะ..

อ้อยเล็ก

เขียนเมื่อ 30 สิงหาคม 2009 12:48 น. ()

ครูอ้อยเล็กก็ไม่อยากยืนดูเฉยๆวันต่อมาก็วาดมั่ง...

อ้อยเล็ก

เขียนเมื่อ 30 สิงหาคม 2009 12:50 น. ()

ได้มาภาพนึงอย่างตั้งใจ...ไม่ถูกโห่ในฝีมือก็บุญแล้วค่ะ...

สุ-มหาวิทยาลัยชีวิต ที่ไม่มีวันปิดทำการ

เขียนเมื่อ 30 สิงหาคม 2009 14:41 น. ()

เสื้อแดง น้องอ้อยเล้กหวานแน่เลย มีตำแหน่งจ่าเอกด้วย เป็นตำรวจหรือทหารคะ โก้นะ มีตำแหน่งนำหน้า

เห็นน้องอ้อยใช้สมาธิวาดรูปดอกบัว ตอนนั้นยังไม่มีผีเสื้อเลย ห้องศิลปกรรมคงเงียบนะคะ เพราะว่าใช้สมาธิในการวาด ให้สวยที่สุด

เหมือนแต่งกลอนแหละคะ เงียบ เหงาเท่าไหร่ยิ่งได้กลอนเพราะ คนที่แต่งเก่งๆ คงจะต้องไปที่เงียบๆ หรือไปอยู่ป่า ถึงจะได้เรื่องราวดีๆ

เข้าใจความหมาย ตามองที่โต๊ะ ก็จะมองแค่ว่ามีของวางบนโต๊ะ เกลื่อนกลาดไปหมด แต่ถ้าเราจะหาของอะไร เราต้องใช้สมาธิเพ่ง ถึงจะหาของสิ่งนั้นเจอ นั่นคือทำอะไรต้องใช้สามธิและสติ ถึงจะสำเร็จลงอย่างสวยงาม

ครูอ้อยเล้กสวยนะ เห็นจะ จะ แล้ว มิน่าหละพี่สุไปเกี่ยวกับศิลป ที่ไหนไม่ว่าการทำพวงมาลัยวันแม่ การฝีมือของนักเรียน พี่สุก้ไปเห็นอยู่ที่อื่น ที่เป็นความสามารถของน้องอ้อยเล็ก คนมีศิลปนี่เอง

ชมภาพแตละภาพ ครูสอนเก่ง ฝีมือนักเรียบ เข้าเงียบ ได้ผลงานดีทีเดียวคะ คนเก่งด้านศิลป ก็มีน้องอ้อยเล็กกับน้องก้ามกุ้งนี่แหละคะ

ไปก่อนนะคะ บาย บายคะ

ลีลาวดี

เขียนเมื่อ 30 สิงหาคม 2009 14:56 น. ()

มาชื่นชมผลงานของพี่สาวคนเก่งค่ะ

ลีลาวดี

เขียนเมื่อ 30 สิงหาคม 2009 14:57 น. ()

มาชื่นชมผลงานของพี่สาวคนเก่งค่ะ

Vij

เขียนเมื่อ 30 สิงหาคม 2009 15:11 น. ()

สวัสดีจ้าาาาา...คุณแม่คนสวย

ศิลปะบำบัด...ทำให้ร่างกาย จิตใจ และจิตวิญญาณ สอดประสานกันอย่างกลมกลืน >> สมบูรณ์และสมบูรณ์สู่ความสงบ

-------------

เคยเห็นเขานำศิลปะบำบัด...มาใช้กับการลดพฤติกรรมก้าวร้าวของเด็ก...ซึ่งเป็นสิ่งที่ดีมาก เพราะจะทำให้เด็กอารมณ์เย็นลง มีสมาธิ ฝึกความอดทน ศิลปะยิ่งมาผนวกกับพุทธศาสนายิ่งมีคุณค่ายิ่งต่อการพัฒนาคน

ขอบคุณมากค่ะ...

pa_daeng

เขียนเมื่อ 30 สิงหาคม 2009 15:33 น. ()

สวัสดีค่ะ

ป้าแดงเป็นอีกคนที่วาดเขียนไม่เป็น และที่สำคัญ เป็นคนไม่มีสมาธิเอาเสียเลยค่ะ

อ้อยเล็ก

เขียนเมื่อ 30 สิงหาคม 2009 16:24 น. ()

..ค่ะพี่สุ..สมาธิดีแต่สำหรับศิลปะแล้ว ของที่เห็นเป็นส่วนหนึ่งของความพร้อมค่ะ..เมื่อลงมือวาดแล้วเราจะไม่ค่อยอยากลุกไปไหน อุปกรณ์จึงต้องอยู่ใกล้ๆอย่างที่เห็น...ทั่งสีหลากสี จานสี กระป๋องใส่น้ำ ผ้าเช็ดสี พู่กันเบอร์ต่างๆ และจานสีของแต่ละคนจะมีมากกว่า 1 เพราะสีที่ใช้ไม่หมดเราจะไม่ล้างทิ้ง เพราะสามารถผสมน้ำใช้ในภาพต่อไปที่ใช้สีตรงกันได้ค่ะ..