คุณอรพรรณ เบ็ญโกบ ได้นำเสนอกรณีศึกษาการวางแผนการดูแลแต่ละครอบครัว ให้เพื่อนๆใน คลินิคเวชปฏิบัติครอบครัว กลุ่มงานเวชกรรมสังคม โรงพยาบาลหาดใหญ่ ในบ่ายวิชาการคะ
ชื่อผู้ป่วย:
นางว.
อายุ
86
ปี
การเจ็บป่วย:
โรคหอบหืดมานานประมาณ
10
ปี,
โรคหัวใจและโรคความดันโลหิตสูงมาประมาณ
1
ปี
ตาเป็นต้อกระจกและหูทั้งสองข้างฟังไม่ชัด
•ชื่อผู้ป่วย:
นาย ก.
ซึ่งเป็นหลานชาย
อายุ
34
ปี
การเจ็บป่วย:
มีปัญหาความพิการปัญญาอ่อนระดับปานกลาง
ทางสติปัญญา/การเรียนรู้ระดับ
4
ตั้งแต่แรกเกิดและมีโรคประจำตัวเป็นโรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูงมา
3
ปี
ข้อมูลสมาชิกครอบครัวและผังเครือญาติ
Øครอบครัวของนางว.ลูกๆ
ไม่ค่อยช่วยเหลือด้านการเงินจะมีเพียงบุตรสาวที่ให้เงินนางว.
2-3
เดือนต่อครั้ง
ครั้งละ
300-500
บาท
Øค่าใช้จ่ายส่วนตัวและค่าใช้จ่ายในบ้าน
นางว.จะเป็นผู้รับผิดชอบโดยอาศัยเงินจากชาวบ้านที่ให้ในทุกวันเฉลี่ยวันละ
100
บาทและเงินช่วยค่าน้ำ
ค่าไฟจากผู้ที่มาอาศัยอยู่ชั้น
2
เดือนละ
300-400
บาท
Øนางว.ยังมีผู้บริจาคชะกาต
(ทาน)
ให้ทุกวันพฤหัสบดีสัปดาห์ละ
50
บาทและทุกปีจะได้รับบริจาคชะกาต
(ทาน)
จากร้านสลามะ
จำนวน
4,000
บาท
Øนางว.มีเพื่อนสนิทอายุรุ่นเดียวกันในชุมชนคือ
นาง น.ซึ่งจากการถามญาติผู้ดูแลนาง
น.พบว่า
ส่วนใหญ่นาง
น.จะให้เงินและอาหารกับนางว.ทุกครั้งที่มาหาที่บ้าน
Øนางว.เล่าให้ฟังว่า
“ลูกๆ
ไม่ค่อยมาหาเพราะอยู่ไกล
เรื่องของกินส่วนใหญ่คนอื่นให้กินไม่ได้ไปขอหรอกนะเค้าให้เองเงินก็เหมือนกัน”
Øส่วนการรักษาพยาบาลของตนเองและหลานไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายเนื่องจากใช้บัตรทองผู้สูงอายุและผู้พิการ
หากมีปัญหาเจ็บป่วยหรือปัญหาในโรคที่เป็นอยู่จะไปรับบริการที่ศูนย์บริการสาธารณสุข
27
จันทร์ฉิมไพบูลย์ตลอด
แต่ขณะนี้นางว.ขาดผู้ดูแล
โดยนางว.เจ็บป่วยเป็นโรคหอบหืดที่ต้องใช้พ่นยาซึ่งปัญหาก็คือผู้ป่วยใช้ยาพ่นไม่เป็นจึงไม่เคยใช้เมื่อมีอาการเหนื่อยเลย
หากมีปัญหาเรื่องการเงินจะไม่เคยพึ่งผู้อื่นเนื่องจากคิดว่าปัจจุบันคนอื่นก็ให้เงินตนใช้อยู่แล้ว
จึงใช้จ่ายเฉพาะที่จำเป็น
ไม่ยืมเงินผู้อื่นเพราะผู้ป่วยบอกว่า
“ยืมแล้วคงไม่มีปัญญาใช้คืนเขา”
นางว.บอกว่า
“ไม่เคยได้รับเงินสวัสดิการผู้สูงอายุเลยและนายก.ก็ไม่เคยได้รับเงินช่วยเหลือผู้พิการเช่นกัน”
ตัวอย่าง
การวางแผนแต่ละครอบครัว
ครอบครัว นาง ว. – นาย ก.
Needs
คนไข้และครอบครัว
needs
ที่ 1
นางว.
