หมออนามัย..กับ ภัยยาเสพติด(เป็นได้แค่พี่เลี้ยง)

ใครถึงจุดนั้นจุดบ้า ก็จะบ้า คิดแต่อยากฆ่าคน และกลัวคนจะฆ่า

จิตสังคมบำบัด(Matrix program)

นี่คือเครื่องมือที่หมออนามัยมี การบำบัดทางจิต ที่หมออนามัยจะได้รับการฝึกสอน ให้เป็นผู้ให้คำปรึกษา แก่ผู้มีปัญหาให้ได้ เมื่อผู้มีปัญหามาพบ จะเป็นเรื่องใดๆก็ตาม การนำวิชานี้มาใช้จึงจำเป็นมาก เพราะนั่นหมายถึง การจะได้ทราบ รากเง้า ต้นตอ ของพื้นฐานจิตใจ ของผู้นั้นจริงๆ

ฟังดูก็เหมือน วิชาชีพหนึ่ง ที่ใครๆก็เรียนรู้ และเป็นผู้ให้คำปรึกษากันได้ แต่ความจริงแล้ว เมื่อเราพบกรณีจริง จึงจะรู้ว่า ยามนั้น กว่าเราจะเข้าถึงจิตใจคนได้ เราก็ต้องเข้าถึงจิตใจตนเองเสียก่อน อยากจะใช้คำว่า แทนใจเขา แทนใจเรา มันเป็นการเรียนรู้ เป็นการฝึก ลดความลำเอียง เป็นเรื่องที่ทำยาก แต่ด้วยความรับผิดชอบและภารกิจเฉพาะ จึงต้องฝึกฝน

ในกรณีนี้ ผู้เขียนได้สนทนาทั้งสองฝ่าย จากทางพ่อแม่(พ่อเลี้ยง-แต่เลี้ยงดูมาตั้งแต่เล็กและรักมาก) ส่วนแม่ก็ผิดหวังกับลูกมาก แม้จะตามใจทุกอย่าง ซื้อรถมอเตอร์ไซด์ให้ ชำระหนี้สินให้ และอีกมากมาย การเฝ้าดูความเจริญของลูก ดูจะดับสิ้นทันที ที่รู้ว่า ลูกเสพยา ให้ออกจากงาน แล้วย้ายที่ทำงาน ลูกก็เลิกไม่ได้ แม่จึงแปรเปลี่ยนเป็นน้อยใจ ต่อว่าต่อขานพร่ำบ่นเรื่อยมา สรุปคือหมดหนทางแล้ว จึงพาลูกมาหาหมอ ทั้งๆที่ไม่เคยรู้จักกันมาก่อน

ส่วนพ่อเลี้ยง ที่ทำงานคนเดียวในบ้าน มีลูกใหม่หนึ่งคน แต่ก็รักเจ้าคนโตนี้ด้วย และก็เปรยออกมาว่า แม่ก็ต้องเพลาๆการบ่นลงบ้าง สรุปแล้ว เขาบอกว่าที่มาวันนี้ ลูกและพ่อแม่ เต็มใจมา

เจ้าหนุ่มน้อยนี้ เข้ามาคุยกับผู้เขียนลำพัง เขาเล่าถึงแรกเริ่มเดิมทีที่เสพยา ว่า อยากลอง อยากหายเครียด และเมื่อบ่อยๆเข้าก็ขาดไม่ได้ มันเพลิน แต่พอใกล้หมดฤทธิ์ ก็กลัวจะทุกข์อีก จึงเสพต่อไปเรื่อยๆ เขาทำงานได้เดือนละ ๘-๙ พันบาท ตามแต่ว่ามี OT มากน้อย แต่ทั้งหมดก็ต้องเอามาผ่อนค่ายา ที่เม็ดละ ๓๐๐ บาท และมีคนปล่อยกู้อยู่ในโรงงานให้ก่อน

ทำไมถึงอยากเลิก เขายกแขนผอมเหลืองขึ้นมา และว่า ผมโทรมมาก

ผู้เขียนจึงเล่าถึงพิษยาบ้าว่า แต่ละคนมีจุดสะสมฤทธิ์ไม่เท่ากัน ใครถึงจุดนั้นจุดบ้า ก็จะบ้า คิดแต่อยากฆ่าคน และกลัวคนจะฆ่า จากนั้นก็สอบถามว่า เขารู้สึกเปลี่ยนแปลงอะไรบ้าง เขาก็บอกว่า โกรธแม่ง่ายมาก โมโหฉุนเฉียว อืม.. นี่ก็เข้าขั้นเหมือนกัน

