สอนงานผ่านบล็อก : 31. วิจัยในงาน
“รู้เขา รู้เรา รบร้อยครั้งชนะร้อยครั้ง” ทุกคนล้วนเคยได้ยินมาแล้วทั้งนั้น แม้จะเป็นศาสตร์โบราณของจีนเป็นภูมิปัญญาตะวันออก ที่มีมานานแล้ว แต่ก็ยังสามารถปรับใช้ได้มาจนถึงปัจจุบัน
แต่หลัก “รู้เขา รู้เรา” นี้ ไม่ได้มีแต่ทางตะวันออกเท่านั้น ทางตะวันตกที่หลายท่านต่างก็เคยได้ยินมาแล้วเช่นกัน ที่มีหลักคิดและหลัการเหมือนกันนั่นก็คือ การวิเคราะห์สวอท ( SWOT Analysis) ซึ่งก็คือการวิเคราะห์ปัจจัยภายใน-ภายนอก อันประกอบไปด้วย
· ส่วนที่ควบคุมได้ อยู่ภายในหรือรู้เรา (S จุดแข็ง - W จุดอ่อน) และ
· ส่วนที่ควบคุมไม่ได้ ภายนอกที่มากระทบหรือรู้เขา (O โอกาส – T อุปสรรคหรือข้อจำกัด)
ไม่ได้เอา"มะพร้าวห้าวมาขายสวน" แต่หลักการและเครื่องมือเหล่านี้ ไม่ได้มีไว้ใช้ในการทำงานเพื่อวิเคราะห์งาน วิเคราะห์ประเด็นปัญหาต่างๆ เพื่อที่จะได้กำหนดแนวทางพัฒนา หรือวางแผนให้เหมาะสมและถูกต้องเท่านั้น แต่สิ่งที่เรามักจะมองข้าม หรือไม่ค่อยให้ความสำคัญ นั่นก็คือการลืมวิเคราะห์ตนเอง เราต้อง “รู้เรา-ภายใน” ให้ได้เสียก่อน ก่อนที่จะไป “รู้เขา-ภายนอก”
วิเคราะห์ตนเองเพื่อ “รู้เรา-ภายใน” ไปเพื่ออะไร ก็เพื่อที่จะได้ “รู้ตนเอง” รู้จุดแข็ง-จุดอ่อนของตัวเราเอง จะได้นำข้อดีหรือจุดแข็งของตนเองมาใช้ให้เกิดประโยชน์ และในขณะเดียวกันเราก็จะได้แก้ไขปรับปรุงจุดอ่อนของตนเอง ว่า “เรายังมีสิ่งใดที่ยังต้องปรับ-ต้องพัฒนาอยู่บ้าง” เพื่อที่จะได้ปรับปรุงตนเองให้ดีขึ้น หรือพัฒนาตนเองให้มีขีดความสามารถในการทำงานให้มากขึ้นนั่นเอง
ถึงแม้ว่า “ในโลกนี้ไม่มีใครสมบูรณ์แบบที่สุด” เป็นข้อสรุปที่ง่ายๆ และตรงกับความเป็นจริงมาก เพราะคนธรรมดาสามัญอย่างเราๆ ท่านๆ ต่างก็จะมีทั้งข้อดีและข้อด้อยอยู่บ้างเป็นของธรรมดา แต่ประเด็นที่สำคัญนั้นอยู่ที่ว่า ใครจะเปิดใจรับรู้ข้อบกพร่องหรือข้ออ่อนด้อยของตัวเองได้มากกว่ากัน เพื่อที่จะยอมรับและปรับปรุงตนเอง ลดข้อด้อยหรือจุดอ่อนตนเองให้มากที่สุด
เราในฐานะนักส่งเสริม-พัฒนา ที่จะลงไปทำงานกับชาวบ้าน-เกษตรกร และหน่วยงาน-คนทำงานในองค์กรต่างๆ เราจะต้องไม่ลืมที่จะพิจารณา-วิเคราะห์ตนเองอยู่เสมอๆ ว่าเรายังมีสิ่งใดที่ยังไม่รู้ ยังไม่เข้าใจ ยังมีสิ่งใดที่เป็นจุดอ่อน เป็นจุดบกพร่องที่ควรปรับปรุง เมื่อพบแล้วก็พยายามหาช่องทางในการพัฒนา-ปรับปรุงให้ดีขึ้นกว่าเดิม อย่างค่อยเป็นค่อยไป อย่าคิดที่จะปิดบัง เพราะไม่เกิดประโยชน์กับตัวเราเลย
จงหันหน้าเข้าหาความเป็นจริง ยอมรับความเป็นจริงเสียตั้งแต่ต้น เพื่อที่จะได้เปิดใจรับ เปิดใจพร้อมที่จะเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ สิ่งที่สิ่งดีๆ แก่ชีวิตของเราให้มากที่สุด อย่าอายที่จะเรียนรู้ หรือไม่อายที่จะบอกใครว่าบางเรื่องเรายังไม่รู้ ขอเพียงเราทำให้ดีที่สุด
หากยังไม่ดีพอก็ปรับปรุงกันใหม่ ไปเรื่อยๆ แต่ก็อย่าลืมว่า “ในโลกนี้ไม่มีใครสมบูรณ์แบบที่สุด” นะครับ (แล้วเราจะสบายใจ)
บันทึกมาเพื่อการแลกเปลี่ยนเรียนรู้
วีรยุทธ สมป่าสัก 27 มีนาคม 2552
เรียนท่านสิงห์ป่าสัก