กรณีศึกษาที่ ๑ ร้าน OZONE NET เชียงใหม่ กับ การจัดทำระบบสมาชิกเพื่อระบุตัวบุคคลที่เข้ามาใช้บริการ และ โอกาสในการใช้ร้านเกมคาเฟ่เป็นพื้นที่ด้านโครงสร้างพื้นฐาน (Infrastructure) ในชุมชน
จุดเริ่มต้นของการพัฒนาระบบสมาชิกด้วยลายพิมพ์นิ้วมือ
ภายใต้แนวคิดในการจัดทำพื้นที่ร้านเกมคาเฟ่เป็นแหล่งเรียนรู้ให้กับชุมชน โดยวางอยู่บนฐานของการสนับสนุนใน ๓ ลักษณะ กล่าวคือ การสนับสนุนการประกอบการร้านเกมคาเฟ่เพื่อสังคม การสนับสนุนกิจกรรมเพื่อสร้างวัฒนธรรมเชิงรุกในการใช้ไอซีทีเพื่อส่งเสริมการศึกษาและการเรียนรู้ และ การสนับสนุนการมีส่วนร่วมของชุมชนเข้ามาร่วมจัดทำนโยบายและปฏิบัติการที่เกี่ยวข้องกับการบริหารจัดการร้านเกมในชุมชน ซึ่งมีพื้นที่นำร่องในจังหวัดเชียงใหม่
เช่นเดียวกับ เจ้าของร้านเกมคาเฟ่ที่จังหวัดเชียงใหม่ คุณเทวัญ ณ เชียงใหม่ เจ้าของร้านเกมคาเฟ่ที่ชื่อว่า OZONE NET ในจังหวัดเชียงใหม่ ถือเป็นธุรกิจในชุมชนที่มีขนาดใหญ่ เนื่องจากมีร้านเกมคาเฟ่จำนวน ๙ สาขา มีจำนวนเครื่องคอมพิวเตอร์จำนวนกว่า ๑,๐๐๐ เครื่อง เริ่มต้นกิจการครั้งแรกในปี ๒๕๔๙ ต้องประสบกับปัญหาเกี่ยวกับการตรวจร้านของเจ้าหน้าที่วัฒนธรรมจังหวัดในการเข้าตรวจร้านเกมคาเฟ่ โดยเฉพาะในประเด็นของ “ห้ามให้เด็กอายุต่ำกว่า ๑๘ ปี เข้าใช้บริการในช่วงเวลาก่อน ๑๔.๐๐ น. ของ วันจันทร์ถึงวันศุกร์ ยกเว้นวันหยุดราชการ” และ “ห้ามให้เด็กอายุต่ำกว่า ๑๘ ปี ใช้บริการหลังเวลา ๒๒.๐๐ น. ของทุกวัน”
ปัญหาที่พบก็คือ การตรวจของเจ้าหน้าที่ในร้านเกมคาเฟ่ ใช้การตรวจบัตรประชาชนของผู้เข้ามาใช้บริการและการคาดคะเนอายุจากใบหน้าของผู้เข้ามาใช้บริการ หากเจ้าหน้าที่ในร้านไม่แน่ใจก็จะขอตรวจบัตรประชาชน ผลที่ปรากฎก็คือ มีการหลุดรอดจากการตรวจของเจ้าหน้าที่ในร้าน
ประกอบกับ การต้องปฏิบัติตามบทบัญญัติทางกฎหมายเกี่ยวกับการเก็บข้อมูลจรจาคอมพิวเตอร์ หรือ Traffic Data ตามกฎหมายว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ.๒๕๔๙ ที่บัญญัติให้ผู้ให้บริการต้องเก็บข้อมูลจราจรคอมพิวเตอร์ของผู้ที่เข้ามาใช้บริการไว้เป็นเวลาไม่น่อยกว่า ๙๐ วัน
ด้วยเหตุนี้เอง ทำให้ คุณเทวัญ หรือ คุณแบงค์ กับหุ้นส่วน พัฒนาระบบสมาชิกที่เข้ามาใช้บริการ โดยใช้ระบบลายพิมพ์นิ้วมือเป็นเครื่องมือในการทำงานเพื่อใช้เป็นเครื่องมือในการตรวจพิสูจน์ตัวบุคคลและสามารถใช้เก็บข้อมูลจรจาคอมพิวเตอร์ได้ในเวลาเดียวกัน