พอคุยจนเริ่มคุ้นเคย จึงเริ่มฟื้นฟูจิตใจเขา ถามว่า ลองนึกแบบกลางๆว่า คิดว่าแม่ยังรักเราอยู่ไหมดูจากความเป็นอยู่ เริ่มจากแม่ยังเลี้ยงข้าวปลาอาหารทุกวัน มีห้องหับส่วนตัว มีเกมส์ให้เล่น แม้จะออกจากงานก็ยังสุขสบายอยู่

ถามว่าเขารักตัวเองไหม เขาบอกรักซิ แล้วรู้ไหมว่ายาบ้ามันมีพิษ เขาว่ารู้ แล้วทำไมจึงเอายาพิษเข้าไปทำลายตัวเองทุกวัน ต้องขวนขวายหายาบ้า ยอมเป็นหนี้สิน ก็เพื่อทำร้ายตัวเอง

เขาบอกว่า นั่นซิ ผมถึงอยากหยุด

ที่จริง คนเสพยาเสพติด ทุกคน มีเวลาหยุดคิดทั้งนั้นแหละ แต่ความอ่อนแอ ของจิตใจ ที่ทนวิธีการกระตุ้นของผู้ขายไม่ไหว เขาชำนาญ และรู้จุดอ่อนนี้อย่างดี และเขาคนนี้ ก็ยอมรับว่าทนเห็นเม็ดยา แล้วนึกถึงห้วงเวลาแห่งการเสพไม่ได้

คนไข้รายนี้ เล่าเรื่องราวอย่างเปิดเผย เมื่อได้พูดคุยถึง สมองของเขามันติดยาแล้ว การเลิกนั้นต้องใช้กำลังใจมาก และเวลาที่ยาจะหมดจากกระแสเลือดคือ หกเดือนไปแล้ว สองเดือนแรกที่หยุด เหมือนช่วงที่เรียกว่าฮันนี่มูน คือมีความรู้สึกว่า เราหยุดได้ แต่พอเดือนต่อมา จะเกิดอาการ โหยหา ซึ่งคนไข้จะมีความคิดถึงแต่ยานั้น เป็นอาการของจิตใจ และฤทธิ์ที่ยังอยู่ ช่วงนี้คนไข้จะใจอ่อนมาก เรียกว่าเห็นยาเมื่อไหร่ ก็พร้อมจะสิโรราบทันที ช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อนี้ คนใกล้ชิดจะเริ่มหมดศรัทธาต่อผู้ป่วย ก็ดูเหมือนจะดีแล้ว ทำไมจึงอยากหวนกลับไปอีก

ต่อเมื่อพ้นเดือนที่หก เขาจึงจะมีสติ หายอยากยา เข้มแข็งขึ้น ดังนั้นการดูแลคนติดยาคนหนึ่ง จึงต้องใช้ความอดทน ความเมตตา และใจเย็นที่จะทนต่ออารมณ์ของเขา ให้ได้ ครอบครัว จึงเป็นกำลังใจที่สำคัญ ไม่ใช่หมอ คนในครอบครัวนี้ ได้รับรู้ข้อมูลทั้งหมดจากผู้เขียนแล้ว จึงให้ตัดสินใจว่า จะมารับการบำบัดที่นี่ไหม ไม่ได้ใช้ยาใดแก้ เพียงแต่หมอจะดูแล เป็นพี่เลี้ยงให้เป็นระยะๆ ขอให้มาตามนัด เพราะแต่ละนัด ก็คือช่วงวิกฤตของพวกคุณนั่นแหละ และเขาก็ตัดสินใจออกจากงานอีกครั้ง พ่อแม่ก็ยินดีที่จะให้ลูกอยู่ใกล้ชิดดูแลได้

ยาเสพติดทำร้ายตัวคนเสพ ทำร้ายจิตใจของคนที่เรารัก ทำร้ายประเทศชาติ เพราะคนติดยา จะไม่มีโอกาส เป็นอนาคตที่ดีของบ้านเมืองได้เลย

ผู้เขียนนัดให้เขามาเข้าค่าย ที่ทางเทศบาลและผู้เขียนจะจัด ในเร็ววันนี้ ๓ วัน กับผู้เสพที่พบในโรงงานอีกจำนวนหนึ่ง เพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรม เรียกว่า มาเรียนรู้การหยุดยา และป้องกันตัวเองกัน ซึ่งทำติดต่อกันมาหลายปีแล้ว และสามรถช่วยให้คนเลิกยามีอนาคตใหม่ได้จำนวนมาก แต่ก็มีหลายคนกลับเข้าวนวังอีก ตามเหตุและผลต่างๆกัน

