CoP กับ บล็อก (ภาคแรก)
สวัสดีค่ะ
สวัสดีวันปีใหม่ไทย วันสงกรานต์ แล้วแต่ว่าที่ไหนจะเรียกว่าอะไร
แต่โดยรวมๆ แล้วเป็นวันดี เป็นวันที่จะได้ทำบุญ พบปะญาติพี่น้อง ได้ยินเสียงหัวเราะ เห็นรอยยิ้ม และเจอความสุขใจ แต่วันนี้อาจจะมีใครหลายคนได้สิ่งเหล่านี้ไม่เต็มเปี่ยมนัก ด้วยเหตุใดก็ตาม แต่อยากกล่าวว่าประเทศนี้ยังต้องการการรักษา เยี่ยวยา และทำนุบำรุงต่อจากนี้อีกมาก หากท่านมีจิตใจเหนื่อยล้า สมองตึงเครียดแล้วไซร้ ใครเล่าจะทำให้ทุกอย่างดีขึ้น
ออกนอกเรื่องไปพอสมควร จริงๆ แล้ววันนี้ต้องการเขียนเรื่องที่อยู่ในความสนใจของใครหลายๆ คน
อย่าคิดไกลค่ะ สิ่งที่จะเขียนคือเรื่อง CoP กับ บล็อก ไม่เกียวกับการเมืองค่ะเพราะเมื่อคุยเรื่องการเมืองมักปวดหัวตัวร้อน สมองทำงานช้ากว่าปกติค่ะ ^_^
จึงขอคุยเรื่อง CoP ค่ะ
CoP หรือ Community of Practice หรือ ชุมชนแนวปฏิบัติ
กล่าวตามหนังสือ
หากอธิบายตามหนังสือผู้บริหารองค์กรอัจฉริยะ ฉบับนักปฏิบัติ โดย ศ.นพ.วิจารณ์ พานิช หน้า 148 จะสามารถอธิบายได้ว่า "เป็นเครื่องมือที่ทรงพลัง ต่อการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ประสบการณ์ในการปฏิบัติเรื่องใดเรื่องหนึ่ง เป้าหมายของชุมชนแนวปฏิบัติมี 2 ด้าน คือ การแลกเปลี่ยนเรียนรู้โดยตรง กับ ด้านการเกิด ชุมชน หรือ มิตรไมตรีระหว่างสมาชิก ชุมชนแนวปฏิบัติที่เข้มแข็งจะมีสัดส่วนที่เหมาะสมระหว่างเป้าหมายทั้งสองด้าน ซึ่งความเหมาะสมขึ้นอยู่กับสถานการณ์หรือรายละเอียดหลากหลายด้าน"
กล่าวตามใจฉัน
แต่หากจะัให้สี่อธิบายตามความเข้าใจ ชุมชนแนวปฏิบัติ คือ ชุมชน หรือ กลุ่มของนักปฏิบัติงานประจำ ซึ่งมารวมตัวกันขึ้น โดยมีวัตถุประสงค์เรื่องใด เรื่องหนึ่ง ร่วมกัน และดำเนินการแลกเปลี่ยนความรู้ ข้อมูล ประสบการณ์ รวมทั้งต่อยอดความรู้เหล่านั้นออกไป ส่งผลให้เกิดความเข้าใจเพิ่มมากขึ้น เกิดการพัฒนางาน จิตใจ และเกิดความสัมพันธ์อันดีต่อกัน
อย่างเช่น กลุ่มของพยาบาลผู้ดำเนินงานด้านโรคเบาหวาน เข้ามารวมตัวกันเพื่อแลกเปลี่ยนประสบการณ์ด้านการดูแลผู้ป่วยเบาหวาน หรือ กลุ่มคุณครูสอนภาษาอังกฤษ มารวมกันขึ้นเพื่อแลกเปลี่ยนเทคนิค วิธีการเรียนการสอน แนวทางการแก้ไขปัญหาของเด็กนักเรียนในการเรียนภาษาอังกฤษ เป็นต้น เป็นกลุ่มที่เติมเต็มกันและกัน
