ตอนแรก ๆก็ใช้วิธีทบทวนถึงวิธีสอนที่ครูที่เคยสอนเราใช้ ก็รู้สึกว่าไม่มีอะไร ครูที่สอนเราท่านก็ใช้วิธีบอกกันเป็นส่วนใหญ่ แถมบางท่านบอกจดอีกต่างหาก
ต่อมา ก็พยามยามติดตามอ่านตำรับตำราว่าด้วยการสอนต่าง ๆ รู้สึกตื่นเต้นกับวิธีสอนที่มีผู้เขียนไว้ในตำรา ยิ่งยุคหลัง ๆนี้ จะมีวิธีสอน และเทคนิคการสอน อะไร ต่อมิอะไรเยอะแยะไปหมด ผมพยามเอามาลองใช้หลายครั้งมีความรู้สึกว่าเข้าไม่ถึงเทคนิควิธีเหล่านั้น สุดท้ายสรุปว่าวิธีเหล่านั้นก็ไม่ค่อยได้ผล มันไปติดอยู่ที่ขั้นตอนและกิจกรรมต่าง ๆ(ทั้งครูและนักเรียน)ของเทคนิควิธีที่นำมาใช้เสียฉิบ
แล้วก็วนเวียนอยู่กับความสงสัย และความไม่มั่นใจอย่างนั้นอยู่หลายสิบปี(แหมมันช่างขี้เท่อจริงนะหัวเรา) จนลืมคิดถึงประเด็นนี้ไปเสียนาน
เมื่อ 2 -3 เดือน ที่ผ่านมาลูกศิษย์จะทำผลงานมาถามว่า เรื่องนี้จะสอนอย่างไรดี เรื่องนั้นจะสอนอย่างไรดี ก็ให้คำแนะนำเขาไม่ได้ แต่ก็ได้บอกไปว่า ให้เด็กได้ลงมือทำนั่นแหละดี คุย ๆ กันไปอีกพักใหญ่ก็นึกได้อีกคำหนึ่งว่า สอนให้มันสนุกซี แล้วถามเขาว่าเรียนกับครูที่สอนสนุก ๆ เธอ ๆชอบไหม หลายคนก็บอกว่าชอบ ผมเองก็รู้สึกเช่นนั้น พอผมนึกถึงครู นึกถึงการเรียนการสอนในอดีต ผมก็นึกถึงครูตอนที่ครูพาไปควักดินเหนียวในนามาปั้นวัวปั้นควาย นึกถึงครูสอนเราแล้วให้เราร้องเพลง ฟังนิทาน ให้เราได้ตีเกราะ เคาะไม้ นึกถึงครูพาเราถีบจักรยานไปวาดรูปที่หาดเจ้าสำราญ เป็นต้น แต่วันนั้นได้ยินลูกศิษย์เขาปรึกษากัน แว่ว ๆชื่อวิธีสอนออกฝรั่ง ๆอยู่หลายชื่อ ผมก็ไม่ได้คัดค้านอะไร แต่ในใจผมไม่เชื่อเหมือน ๆที่พวกเขาเชื่อกัน
ผมมานึกทบทวนถึงการสอนของตนเองในช่วง 10 ปีหลังที่ผ่านมานี้ ก็รู้สึกว่าผมพูดน้อยลง แต่ให้นักเรียนอ่านมากขึ้น และเน้นให้นักเรียนได้ลงมือทำมากขึ้น เช่น เรียนเรื่องหลักสูตร ก็เอาหลักสูตรมาดูกันจริง ๆ แล้วลองทำหลักสูตรของตนเองบ้าง เอาหลักสูตรไปลองใช้ เอามาปรับปรุง เอาไปใช้ใหม่ จนพอใจ ในที่สุดนักเรียนก็ทำหลักสูตรเป็น อาจกล่าวได้ว่า ไม่ว่าจะเรียนอะไร ผมพยายามให้นักเรียนได้ลงมือทำ และเน้นให้ทำด้วยกัน โดยเฉพาะช่วงหลัง นักเรียนอ่อนมาก ๆ มากขึ้น การให้ได้ลงมือทำ ดูเหมือนจะเป็นทางเลือกที่ทำให้ ทั้งผู้เรียนและผู้สอนมีความสุขมากที่สุด
