ปัญหาจริยศาสตร์คุณธรรม : กรณีเลียนแบบพฤติกรรมจากเกมส์และหนัง
ตอนนี้มีข่าวกำลังร้อนๆ เรื่องวัยรุ่นฆ่าคนขับรถแทกซี่ โดยบอกว่าเลียนแบบมาจากเกมส์ GTA... และเรื่องหญิงสาวคนหนึ่งเข้าไปปล้นจี้ร้านขายของ โดยบอกว่าเลียนแบบมาจากหนัง... ผู้เขียนมองว่า ประเด็นทั้งสองนี้ น่าจะเป็นตัวอย่างของจุดอ่อนจริยศาสตร์คุณธรรมปัจจุบัน... สำหรับจริยศาสตร์คุณธรรมนั้น ผู้เขียนเคยเล่าไว้หลายครั้งแล้ว ผู้สนใจอาจทำความเข้าใจเบื้องต้นก่อนได้โดย คลิกที่นี้ (มี ๓ ตอน)...
โดยสรุปจริยศาสตร์คุณธรรมเป็นแนวคิดที่ยึดถือตัวแทนทางศีลธรรม นั่นคือ การกระทำที่ดีและถูกต้องเป็นสิ่งที่ลอกเลียนมาจากการกระทำของใครบางคน... ซึ่งในอดีตนั้น ตัวแทนทางศีลธรรมจะเป็นคนในตระกูล วีรบุรุษของชาติ พระศาสดาหรือคนดีทางศาสนา และบุคลในนิทานหรือพงศาวดาร เป็นต้น... สำหรับตัวแทนทางศีลธรรมทางพระพุทธศาสนานั้น ผู้เขียนเคยนำเสนอแนวคิดไว้เล็กน้อย ผู้สนใจ คลิกที่นี้ (มี ๔ ตอน)
ปัญหาที่จริยศาสตร์คุณธรรมถูกโจมตีก็คือ ไม่มีเกณฑ์ตัดสินแน่นอนว่า ตัวแทนทางศีลธรรมแบบไหนถูกต้อง ในสังคมที่มีความหลากหลายและซับซ้อนสูง เพราะทุกคนมักจะเลือกตัวแทนทางศีลธรรมจากสภาพแวดล้อมที่ตนได้รับรู้มา ชื่นชอบ หรือถูกครอบงำใ้ห้ต้องเป็นเช่นนั้น ซึ่งประเด็นนี้ผู้เขียนเคยวิจารณ์ไว้เล็กน้อย ผู้สนใจ คลิกที่นี้
มาถึงเหตุการณ์ร้อนๆ การที่วัยรุ่นเลียนแบบจากเกมส์มาปล้นฆ่าคนขับรถแทกซี่นั้น เพราะเค้ายึดถือว่า พฤติกรรมตามที่เล่นในเกมส์นั้น เป็นสิ่งที่ดี ถูกต้อง หรือเหมาะสมที่สุด... ทำนองเดียวกัน หญิงสาวที่เลียนแบบจากหนังมาปล้นร้านขายของนั้น เพราะเธอยึดถือว่าพฤติกรรมที่่เห็นในหนังนั้น เป็นสิ่งที่ดี ถูกต้อง หรือเหมาะสมที่สุด... นั้นคือ ทั้งสองคนได้รับรู้เรื่องนั้นมา ผ่านการประเมินค่า และตัดสินใจเช่นนั้นก่อนลงมือทำ โดยเชื่อว่า การกระทำอย่างนี้ เหมาะสมที่สุดในขณะนี้...
แต่เมื่อการกระทำเกิดขึ้นแล้ว และเมื่อกฎหมายระบุว่าเป็นการกระทำที่ผิด ในขณะที่สังคมประเมินค่าและตัดสินว่าเป็นสิ่งที่ไม่ถูกไม่ควรแล้ว ก็จะไปบ่งชี้ว่า การกระทำของทั้งสองคนนั้นผิด... แนวคิดที่จะแก้ไขโดยการปิดกั้นมิให้คนอื่น เลียนแบบตามเกมส์และหนังทำนองนั้น ก็ตามมา ดังนั้น จึงมีข้อวิพากษ์ทำนองนี้เกิดขึ้น...
เมื่อเป็นอย่างนี้ จึงมีคำถามว่า่ จะปิดกั้นเกมส์และหนังทำนองนี้อย่างไร ? ซึ่งตามความเห็นของผู้เขียน กรณีทั้งสองนี้ ก็ไม่ต่างจากเรื่องอื่นๆ ที่เคยเขียนไปแล้ว เช่น คลิกที่นี้๑ และ คลิกที่นี้๒
อันที่จริง จริยศาสตร์คุณธรรม แม้จะมีข้อบกพร่องในเรื่องตัวแทนทางศีลธรรมตามตัวอย่างการเลียนแบบจากเกมส์และหนังในบันทึกนี้ แต่ก็มีข้อเด่นบางอย่าง... ในขณะที่่การเพ่งเฉพาะการออกระเบียบกฎเกณฑ์เพื่อให้เป็นมาตรฐานเดียวในการควบคุม แม้จะมีข้อเด่น แต่ก็มีข้อบกพร่องบางอย่างเช่นเดียวกัน... ดังนั้น ในการออกกฎหมายก็ควรคำนึงถึงประเด็นอื่นด้วย เพราะมิฉะนั้น ก็จะกลายเป็นว่ากฎหมายจะเกาไม่ถูกที่คันดังเช่นอดีตที่ผ่านมา...