สุดท้าย ก่อนที่จะจากกัน ผู้เขียนว่าเคยกราบเท้าพ่อแม่ไหม เขาบอกไม่เคย จึงว่า ให้ตั้งใจกราบขอโทษพ่อแม่นะ ถ้าไม่เคยกราบก็จะไม่รู้ว่า มีอะไรเปลี่ยนแปลงในใจบ้าง เขาตกลง

เมื่อพ่อแม่เข้ามา เขาก็ลงไปคุกเข่า กราบเท้าทั้งสองคน พ่อแม่ตกใจ แม่นั้นก้มลงเอาลูกขึ้นมากอด ต่างคนต่างกอด น้ำตาไหลทั้งคู่ ผู้เฝ้าดูอย่างผู้เขียน จึงได้แต่ภาวนาให้ความตั้งใจของครอบครัวนี้ สำเร็จสมปรารถนาเถอะ ผู้เขียนพร้อมจะเป็นกำลังใจ และพี่เลี้ยงให้ตลอดทั้งหกเดือน ตามหลักวิชาจิตสังคมบำบัด ที่เป็นเครื่องมือของหมออนามัย ที่มีอยู่ เวลานี้ เพียงเท่านี้

เมื่อหกเดือนผ่านไป คนไข้พ้นมือหมอ

สังคมที่รองรับเขาเท่านั้น จะลิขิตชีวิตเขาต่อไป

ถ้าสังคมสีขาวก็โชคดี แต่ถ้ามันเป็นสังคม

ที่เต็มไปด้วยกลิ่นไอยาเสพติด อย่างไม่มีใครรับผิดชอบ

ก็คงได้แต่มองดูอย่าง

สลดใจ......

เขียนใน GotoKnow โดย ตันติราพันธ์
ใน เล่าสู่กันฟัง

คำสำคัญ (Tags): #ครอบครัว#จิตสังคมบำบัด#ยาบ้า#สังคม#หมออนามัย

หมายเลขบันทึก: 196103เขียนเมื่อ 23 กรกฎาคม 2008 22:05 น. ()แก้ไขเมื่อ 12 กุมภาพันธ์ 2012 01:12 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่าน

ความเห็น (10)

พลเดช วรฉัตร

เขียนเมื่อ 23 กรกฎาคม 2008 22:57 น. ()

สาธุ

การเป็นพี่เลี้ยงถือเป็นบุญกุศลยิ่งนัก

ถ้าตั้งต้นให้ดี แม้จากไปก็น่าจะไปในทางที่ดี

ครอบครัวน่าจะมีส่วนช่วยได้มากนะ

จตุพร วิศิษฏ์โชติอังกูร

เขียนเมื่อ 23 กรกฎาคม 2008 23:03 น. ()

พี่หมอรุ่งครับ

เรื่องราวชีวิต ที่พี่ได้ถ่ายทอดลงใน gotoknow มีคุณค่ามากครับ อยากให้กำลังใจพี่ช่วยถอดบทเรียนเหล่านี้ออกมาเยอะๆครับ ส่วนหนึ่ง จนท.สาธารณสุขจะได้มาอ่านและเกิดการแลกเปลี่ยนนวัตกรรมที่ดี เติมเต็มกระบวนการเพื่อประสิทธิภาพของงานสาธารณสุขโดยภาพรวม

ขอให้กำลังใจครับ

นายช่างใหญ่

เขียนเมื่อ 23 กรกฎาคม 2008 23:20 น. ()

สวัสดีครับหมอรุ่ง

อนุโมทนาสาธุด้วยครับ เหมือนช่วยเก็บลูกนกที่หล่นจากรังส่งคืนให้พ่อแม่เขาครับ ได้บุญมากครับ

โชคดีครับ

ตันติราพันธ์

เขียนเมื่อ 24 กรกฎาคม 2008 08:45 น. ()

สวัสดีค่ะพี่โยคี

ขอชมภาพหนูน้อยน่ารัก น้องนมัสเต้ก่อนนะคะ อยากเห็นตัวจริงด้วย

เป็นพี่เลี้ยง ก็คงมีบทบาทเท่าที่ทำได้ ครอบครัวและคนรอบข้างสำคัญมาก มักจะไม่ค่อยเชื่อถือคนเคยติดยา อาจพราะไม่ทราบกะบวนการ ของฤทธิืยาทั้งหมดด้วย จึงท้อแท้ ปล่อยตามบุญตามกรรม

ทุกครั้งที่ได้เป็นวิทยากร เข้าค่ายอบรม จะเล่าขั้นตอนให้เขา และผู้เกี่ยวข้องเข้าใจตรงกัน การบำบัดรักษาจึงจะสำเร็จ

ยาเสพติด เข้ามาในหมู่บ้าน มากจนน่ากลัวค่ะพี่โยคี