เรื่องเล่าจากคุณตา

การเรียนการสอนในอดึต

เรื่องครูไทยสมัยโบราณ (ตอนที่ 1)

คุณตาคือคุณพ่อของครูดาซึ่งครูดาจะเรียกตามหลาน ปัจจุบันคุณตาอายุ 87 ปี บ้านเกิดเป็นคนจังหวัดปราจีนบุรีก่อนที่จะมาตั้งรกรากที่เชียงใหม่ คุณตาเป็นคนมีสุขภาพแข็งแรง มีความจำดี ชอบอ่านหนังสือ เป็นคนชอบคิดวิเคราะห์ และชอบเล่าประสบการณ์ต่าง ๆ ในชีวิตให้คนอื่นฟังอยู่เสมอ (ตามประสาคนแก่ที่ชอบเล่าความหลัง) ครูดาเห็นว่าเรื่องที่คุณตาเล่าบางเรื่องเป็นเรื่องที่เราไม่เคยรู้ บางเรื่องเป็นการแสดงความคิดหรือมุมมองของคนในวัย 87 ปีซึ่งหาอ่านได้ยากแล้วในสมัยนี้ บางเรื่องเป็นเกร็ดความรู้ซึ่งเป็นภูมิปัญญาของคนโบราณเป็นเรื่องเล่าจากคุณปู่ (คุณพ่อของคุณตา) ซึ่งถ้านับถึงปัจจุบันก็กว่าร้อยปี ซึ่งเป็นสิ่งที่ครูดาคิดว่าเป็นองค์ความรู้ที่อยากให้ครูหรือผู้สนใจได้อ่าน อาจเกิดประโยชน์บ้างไม่มากก็น้อย จึงขออนุญาตใช้พื้นที่ตรงนี้ถ่ายทอดเรื่องราวของคุณตาเป็นตอน ๆ ไปนะคะ

เรื่องแรกนี้เป็นประเด็นที่ครูดาอยากให้ท่านแสดงความคิดเห็นจึงตั้งชื่อหัวข้อให้ท่านเขียนบันทึกว่า "การเรียนการสอนในอดีต" คุณตาเลยเขียนเป็นบันทึกให้ครูดาอ่าน ลองอ่านสำนวนนักเรียนป. 4 สมัยเมื่อประมาณ 80 ปีที่แล้วดูนะคะ (ถ้าคุณแน่อย่าแพ้ป. 4)

เมื่อข้าพเจ้าเข้าโรงเรียนสมัยนั้นประมาณ 70 กว่าปีที่แล้วมา เริ่มตั้งโรงเรียนขึ้นมาโรงเรียนแรกคือโรงเรียนประชาบาล สมัยนั้นอาศัยศาลาวัดเรียนเป็นส่วนมากเพราะไม่มีเงินสร้างโรงเรียนเหมือนสมัยนี้ครูก็มีน้อย คนหรือสองคนเท่านั้นแต่มีความสามารถสอนนักเรียนเป็นร้อยคน เริ่มเรียนจะมีชั้นเตรียมหรืออนุบาลสมัยนี้ เมื่อสอนนักเรียนมีความรู้จึงจัดชั้นเรียนป.1 ป.2 เริ่มขึ้นไปเรื่อย ตอนข้าพเจ้าเรียน ครูคนเดียวสอนนักเรียนร่วมร้อย วิธีสอนคือจัดตารางสอนเวลาเช้าจะไม่พ้นเลขคณิต ทุกชั้นจะมีการสอนคือ ให้นักเรียนทำเลข 5 ข้อแล้วมาส่งที่โต๊ะครู บางชั้นก็คัดลายมือ บางชั้นก็อ่านเอาเรื่องสลับกันไป วันหนึ่งอย่างน้อยก็สองสามวิชา จะสอนจนถึงวันโกน คือวัน 7 ค่ำหรือวัน 14 ค่ำ เพราะศาลาทางวัดจะทำบุญกัน

ไม่หยุดวันเสาร์อาทิตย์เหมือนสมัยนี้ พอถึงวัน 7 ค่ำหรือ14 ค่ำเรียนครึ่งวัน พอ 11 น.เราจะมารวมกันคือสวดมนต์เสร็จแล้วก็กลับบ้านครึ่งวัน

ส่วนการสอนมีการสอนภูมิศาสตร์ ประวัติศาสตร์ ธรรมจริยา ให้เรียนการทำปูนขาวและอื่น ๆ ส่วนภูมิศาสตร์ให้รู้ว่าประเทศไทยมีแม่น้ำกี่สาย อากาศมีกี่ฤดู หน้าฝน หน้าร้อน หน้าหนาวคือเหมันต์ หรือฤดูหนาว คิมหันต์ฤดูร้อน วสันต์คือไม่ร้อนไม่หนาวคือปานกลาง

สอนให้รู้ว่าเอเชียเรามีอินโดนีเชีย สิงคโปร์ มาเลเซีย พม่า ลาว เขมร เวียตนาม แต่ละประเทศมีพลเมืองเท่าไร มีอาชีพทำอะไร จะสอนให้เรารู้หมด