ต้องการพ่นยาได้อย่างถูกต้องและต้องการทราบถึงปัจจัยที่ทำให้อาการหอบหืดกำเริบ
ข้อมูลสนับสนุน
Subject
data
ผู้ป่วยบอกว่า
·
“ยาพ่นมีเยอะเลยแต่ใช้ไม่เป็น”
·
“ไม่เคยใช้เลยได้มาทุกครั้งที่ไปหาหมอ”
·
“ทำไม่เป็นหรอก
เวลาหอบก็ดมยาเอา นี่ไงยาดมเต็มเลย”
·
“ถึงเวลามันจะหอบมันก็หอบ
ไม่รู้ทำไง หอบมากตอนทำอะไรๆ”
·
“จะหอบมากหากเดิน
ล้างจานใบเดียวบางทีก็หอบแล้ว”
พยาบาลที่ศูนย์ฯ 27
บอกว่า
·
“ยายเค้ามาเอายาตลอดนะแต่พอสอน
ยายเค้าก็ไม่เข้าใจเพราะแกฟังไม่ได้ยิน
แกใช้ยาพ่นไม่เป็นหรอก”
Object
data
·
จากการสังเกตพบว่ายาพ่นที่ได้รับมาจากศูนย์ฯ 27
อยู่เต็มหลอดทุกอัน
·
เมื่อพยาบาลส่งยาพ่นให้ผู้ป่วยทดลองใช้ผู้ป่วยหยิบไปดูและส่ายหน้า
|
·
จากการสังเกตครั้งแรกที่เข้าบ้าน (6/7/50)
ผู้ป่วยนั่งกินขนมใกล้กับแมวซึ่งเป็นปัจจัยทำให้หอบมากขึ้นแต่ผู้ป่วยไม่เลี่ยงและเมื่อลุกเดินมาเพื่อรับพยาบาลหน้าบ้าน
ผู้ป่วยจะหอบมากแต่กลับหยิบยาดมขึ้นมาดมแทนการใช้ยาพ่น
·
จากการใช้แบบประเมินการควบคุมโรคหืด (ACTTM)
ของสมาคมสภาองค์กรโรคหืดแห่งประเทศไทย ผู้ป่วยได้คะแนนรวม
14
คะแนนซึ่งแปลผลได้ว่าควบคุมโรคหืดได้ไม่ดีนัก
Outcomes
และเกณฑ์
1.
ผู้ป่วยพ่นยาด้วยตนเองได้อย่างถูกต้อง
2.
ผู้ป่วยทราบถึงปัจจัยที่ทำให้อาการหอบหืดกำเริบ
เกณฑ์
1.
ผู้ป่วยสามารถสาธิตย้อนกลับวิธีการพ่นยาที่ถูกต้องได้
2.
ผู้ป่วยบอกว่า “ทุกครั้งที่หายใจหอบจะพ่นยาแทนการดมยาหลอด”
3.
สังเกตพบว่าปริมาณยาพ่นที่ผู้ป่วยมีลดลงสอดคล้องกับจำนวนวันที่ใช้ไป
4.
ผู้ป่วยพกยาพ่นติดตัวตลอดเวลาแทนการพกยาดมหลอด
|
5.ผู้ป่วยบอกได้ว่าอะไรที่ทำให้อาการหอบกำเริบขึ้นไม่น้อยกว่า
3
ชนิด
กิจกรรมการพยาบาล
1.
สร้างสัมพันธภาพพร้อมแนะนำตัวทุกครั้งที่เข้าเยี่ยมผู้ป่วยเพื่อให้ผู้ป่วยเกิดความคุ้นเคย
กล้าซักถามข้อสงสัย
2.
บอกวัตถุประสงค์ในการเข้าเยี่ยมครั้งนี้
3.
แนะนำให้ผู้ป่วยทดลองซ้อมการหายใจเข้าและออกแบบธรรมดา ไม่ต้องรีบ
จากนั้นให้ผู้ป่วยทดลองหายใจเข้าให้ลึกที่สุดเท่าที่จะทำได้
ประมาณ 3-4
รอบและสุดท้ายให้ผู้ป่วยฝึกการกลั้นหายใจ
4.
แนะนำวิธีการถือหลอดยาพ่นและประโยชน์ของยา
Ø
นำยาพ่นที่ผู้ป่วยมีอยู่ในบ้านมาวางไว้หน้าผู้ป่วยจากนั้นพยาบาลถือท่าที่ถูกต้องไว้
1
อันและให้ผู้ป่วยถือหลอดยาตามพยาบาลด้วยมือด้านที่ถนัดไว้
1
อันและเพื่อให้ผู้ป่วยเกิดความคุ้นชินกับการถือหลอดพ่นยา
|
บอกผู้ป่วยว่ายาที่กำลังถืออยู่นี้เป็นยาสำหรับพ่นเพื่อบรรเทาอาการหอบเหนื่อยของผู้ป่วยหยิบยาดมหลอดที่ผู้ป่วยพกติดตัวตลอดเวลาขึ้นมาพร้อมกับบอกผู้ป่วยว่ายาดมอันนี้แก้คัดจมูก,
แก้
Ø
เวียนหัวแต่ไม่ได้ช่วยให้อาหารหอบเหนื่อยลดลง