หรือ
เป็นกลุ่มคนที่รวมตัวกันขึ้นเพื่อศึกษาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในเรื่องที่สนใจเรื่องเดียวกัน ซึ่งอาจจะไม่ได้เกี่ยวข้องกับงานประจำที่ทำ เช่น กลุ่มที่ศึกษาเรื่องการปลูกกล้วยไม้ มารวมตัวกันเพื่อแลกเปลี่ยนวิธีการเลี้ยงกล้วยไม้ชนิดต่าง กลุ่มของคุณแม่มือใหม่ มารวมตัวเพื่อถ่ายทอดประสบการณ์เรื่องราวของการเลี้ยงดูบุตร หรือกลุ่มชอบท่องเที่ยวก็จะมาแลกเปลี่ยนประสบการณ์การไปท่องเที่ยวตามสถานที่ต่างๆ เป็นต้น
ขั้นตอนของการสร้าง CoP
- จัดตั้ง CoP นำร่อง
- ประชุมครั้งที่ 1
- สรุปการประชุมและแจกจ่ายผลการประชุมให้สมาชิกและกระจายข่าวการจัดตั้ง เพื่อหาสมาชิกเพิ่ม
- แสวงหาเทคโนโลยีเพื่อใช้ติดต่อสื่อสารระหว่างสมาชิกในองค์กร
- ประชุมครั้งที่ 2
- ประชุมครั้งที่ 3-4
- จัดบรรยายประสบการณ์ในองค์กรเพื่อเสวนาเกี่ยวกับความก้าวหน้าและปัญหาในการดำเนินงาน
- ดำเนินการประชุมต่อ จนถึงครั้งที่ 6-7 แล้วจึงเชิญผู้เชี่ยวชาญด้าน CoP เยี่ยมชมเพื่อประเมินความแข็งแกร่งของกลุ่ม
ขั้นตอนด้านบนเป็นการดำเนินงานเพื่อสร้าง CoP ซึ่งสี่คิดว่าเหมาะสำหรับ CoP ที่อยู่ภายในองค์กรเดียวกัน และค่อยๆ ขยายจนสมาชิกเพิ่มมากขึ้น ซึ่งอาจจะมีสมาชิกภายนอกองค์กรมาเพิ่มได้ในอนาคตต่อไป แต่การสร้าง CoP ด้วยกระบวนการนี้อาจจะต้องใช้แรงและพลัง รวมทั้งความสามัคคีมากอยู่สักหน่อย ชุมชนนี้จึงจะสามารถเติบโตและแข็งแกร่งได้
CoP กับ บล็อก
เมื่อพิจารณาขั้นตอนทั้งหมดแล้วจึงนำมาวิเคราะห์ว่ากระบวนการสร้าง CoP ข้างต้น สามารถนำมาประยุกต์ใช้กับบล็อกบ้างได้หรือไม่้
คำตอบคือได้ แต่อาจจะลดกระบวนการหรือขั้นตอนลง เหลือเพียง
- จัดตั้ง CoP นำร่อง
- แสวงหาเทคโนโลยีเพื่อติดต่อสื่อสารแลกเปลี่ยนระหว่างสมาชิก (บล็อก)
- กระจายข่าวการตั้ง CoP และรับสมัครสมาชิกเพิ่ม (บล็อก)
- แลกเปลี่ยนเรียนรู้โดยใช้เทคโลยี (บล็อก)
- ดำเนินการจัดกิจกรรมเพื่อพบปะ กระชับความสัมพันธ์ เพิ่มความแข็งแกร่งให้ CoP
วิธีการสร้าง CoP โดยใช้บล็อก
