อริยทรัพย์ ๗

อริยทรัพย์ ๗ (ทรัพย์อันประเสริฐ, ทรัพย์คือคุณธรรมประจำใจอย่างประเสริฐ – Ariya-dhana : noble treasures)

๑. ศรัทธา (ความเชื่อที่มีเหตุผล มั่นใจในหลักที่ถือและในการดีที่ทำ – Saddha : conduct; virtue)
๒. ศีล (การรักษากายวาจาให้เรียบร้อย ประพฤติถูกต้องดีงาม – Sila : morality; good conduct;  virtue)
๓. หิริ (ความละอายใจต่อการทำความชั่ว – Hiri : moral shame; conscience)
๔. โอตตัปปะ (ความเกรงกลัวต่อความชั่ว – Ottappa : moral dread; fear-to-err)
๕. พาหุสัจจะ (ความเป็นผู้ได้ศึกษาเล่าเรียนมาก – Bahusacca : great learning)
๖. จาคะ (ความเสียสละ เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ – Caga : liberality)
๗. ปัญญา (ความรู้ความเข้าใจถ่องแท้ในเหตุผล ดีชั่ว ถูกผิด คุณโทษ ประโยชน์ มิใช่ประโยชน์ รู้คิด รู้พิจารณา และรู้ที่จะจัดทำ – Panna : wisdom)

อริยทรัพย์ เป็นทรัพย์อันประเสริฐอยู่ภายในจิตใจ ดีกว่าทรัพย์ภายนอก เพราะไม่มีผู้ใดแย่งชิง ไม่สูญหายไปด้วยภัยอันตรายต่าง ๆ ทำใจให้ไม่อ้างว้างยากจน และเป็นทุนสร้างทรัพย์ภายนอกได้ด้วย

ธรรม ๗ นี้ ท่านเรียกว่าเป็น พหุการธรรม หรือ ธรรมีอุปการะมาก (Bakukaradhamma : virtures of great assistance; D.III.282; ที.ปา.11/433/310) เพราะเป็นกำลังหนุนช่วยส่งเสริมในการบำเพ็ญคุณธรรมต่าง ๆ ยังประโยชน์ตนและประโยชน์ผู้อื่นให้สำเร็จได้อย่างกว้างขวางไพบูลย์ เปรียบเหมือนคนมีทรัพย์มาก ย่อมสามารถใช้จ่ายทรัพย์เลี้ยงตนเลี้ยงผู้อื่นให้มีความสุข และบำเพ็ญประโยชน์ต่าง ๆ ได้เป็นอันมาก

 

D.III.163,267; A.IV.5.                                       ที.ป.11/326/264; องฺ.สตฺตก.23/6/5. (อักษรย่อชื่อคัมภีร์)

---

 

พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต)

Dictionary of Buddhism

Phra Brahmagunabhorn (P.A. Payutto) ISBN 974-8357-89-9

พิมพ์ที่ บริษัท เอส.อาร์.พริ้นติ้ง แมส โปรดักส์ จำกัด