บันทึกนี้ อาจไม่มีสาระ หรืออาจมีสาระเกินไป...
นั่นมิใช่ ประเด็นที่ผู้เขียนคาดหวัง... สิ่งที่คาดหวัง คือ
การชักชวนให้มีการสนใจและใส่ใจเรื่องทำนองนี้ให้มากๆ ยิ่งขึ้น
เพื่อนำไปสู่การหาข้อสรุปที่เหมาะสมที่สุดในอนาคต...
ความเห็น (7)
ขอสอบถามเรื่องหนึ่งค่ะ กำลังศึกษาอยู่ วิชาบริบทและสังคมโลก เห็นพระยืนเข้าแถวซื้อข้าวที่มหาวิทยาลัยวิทยาลัยสงฆ์ ผิดกิจของสงฆ์หรือเปล่าค่ะ และสถานศึกษาของสงฆ์ก็มีเช่น มหาวิทยาลัยสงฆ์ทำไมไม่ไปศึกษาที่นั่นค่ะ ช่วยให้คำตอบหน่อย
พระภิกษุก็เป็นคน คุณโยมคิดว่าพระควรได้อภิสิทธิ์เรื่องนี้หรือควรมีสิทธิ์เท่ากับคนอื่นๆ...
กิจของสงฆ์ ! ตามความเห็นของคุณโยมเป็นอย่างไร ? ถ้าคุณโยมเข้าใจคำนี้ก็อาจวิเคราะห์ได้เอง ถ้าไม่เข้าใจก็ต้องไปค้นหาความหมายคำนี้อีกครั้ง...
พื้นฐานของพลเมืองมีความเสมอภาค ๔ ประการ กล่าวคือ ถิ่นที่อยู่ อาชีพ การศึกษา และศาสนา ... คุณโยมคิดว่าพระสงฆ์เป็นพลเมืองหรือไม่ ?
อีกกรณีหนึ่ง มหาวิทยาลัยสงฆ์ปัจจุบัน ก็มีฆราวาสหรือชาวบ้านมาศึกษาเยอะเหมือนกัน...
การย้อนถาม อาจทำให้ผู้ถามคิดซ้ำแล้วทำความเข้าใจได้ด้วยตนเอง โดยไม่จำเป็นต้องตอบ ซึ่งพระพุทธเจ้าก็ทรงใช้วิธีการนี้ อาตมาอัญเชิญแนวของพระพุทธเจ้ามาใช้อีกครั้ง...
แต่ก็ยังไม่แน่ใจว่า คุณโยมจะคิดซ้ำหรือเข้าใจหรือไม่ อย่างไร ?
เจริญพร
/oนมัสการพระคุณเจ้า
/ปัญหาจริยศาสตร์คุณธรรม กำลังรุกล้ำนักการศาสนา ทั้งพุทธคริตร์อิสลามพราหมณ์ซิก กระดิกตามไม่ทัน ยิ่งหลายท่านยังวนอยู่ในกิจ ลงเลขเสกยันต์น้ำมันพราย เป็นความล่มสลายทางจริยธรรมที่สังคมไม่อาจเยียวยา
/ในการเดินทางของชีวิต ต้องมีเข็มทิศ มีแผนที่
/ให้พระพุทธเป็นผู้นำ
/พระธรรมเป็นแผนที่
/พระสงฆ์เป็นผู้ชี้
ใช้เครื่องมือเหล่านี้เดินทางชีวิตจะไม่หลงทิศในการเดินทาง
นักจัดการสังคมทุกศาสนา ถึงเวลาคิดร่วมกันหรือยัง?
เลียนแบบเกมส์ ที่รู้ จริงฤา
เอาอย่างหนัง ยึดถือ ว่าแท้
เกมส์ หนัง ใช่ปัจจัย เพียงหนึ่ง ตัดสิน
ตัวก่อเหตุ เลวร้าย ไป่รู้ รอบตัว
สังคมทราม ส่งให้ ใจจม
ยอมรับค่านิยม ชั่วได้
เด็กบ่ เห็น ว่าใคร เป็นต้น แบบดี
พ่อแม่ต่อยตบตี หนีพึ่ง หนัง เกมส์
กราบ 3 หน
สวัสดีครับ อาจารย์พระมหาชัยวุธ (คิดถึงครับ)