สอนวิทยาศาสตร์ให้รู้น้ำขึ้นน้ำลงเพราะเหตุไร เพราะความดึงดูดของดวงจันทร์ ทำให้เกิดน้ำขึ้นน้ำลงอย่างไร ต้นไม้มีประโยชน์อย่างไร สอนให้เรารู้ว่าเวลากลางวันต้นไม้จะดูดคาร์บอนไดออกไซด์เข้าไปทำให้อากาศเย็น ส่วนกลางคืนจะคายอากาศเสียออกไม่ควรอยู่ใต้ต้นไม้หรือนอนใต้ต้นไม้เวลากลางคืน ส่วนเมฆฝนเกิดจากดวงอาทิตย์มีพลังความร้อนเผาน้ำให้เป็นไอลอยในอากาศจับเป็นก้อนเมื่อมีน้ำหนักมากจะตกลงมา ทำให้ป่าชุ่มชื่นต้นไม้ใบไม้จะรองรับน้ำฝนไว้ทำให้ป่าชุ่มชื้น แล้วหยาดหยดลงมากลายเป็นลำธาร และน้ำตก ถ้าป่าไม่มีไม้ถูกทำลายหมด ป่าจะแห้งแล้ง ไม่มีอะไรรองรับน้ำฝนเหมือนเมื่อหลายสิบปีก่อน จะเกิดอุทกภัยน้ำท่วมบ้านเรือนเสียหายมากมายเหมือนทุกวันนี้ ส่วนการเรียนการสอนเหมือนดังที่ข้าพเจ้าได้อธิบายให้ทราบ ส่วนนักเรียนเมื่อครูสั่งให้ทำเลข คัดลายมือเสร็จ ครูจะนั่งตรวจเลขและคัดลายมือ ส่วนเลขจะทำเครื่องหมายถูกผิดให้ ส่วนคัดลายมือจะบอกว่าพอใช้ ยังไม่พอใช้ ดีหรือดีมาก ตรวจเสร็จก็ให้เอาสมุดเลขกลับ แล้วครูจะอธิบายบนกระดานดำ บางคนตอบถูกแต่วิธีทำผิดครูจะอธิบายให้ฟัง .......

บันทึกของคุณตายังไม่จบนะคะยังมีต่อตอนหน้า เป็นยังไงคะอ่านแล้วพอจะมองเห็นภาพห้องเรียนสมัยโบราณไหม มีความคิดเห็นอย่างไร เชิญแลกเปลี่ยนเรียนรู้ได้นะ จะอ่านให้คุณตาฟังด้วยคะ

เขียนใน GotoKnow โดย Kru Da
ใน สานฝัน เติมไฟ

คำสำคัญ (Tags): #การเรียนการสอนในอดีต#มุมมองการศึกษาไทย#วิธีการสอนสมัยโบราณ

หมายเลขบันทึก: 205452เขียนเมื่อ 3 กันยายน 2008 22:06 น. ()แก้ไขเมื่อ 12 กุมภาพันธ์ 2012 01:54 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่าน

ความเห็น (5)

ครูเก่า

เขียนเมื่อ 4 กันยายน 2008 22:36 น. ()

สวัสดีครับ ครูดา สุดยอดมาก ๆ สำหรับบันทึกของคุณตา ทำให้เรารู้ว่าเมื่อก่อนเขาหยุดเรียนวันพระ ได้หยุดวันครึ่ง คือวันโกนครึ่งวัน วันพระหยุด เด็ก ๆก็คงจะได้ตามพ่อ แม่ ปู่ ย่า ตา ยาย ไปวัด และซึมซับได้แต่สิ่งดี ๆ คนสมัยก่อนเขาจึงเป็นคนดี ไม่เหมือนสมัยนี้ ที่หยุดเสาร์อาทิตย์ และไม่ตรงกับวันพระ ก็เลยห่างวัด เลยยุ่ง ๆ เหมือนทุกวันนี้แหละ เฮ้อ ครูดาครับ อยากให้ครูดา เวลาเป็นเรื่องที่คุณตาเขียนเล่า ครูดาเปลี่ยนตัวหนังสือเป็นสีอื่น ๆ ให้ต่างจากข้อความที่ครูดาเขียนได้ไหม จะได้แยกชัด ๆ ครูเก่าแก่เลี้ยว เบรอ ๆ

และมีข่าวดีมาบอก ทุก ๆ ท่าน (และ Cops ของEng )
มี อ.ขจิต ฟอยทอง มารวบรวม Ling การสอนภาษาอังกฤษ ยอด ๆ แบบฟังเสียง เล่นเกมส์ ไม่เบื่อเลย จะบอกให้เดี่ยวนี้ครูเก่าพูดอังกฤษได้แล้วเน่อ เพราะลิ้งค์นี้แหละ

ตามไปดูถ้าไม่เชื่อ อยู่กลาง ๆ ท่านเขียนรวบรวมไว้ให้เยอะทีเดียวช่วยบอกต่อๆ ด้วย