แนวคิดทฤษฎีภาวะผู้นำ

แนวคิดทฤษฎีภาวะผู้นำ

ที่มา : ต้นฉบับหนังสือเพชรแท้แห่งไม้เรียง

จัดทำโดยมูลนิธิร่วมพัฒนาพิจิตร

(จากกิจกรรมอบรมพัฒนาผู้นำ ณ สำนักพุทธัมผาซ่อนแก้ว จ.เพขรบูรณ์ พ.ศ.2549)

1.ผู้นำ เป็นผู้ที่มีศิลปะที่สามารถมีอิทธิพลเหนือคนอื่นและนำบุคคลเหล่านั้นไปโดยได้รับความไว้วางใจและ เชื่อมั่นอย่างเต็มที่พร้อมทั้งให้ความเคารพนับถือให้ความร่วมมือและให้ความมั่นใจในตัวผู้นำอย่างจริงจัง

2.ภาวะผู้นำ เป็นศิลปะหรือความสามารถของบุคคลหนึ่งที่จะจูงใจ หรือใช้อิทธิพลต่อบุคคลอื่นในสภาพการณ์ต่าง ๆ เพื่อปฏิบัติการและอำนวยการ โดยใช้กระบวนการสื่อความหมายให้ร่วมใจกับตนดำเนินการจนกระทั่งบรรลุผลสำเร็จตามวัตถุประสงค์และเป้าหมายที่กำหนดไว้

3.มนุษย์ทุกคน มีภาวะผู้นำมาตั้งแต่เกิดและได้รับการปรุงแต่งโดยการอบรมสั่งสอนทาง การศึกษาทำให้เกิดภาวะผู้นำพื้นฐานขึ้นในตัว สิ่งแวดล้อมต่าง ๆ สามารถทำให้ภาวะผู้นำพื้นฐานนั้นแปรเปลี่ยนไปได้อีกไม่ว่าจะทาง

4.ทฤษฎีเกี่ยวกับภาวะผู้นำแยกได้หลายแนวคิด แต่แนวคิดที่สำคัญ คือ ผู้นำตามทฤษฎีพฤติกรรมและผู้นำตามทฤษฎีคุณลักษณะของผู้นำ

5.การแบ่งประเภทของผู้นำ ตามลักษณะพฤติกรรมมีหลายวิธีตามลักษณะต่าง ๆ

6.คุณลักษณะที่สำคัญของผู้นำที่ดี จะส่งผลต่อประสิทธิภาพและประสิทธิผลของการปฏิบัติงานขององค์กรหรือหน่วยงาน

ภาวะผู้นำ (Leadership)

ได้มีผู้ให้ความหมายของภาวะผู้นำไว้หลายประการ

1. ผู้ที่มีอำนาจเหนือผู้อื่นและอำนาจนี้ช่วยให้ผู้นำสามารถปฏิบัติงานซึ่งเขาไม่สามารถปฏิบัติคนเดียวได้สำเร็จ และทำให้ผู้ตามยอมรับและเต็มใจปฏิบัติตาม

2. ความสัมพันธ์ระหว่างคนคนหนึ่ง(ผู้นำ)กับกลุ่ม(ผู้ตาม) ที่มีประโยชน์ร่วมกันและพฤติกรรมตนอยู่ภายใต้ การอำนวยการและการกำหนดแนวทางของผู้นำ

3. ศิลปะของการบอก ชี้แนะ ผู้ร่วมงานหรือผู้ใต้บังคับบัญชาให้ปฏิบัติหน้าที่ตามหน้าที่ ด้วยความเต็มใจ และกระตือรือร้น

ผู้นำ (Leader)

ความหมายของคำว่าผู้นำ ซึ่งตรงกับภาษาอังกฤษว่า "Leader" ได้มีผู้ให้ความหมายไว้ในลักษณะต่าง

1.ผู้นำ คือ บุคคลซึ่งได้รับการแต่งตั้งขึ้นหรือได้รับการยกย่องขึ้นให้เป็นหัวหน้าผู้ตัดสินใจ (Decision Maker)

2. ผู้นำ คือ บุคคลใดบุคคลหนึ่งในกลุ่มคนหลาย ๆ คนที่มีอำนาจอิทธิพลหรือความสามารถในการจูงใจ