เมื่อตัดกระบวนการเหลือเพียงเท่านี้ จึงพิจารณาต่อถึงวิธีการสร้าง CoP โดยใช้บล็อก (พิจารณาจาก GotoKnow.org ซึ่งแม้ว่าขณะนี้ยังไม่มีเทคโนโลยีมารองรับเรื่องนี้โดยตรง แต่ในอนาคตทีมงานกำลังพัฒนาเรื่องนี้อยู่ ) สิ่งที่คิดขึ้นจึงเป็นเพียงการดำเนินการสร้าง CoP ภายใต้เทคโนโลยีที่มีในปัจจุบันเท่านั้นค่ะ
แบ่งการจัดตั้ง CoP ออกเป็น 3 วิธีการ
วิธีการที่ 1
- รวมกลุ่มจัดตั้ง CoP กำหนดวัตถุประสงค์ที่ชัดเจนของกลุ่ม
- ใช้บล็อกเป็นเครื่องมือแลกเปลี่ยนเรียนรู้ เปิดบล็อกภายใต้ชื่อองค์กร หรือชื่อกลุ่มที่จัดตั้งขึ้น เปิดเพียงบล็อกเดียวก็เพียงพอ
- เพิ่มชื่อผู้ร่วมเขียน ให้หนึ่งบล็อกสามารถเขียนได้หลายๆ คน
- เขียนบันทึกแลกเปลี่ยนเรียนรู้ตามประเด็นที่กำหนด หรือตามวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้ โดยต้องระบุชื่อผู้เขียนที่ส่วนท้ายบันทึกทุกครั้ง
- แลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างกันในช่องแสดงความคิดเห็น
- หากต้องการสมาชิกเพิ่มให้กระจายข่าว ประชาสัมพันธ์รับสมัครสมาชิกผู้ร่วมเขียนเพิ่มเติม
- เขียนบันทึกและแลกเปลี่ยนเรียนรู้อย่างสม่ำเสมอ
- นัดพบเพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้และกระชับความสัมพันธ์
ปล.กรณีที่มีการเขียนบันทึกเพื่อต่อยอดความรู้มาจากบันทึกใดบันทึกหนึ่งนั้นควรใส่ลิงค์เพื่อโยงกลับไปหาบันทึกนั้นด้วย
วิธีการเพิ่มชื่อผู้ร่วมเขียน
- คลิกแผงควบคุม
- คลิกผู้ช่วย
- เพิ่มชื่อผู้ช่วย ซึ่งจะสามารถเข้ามาเขียนบันทึกในเรื่องที่ทางกลุ่มกำหนดไว้ได้
เพียงเท่านี้บล็อกของท่านก็จะมีสมาชิกในทีมมาร่วมกันเขียนบันทึกเรื่องต่างๆ ที่เกี่ยวข้องแล้ว
วิธีการนี้ เป็นวิธีการที่สะดวกมากในการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกันในเรื่องใดเรื่องหนึ่งที่กำลังศึกษา สะดวก รวดเร็ว ไม่ยุ่งยากในการติดตามหาบล็อกหรือบันทึก เพียงบล็อกเดียวก็สามารถแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างสมาชิกทุกคนในกลุ่มได้แล้ว
เช่น มีการรวมกลุ่มกันของกลุ่มพับกระดาษ ก็จะมีผู้ที่มีความสามารถด้านการพับกระดาษหลายๆ ท่าน ซึ่งอาจจะไม่ได้อยู่องค์กรเดียวกัน แต่ติดต่อกันอย่างสม่ำเสมอ จัดตั้ง CoP เรื่องการพับกระดาษ
