ภาษิตเมือง อู้กำเมืองกั๋นซักกำน้อ

ภาษิตเมือง คำคนเฒ่าสอน ละอ่อนควรจ๋ำไว้เน้อ...

Happy New Year 2009 มะนาวหวานเองค่า

วานก่อน...มีโอกาสไปนั่งอ่านหนังสือ เพราะรอเพื่อนใน ม.แม่ฟ้าหลวง และก็ได้หยิบหนังสือเก่าพอประมาณ อาจจะเพราะคนหยิบมาอ่านบ่อยหรืออย่างไรก็ไม่ทราบ แต่ดูแล้วอยากเปิดค่ะ...อยากรู้ข้อความ เนื้อหา ในนั้นว่ามีอะไรน่าสนใจ มากกว่าปกแบบพื้นๆ ธรรมดา...

ในนั้น มีคำสุภาษิตแบบล้านนา แบบบ่ะเก่า (โบราณ) เต็มทั้งเล่ม แถมพิเศษกว่านั้น ยังมีตัวอักษร สระแบล้านนา ให้ได้เรียนรู้ ศึกษาด้วยสิ....

แต่ปัญญาอันน้อยนิดของมะนาวหวานนั้นรือ...เหอๆ ขอเก็บอ่านเฉพาะภาษิตล้านนา แบบกำเมืองบ้านเฮาก่อนละกันค่ะ....จะไปอ่านภาษาเมืองเลยก็จะยากไปนิด...เหอๆๆ ....ก็ค่อยเป็นค่อยไปนะคะ....อิอิ
ทั้งๆที่เกิดและโตมาเป็นคนเมืองแต้ๆ แต่ "กำเมืองบ่าเก่า" บางคำก็ไม่เคยมากระทบรูหูมะนาวหวานก็มีค่ะ ดังจะยกมาให้อ่านกันเล่นๆนะคะ....

ก้วย-บ่-สุก-ก๋า-บ่-กิ๋น
(กล้วยไม่สุก กาย่อมไม่กิน)
หมายถึง เมื่อยังไม่ถึงเวลา ของที่ให้ประโยชน์ก็ย่อมไม่มีประโยชน์

กำ-พร้า-ป้อ-ยัง-แควน-กำ-พร้า-แม่-ตี๋น-แขวน-เติ้ง-เยิ้ง
(กำพร้าพ่อยังพอทน กำพร้าแม่เหมือนเท้าแขวน ล่องลอย ไม่มีหลักยึดเหนี่ยว)
หมายถึง กำพร้าพ่อยังดีกว่ากำพร้าแม่เพราะแม่มีความสำคัญในการเลี้ยงดูลูกยิ่งนัก

กิ๋น-แล้ว-หื้อ-เก็บ-เจ็บ-แล้ว-หื้อ-จ๋ำ
(กินเสร็จแล้วควรเก็บให้เรียบร้อย เมื่อเจ็บก็ควรจำไว้เป็นบทเรียน)
หมายถึง ให้รู้จักทำอะไรอย่างรอบคอบ เรียบร้อย และควรเก็บจำไว้เป็นประสบการณ์ต่อไปวันหน้า

บ่า-ดี-กิ๋น-ก่อน-ตาน-บ่า-ดี-มาน-ก่อน-แต่ง
(อย่ากินก่อนถวายพระ อย่าริท้องก่อนแต่ง)
หมายถึง ทำให้ถูกตามขั้นตอนที่ควรทำ อย่าชิงสุกก่อนห่าม

กิ๋น-แล้ว-ลืม-อยาก-ปาก-แล้ว-ลืม-กำ
(กินแล้วก็ลืมหิว พูดแล้วลืมคำที่พูด)
หมายถึง ได้ดีแล้วอย่าลืมเมื่อลำบาก พูดออกไปแล้วอย่าลืมสัจจะวาจา

เก็บ-ผั๋ก-ลวด-หั๊ก-หลัว (เก็บผักเสร็จแล้วก็ไปหักฟืนด้วยไม่ต้องมาทำทีละอย่าง)
หมายถึง รู้จักใช้โอกาสที่มีอยู่ ให้เป็นประโยชน์

แก่น-ต๋า-ตั๋ว-ควัก-ออก-เอา-บ่า-กอก-ยัด-เข้า
(ลูกตาตัวเองดีๆดันควักออก เอามะเหงกใส่แทน)
หมายถึง มีของดีอยู่กับตัวแตกลับไม่รู้จักคุณค่า ไม่รู้จักใช้ กลับไปหาสิ่งที่ไร้ค่ามาแทน

ข้าม-ขัว-บ่-ป้น-บ่-ดี-ฟั่ง-ก้ม-แยง-เงา
(ยังข้ามน้ำไม่พ้นสะพานดี อย่าเพิ่งรีบชะโงกมองเงาในน้ำ เพราะจะตกสะพานเอา)
หมายถึง ทำอะไรยังไม่สำเร็จ อย่าเพิ่งโอ้อวด

คน-ง่าว-บ่-มี-คน-ผญ๋า-ดี-ก่อ-ง่อม
(ไม่มีคนโง่ คนฉลาดก็เหงา)
หมายถึง เป็นธรรมดา ความโง่กับความฉลาดนั้น เป็นของคู่กัน

งัว-เลือก-หญ้า-นาน-ตุ้ย
(วัวเลือกหญ้ามักอ้วนช้า)
หมายถึง คนที่เลือกงาน มักไม่ก้าวหน้า

......อ่านมาหลายภาษิตแล้ว พอได้อะไรมั่งไหมคะ....มะนาวหวานจะขยันเข้าไปหามาอ่านอีกเยอะๆ อย่างน้อยก็ได้เผยแผ่ภาษากำเมืองวันละคำก็ยังดี....อิอิ

ขอสุมาตวยเน้อเจ้า ถ้ากำใดผิดพลาดไปพ่อง ก่อขอแก้ตั๋วใหม่โอกาสหน้าเน้อเจ้า....