3. ผู้นำ คือ ผู้ที่มีอิทธิพลในทางที่ถูกต้องต่อการกระทำของผู้อื่นมากกว่าคนอื่น ๆ ในกลุ่มหรือองค์กร

4. ผู้นำ คือ ผู้ที่ได้รับการเลือกตั้งจากกลุ่มเพื่อให้เป็นหัวหน้า

5. ผู้นำ เป็นคนเดียวในกลุ่มที่จะต้องทำหน้าที่เป็นผู้นำผู้ประสานงานกิจกรรมภายในกลุ่ม

บทบาทและหน้าที่ของผู้นำ (Leadership Role) 14 ประการ

1.ผู้นำในฐานะผู้บริหาร(The Leader as Executive)

2.ผู้นำในฐานะผู้วางแผน (The Leader as Planner)

3.ผู้นำในฐานะผู้กำหนดนโยบาย (The Leader as Policy Maker)

4.ผู้นำในฐานะผู้ชำนาญการ (The Leader as Expert)

5.ผู้นำในฐานะตัวแทนของกลุ่มเพื่อติดต่อกับภายนอก (The Leader as External Group Representative)

6.ผู้นำในฐานะผู้ควบคุมความสัมพันธ์ภายใน (The Leader as controller of Internal Relations)

7.ผู้นำในฐานะผู้ให้คุณให้โทษ (The Leader as Purveyor of Rewards Punishments)

8.ผู้นำในฐานะผู้ไกล่เกลี่ย (The Leader as Purveyor of Rewards and )

9.ผู้นำในฐานะที่เป็นบุคคลตัวอย่าง (The Leader as Exemplary)

10.ผู้นำในฐานะสัญลักษณ์ของกลุ่ม (The Leader as Symbol of the Group)

11.ผู้นำในฐานะตัวแทนรับผิดชอบ (The Leader as substitute for Individual Responsibility)

12.ผู้นำในฐานะผู้มีอุดมคติ (The Leader as Ideologist)

13.ผู้นำในฐานะบิดาผู้มีแต่ความกรุณา (The Leader as Father Figure)

14.ผู้นำในฐานะผู้รับความผิดแทน(The Leader as Scapegoat)

จากแนวคิดเรื่องผู้นำนี้ ได้สรุปความหมายและคุณลักษณะของผู้นำ เพื่อให้เป็นข้อคิดของผู้ที่เป็นผู้นำอยู่แล้วหรือคนที่คิดว่าจะเป็น ว่าควรปฏิบัติตนอย่างไรจึงจะเหมาะสม เพราะประสบการณ์ที่ผ่านมาจากการทำงานมาหลายสิบปี ได้เห็นการปฏิบัติตนของผู้บริหาร/ผู้นำองค์กรมามากมายทั้งที่ประสบความสำเร็จและผู้ที่ล้มเหลว จนกระทั่งข้าพเจ้าได้พัฒนาตนเองจากครู เป็นสายบริหารสถานศึกษา ผู้ช่วยผู้อำนวยการ รองผู้อำนวยการ ( พ.ร.บ.ครูและบุคลากร พ.ศ.2547) จนปัจจุบัน เป็นผู้อำนวยการสถานศึกษา มีความเห็นว่าผู้บริหารต้องมีคุณลักษณะอย่างไร ทำอย่างไรให้ทุกคนที่อยู่ภายใต้การดูแลและรับผิดชอบของเราร่วมมือกันทำงานจนเป็นผลสำเร็จตามเป้าหมายขององค์กร หน่วยเหนือ หรือชุมชนที่อยู่ของนักเรียน ผู้ปกครองและสังคมโดยรอบที่มีส่วนได้ส่วนเสียในการจัดการศึกษาให้การยอมรับ สิ่งต่างๆเหล่านี้ผู้บริหาร/ผู้นำพึงระลึกและใคร่ครวญอยู่เสมอ.....ขอบคุณครับ

(งานนำเสนอ ดร.ดิศกุล เกษมสวัสดิ์ วันที่ 11 กรกฎาคม 2552 เวลา 15.00 น)

เขียนใน GotoKnow โดย ประเสริฐ
ใน เรียนรู้สู่บริหาร

คำสำคัญ (Tags): #แนวคิดทฤษฎีภาวะผู้นำ

หมายเลขบันทึก: 275865เขียนเมื่อ 12 กรกฎาคม 2009 15:39 น. ()แก้ไขเมื่อ 20 มิถุนายน 2012 23:01 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่าน