เข้ามาเขียนเกี่ยวกับวิธีการการพับกระดาษในแบบใหม่ๆ ที่แต่ละท่านคิดค้นขึ้นมา
แลกเปลี่ยนกันอยู่เสมอ ทำให้ไม่ต้องไปเสียเวลาติดตามว่าขณะนี้ใครคิดค้นวิธีการพับกระดาษแบบใหม่ๆ ไปถึงไหนกันแล้ว
และยังมีการแลกเปลี่ยนแสดงความคิดเห็นไว้ในช่องแสดงความคิดเห็นได้
เพียงเท่านี้ท่านก็สามารถสร้าง CoP ได้ง่ายๆ อีกวิธีการหนึ่งแล้ว
ท้ายบันทึก
วิธีการที่ 2 และ 3 นั้นอยู่ในบันทึกเรื่อง CoP กับบล็อก (ภาคสอง) ค่ะ ต้องขออภัยในความไม่ต่อเนื่อง แต่เนื่องจากถ้ารวมไว้ในบันทึกเดียวจะยาวมาก
สี่ยังขี้เกียจอ่านเลยค่ะ จึงตัดใจแบ่งเป็น 2 บันทึก หากท่านใดเคยเข้ามาแล้วต้องขอโทษด้วยนะค่ะ ที่แปลกไปค่ะ
อย่ารอช้าเลยค่ะ ตามไปดูกันสิว่าเด็กช่างสงสัยคนนี้เขียนอะไรต่อไปใน CoP กับบล็อก (ภาคสอง) ^_^
ขอบคุณค่ะ
อ้างอิง
หนังสือผู้บริหารองค์กรอัจฉริยะ ฉบับนักปฏิบัติ โดย ศ.นพ.วิจารณ์ พานิช
หนังสือการจัดการความรู้ ฉบับนักปฏิบัติ โดย ศ.นพ.วิจารณ์ พานิช
หนังสือ KM วันละคำ โดย ศ.นพ.วิจารณ์ พานิช
และขอบคุณบันทึกของสมาชิกชาว GotoKnow.org ทุกๆ บันทึกค่ะ
ความเห็น (13)
สวัสดีค่ะน้องสี่
- อ่านคร่าว ๆพอเข้าใจว่าต้องทำอะไรบ้าง
- มีประโยชน์อย่างไร เพื่ออะไร
- ขอขอบคุณมากค่ะ
- วันนี้พี่คิมพยายามจะเขียนบันทึกแห่ง..ความสุขอีกหลายบันทึกค่ะ
- ไม่มีใครอ่านก็ไม่เป็นไร
- แต่..มันเป็นความรู้สึกที่มีความสุขค่ะ
สวัสดีค่ะคุณครูคิม
ขอบคุณค่ะ
บันทึกของคุณครูคิมมีคนตามอ่านแน่นอนค่ะ อย่างน้อยก็สี่หนึ่งคน แต่เดี๋ยวตามไปนะค่ะ กว่าจะเขียนบันทึกนี้เรียบร้อยเล่นไปซะหลายชั่วโมงเลยค่ะ
ขอบคุณค่ะ
- กำลังคิดรูปแบบการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ผ่าน blog สำหรับเครือข่ายดูแลคนไข้ระยะสุดท้ายอยู่เลย ขอบคุณน้องสี่สำหรับบันทึกนี้มากครับ
- หลังจากช่วยกันเขียนบันทึกในประเด็นที่กำหนดแล้ว คงต้องมีคนทำหน้าที่สรุปบทเรียนไว้สักที่และโยงไปยังบันทึกต้นทางด้วย
CoP นี่ ไม่จัดตั้งกลุ่มได้ไหมครับ ... น่าจะเป็นการพูดคุยกันอย่างแนบเนียน เป็นธรรมชาติ เสมือนว่า ไม่ได้จัดตั้งกลุ่มขึ้นมาคุยเฉพาะเรื่อง