โดยข้อมูลที่เก็บ ประกอบด้วย ชื่อ นามสกุล ที่อยู่ วันเดือนปี เกิดของสมาชิก ลายพิมพ์นิ้วมือและ ภาพถ่ายของสมาชิก โดยจะทำการเก็บข้อมูลไว้ในฐานข้อมูลคอมพิวเตอร์ที่สามารถเชื่อมโยงได้ ๙ สาขา เมื่อสมาชิกมาใช้บริการ ก็จะสามารถเก็บบันทึกและตรวจสอบอายุของผู้มาเข้าใช้บริการได้ ทำให้เจ้าหน้าที่สามารถเตือนสมาชิกที่อายุไม่ถึง ๑๘ ปีในการเลิกใช้บริการก่อนเวลา ๒๒.๐๐ น. และ ไม่ให้บริการแก่สมาชิกที่อายุไม่ถึง ๑๘ ปี ก่อนเวลา ๑๔.๐๐ น. ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ในด้านของอุปสรรคที่เกิดขึ้นสามารถแบ่งแยกได้เป็น ๒ ส่วน ส่วนแรกคือ ปัญหาในทางเทคนิค พบว่า การเก็บข้อมูลของระบบซอฟท์แวร์ยังไม่สมบูรณ์มากนัก ยังพบการผิดพลาดในการแสกนลายพิมพ์นิ้วมือ ซึ่งอยู่ในระหว่างการปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง คาดการณ์ว่ามีความสมบูรณ์ไปกว่า ร้อยละ ๘๐ ในส่วนที่สองก็คือ การอธิบายเหตุผลและความจำเป็นในการขัดทำข้อมูลสมาชิกกับผู้ใช้บริการทั้งกลุ่มประจำ และ กลุ่มทั่วไป ซึ่งมีผลต่อรายได้ เพราะลูกค้าที่ไม่เข้าใจจะเปลี่ยนร้าน โดยคุณแบงค์ต้องเหตุผลทั้งในแง่ของสิทธิประโยชน์ที่จะได้รับ เช่น การลดราคาค่าบริการ ของรางวัลในรูปแบบต่างๆ และ เหตุผลด้านการเก็บข้อมูลจราจรคอมพิวเตอร์ ตามกฎหมายว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์
ฐานข้อมูลสมาชิกสู่การประยุกต์ใช้
ในส่วนของฐานข้อมูลของสมาชิกที่อยู่ในระบบคอมพิวเตอร์ นอกจากจะประกอบด้วยข้อมูลส่วนบุคคลพื้นฐานแล้ว ยังมีการเก็บข้อมูลในส่วนของพฤติกรรมการใช้งานด้วย เช่น ความถี่ ระยะเวลาในการใช้งาน ประเภทของการใช้งาน ทำให้คุณแบงค์สามารรนำไปวิเคราะห์พฤติกรรมของผู้ใช้บริการที่เป็นสมาชิกโดยพิจารณาตามช่วงอายุได้
ระบบการระบุตัวบุคคล สามารถนำมาประยุกต์ใช้กับ ระบบการจัดระดับความเหมาะสมของเกมคอมพิวเตอร์ หรือ เรตติ้งเกมได้อีกด้วย โดยระบบจะแสดงอายุของสมาชิกที่เข้ามาใช้บริการ ทำให้ระบบสามารถกำหนดเกมที่เหมาะสมของอายุของผู้เล่นเกมได้ อย่างไรก็ตาม ในขณนี้ ภาคนโยบายยังไม่ได้มีการจัดทำและบังคับใช้เรตติ้งเกมคอมพิวเตอร์ในทางกฎหมาย ดังนั้น คุณแบงค์จึงยังไม่ได้นำระบบนี้มาใช้ในร้าน