มองเห็น ... คิด ... แล้วก็เขียนเพียงลำพัง ครับ
แค่หาเรื่องสงสัยเองนะ :)
สวัสดีค่ะอาจารย์หมอเต็มศักดิ์
ขอบคุณมากค่ะอาจารย์หมอ
สี่ขออนุญาตนำคำแนะนำไปเพิ่มไว้ในบันทึกแล้วนะค่ะ
ขอบคุณค่ะ
สวัสดีค่ะอาจารย์Wasawat Deemarn
กรณีนี้สี่เคยถามอาจารย์จันทวรรณค่ะ ท่านบอกว่าการคุยกันเนียนๆ โดยไม่กำหนดวัตถุประสงค์ของกลุ่มออกมาให้ชัดเจนสักอย่างนั้น น่าจะเรียกว่าชุมชนเฉยๆ ค่ะ
แต่สำหรับชุมชนแนวปฏิบัตินั้นน่าจะมีการกำหนดเรื่องที่สนใจเหมือนกันมาสักหนึ่งเรื่อง แล้วก็คุยเรื่องนี้เป็นหลัก แต่ก็ยังสามารถคุยเรื่องอื่นได้ด้วยค่ะ
แต่ถ้าคิด เขียน ขึ้นมาเพียงลำพังโดยมีการจัดการกับบล็อกของตนเองเป็นอย่างดีนั้น สี่ว่าคงอยู่ในวิธีการที่ 3 ค่ะ เป็นเหมือน CoP แบบหลวมๆ นะค่ะ ไม่ยึดติดมากค่ะ
ขอบคุณค่ะ
สวัสดีครับ :)
งั้นสถานะการพูดคุยของผม ณ ที่แห่งนี้ เป็นแค่อยู่ในชุมชนเฉย ๆ จริง ๆ ด้วยครับ
เลือกวิธีที่ "อิสระ" ไม่ยึดติดมากที่สุด ปล่อยวางได้ง่าย
คุยเป็นเรื่องราวมาก ๆ ก็ใกล้เคียงกับการประชุม สัมมนา หาคำตอบบางอย่าง เป็นทางการ หรือไม่เป็นทางการแต่ให้ได้ข้อสรุป
ขอบคุณครับ :)
สวัสดียามเช้าค่ะอาจารย์ Wasawat Deemarn
สถานะของอาจารย์สำหรับคนอื่นเป็นอย่างไรไม่ทราบนะค่ะ
แต่สำหรับทุกบันทึกของสี่นั้นอาจารย์เป็นที่ปรึกษาโครงการกิติมศักดิ์ค่ะ :)
ไม่ได้ปากหวานนะค่ะ แต่เป็นเรื่องจริงเพราะสี่มัดมือชกอาจารย์มาตั้งแต่บันทึกแรกแล้วค่ะ ^_^
ที่สำคัญสี่เองก็ไม่ได้มี CoP เหมือนกันค่ะ เป็นเพียงคนที่สนใจ คิด และเขียนเท่านั้นค่ะคล้ายๆ อาจารย์และอีกหลายๆ ท่านค่ะ
ขอเรียกว่าเป็นการประชุมกึ่งวิชาการฉบับเจ้าหนูจำไมค่ะ :)
ยังไม่ค่อยรู้ ยังทำไม่ค่อนเป็นเลย
สวัสดีค่ะคุณsaard2552
ยังไม่รู้ ไม่ค่อยเป็นเรื่องอะไร CoP หรือ วิธีการใช้บล็อกค่ะ
รบกวนตอบด้วยจะได้แนะนำถูกค่ะ
อย่าลืมดูคอมเม้นต์อื่นๆ บ้างนะ
เกี่ยวกะการเมือง ท่าทางจะระอุ
ขอบคุณค่ะอาจารย์ธ.วั ช ชั ย
จะพยายามช่วยดูและเมลแจ้งทีมงานค่ะ :)
ดูท่าทางร้อนจริงๆ ค่ะ เพราะแถวบ้านสี่ก็ร้อนเรื่องนี้มากเช่นกัน หันซ้ายก็ใช่ หันขวาก็โดน เลยไม่ออกจากบ้านดีกว่าค่ะ
ขอบคุณค่ะ