การสร้างแหล่งเรียนรู้ผ่านร้านเกมคาเฟ่ในจังหวัดเชียงใหม่ : แนวทางการทำงานในพื้นที่ศรีษะเกษ
จากกรณีศึกษาของคุณแบงค์ ที่มีสถานประกอบการร้านเกมคาเฟ่ จำนวน ๙ สาขาในจังหวัดเชียงใหม่ ได้แลกเปลี่ยนกับเครือข่ายเยาวชนจากจังหวัดศรีษะเกษถึงการแก้ไขปัญหากรณีที่เยาวชนมีงานสื่อสร้างสรรค์แต่ขาด (๑) โครงสร้างพื้นฐานในการอัพโหลดข้อมูลขึ้นสู่ระบบอินเทอร์เน็ต หรือ โครงสร้างพื้นฐานมีประสิทธิภาพไม่เพียงพอ และ (๒) ความรู้ในการทำเว็บไซต์ เว็บบล็อก
ต่อกรณีเรื่องโครงสร้างพื้นฐาน ทางคุณแบงค์ได้เสนอให้มีการหารือร่วมกับร้านเกมคาเฟ่ในจังหวัดศรีษะเกษในการสนับสนุนการใช้ร้านเกมให้เป็นพื้นที่ในการอัพโหลดข้อมูล โดยเสนอให้มีกระบวนการเริ่มต้นใน ๒ ลักษณะ กล่าวคือ การหารือกับกลุ่มเครือข่าย สมาคม ร้านเกมในจังหวัดศรีษะเกษ ถึงแนวทางในการส่งเสริมการใช้งานไอซีทีเพื่อสังคมของเครือข่ายเยาวชน และ การหารือร่วมกับทางวัฒนธรรมจังหวัดในการจัดทำโครงการร้านเกมคาเฟ่ปลอดภัยสร้างสรรค์ในทิศทางเดียวกับจังหวัดเชียงใหม่
สำหรับปัญหาเรื่อง ความรู้ในการจัดทำเว็บไซต์ การจัดทำเว็บบลอก กลุ่มเครือข่าย WEAREIMPACT.COM และ โครงการไอซีทีเพื่อชุมชน มูลนิธิกระจกเงา สาขาเชียงราย ได้เสนอแนวทางในการทำงานใน ๒ ลักษณะ คือ (๑) การอบรมการใช้งานโดยใช้เครื่องมือพื้นฐานในการสร้างเว็บไซต์ที่มีชื่อว่าโปรแกรม Autopage ซึ่งทางมูลนิธิพัฒนาขึ้น มีลักษณะการทำงานเหมือนโปรแกรมสำนักงาน (OFFICE เช่น WORD) ทำให้ผู้ใช้งานสามารถทำเว็บไซต์ได้โดยไม่ต้องมีความรู้ในเรื่องของการเขียนโปรแกรม (๒) การอบรม แนะนำการใช้งานเว็บบล็อกจากเว็บบล็อกต่างๆ เช่น HI5.com Youtube.com Fuse.in.th หรือ WEAREIMPACT.COM โดยเครือข่ายเยาวชนคริสเตียนจากกลุ่ม WEAREIMPACT ในจังหวัดศรีษะเกษ
ความเห็น (4)
สวัสดีค่ะ ขอเรียนรู้ด้วยค่ะ ขอบคุณค่ะ
เป็นสิ่งดีงาม ที่สังคมร้านคาเฟ่อินเตอร์เน็ต น่าเอาเยี่ยงอย่าง เพื่อนำทางให้เด็กไทยเราใช้เน็ตอย่างมีคุณค่า ขอบคุณค่ะ ขออนุญาตคัดลอกไปไปฝากเพื่อนๆ นะคะ
ยินดีครับ ตอนนี้ผมกำลังขยับงานร้านเกมคาเฟ่ปลอดภัยสร้างสรรค์ที่ชุมชนมีส่วนร่วมในจังหวัดนำร่อง ครับ
ได้อ่านเสียที
ก็ดีนะ เป็นงานแสนจะวิชาการ
แต่อยากอ่านแบบเล่าถึงน้องแบงค์แบบคนไอทีที่รักสังคมอ่ะ แบบที่เราได้ยินกะหู น้องแบงค์พูดน้อยถึงตัวเอง เราน่าจะเล่าสิ่งที่น้องเขาคิดนะ
อยากเล่าเอง แต่ไม่มีเวลา