เมื่อวาน ดูรายการโทรทัศน์ที่นำเสนอการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนที่โรงเรียนแห่งหนึ่งในอำเภอหาดใหญ่ ครูพาเด็กไปเรียนในสภาพแวดล้อมที่เป็นธรรมชาติ พาไปเรียนกับการปฏิบัติจริงในชีวิตกับชุมชน กับชาวบ้าน มีกิจกรรมที่เด็กได้เล่น ได้ทำงาน ได้แสดงออก ได้ทำงานร่วมกัน ได้ช่วยเหลือกัน ฯลฯ ปรากฏว่าการเรียนการสอนแบบนี้ได้ผลที่น่าสนใจ เด็กมีพัฒนาการทางสังคมดีขึ้นมาก รู้จักช่วยเหลือผู้อื่น รู้จักแบ่งปัน กล้าคิดกล้าแสดงออก เชื่อมั่นตนเอง รู้จักตน รู้จักคนอื่น และรู้จักชีวิต(จากปากคำของอาจารย์ผู้ดูแลโครงการ)และผู้ปกครองเห็นผลดีดังกล่าว ได้สนับสนุนให้บุตรหลานได้เข้าร่วมโครงการมากขึ้นเป็นลำดับ
หันมาดูโรงเรียนที่ได้รับการกล่าวขวัญถึงในปัจจุบันว่ามีการจัดการเรียนการสอนดี สามารถพัฒนาเด็กให้เป็นผู้เป็นคนได้กว่าโรงเรียนที่จัดการศึกษาตามแบบเดิม ๆ เช่นโรงเรียนรุ่งอรุณ โรงเรียนปัญโญทัย และโรงเรียนสัตยาไสย เป็นต้น ก็จัดการศึกษาในแนวที่ได้ดูในโทรทัศน์เมื่อวาน ตัวอย่างเช่น ผู้ปกครองเด็กโรงเรียนรุ่งอรุณได้เคยให้สัมภาษณ์ไว้ว่า “โรงเรียนนี้แปลกดี เก็บค่าเล่าเรียนแสนแพง แต่เด็กไม่ค่อยได้อยู่ในห้องเรียน ไปหัดทำนาเกี่ยวข้าวบ้าง ไปเดินธุดงค์กับพระที่ภาคอีสานตอนปิดเทอมบ้าง ไปหัดทอผ้าในหมู่บ้านแถวเชียงใหม่บ้าง บางวันก็มาช่วยกันหล่อพระพุทธรูปประจำโรงเรียน พอเกิดสึนามิ ครูก็พาลูกฉันไปอยู่กับชาวบ้านที่ปักษ์ใต้”
ก็เลยเกิดความมั่นใจที่จะพูดว่าการสอนมันก็วิธีง่าย ๆแบบนี้แหละ เป็นการนำเด็กเข้าถึงความจริงตรง ๆอย่างนี้แหละ มันง่าย ไม่ต้องยึดติด ไม่ต้องไปห่วง ไม่ต้องไปกังวลอยู่กับเทคนิควิธีอะไร ครูก็สอนง่าย เด็กก็เรียนง่าย ผลก็เห็นชัด จะวัดจะประเมินก็ง่าย
ผมมี VCD ที่ว่าด้วยวิธีการทำงานบริการด้านสาธารณสุขชุมชนอยู่แผ่นหนึ่ง ใน VCD นพ.โกมาตร จึงเสถียรทรัพย์ ผู้อำนวยการสำนักงานวิจัยสังคมและสุขภาพ (สวสส.) เป็นผู้ดำเนินเรื่อง ท่านได้เสนอความคิดสำคัญประการหนึ่งเกี่ยวกับวิธีทำงานในด้านนี้ว่าจะควรมีลักษณะ ง่าย สนุก และได้ผล ผมเอาแผ่น VCD แผ่นนั้นมาเปิดดูอีกที ( ใครสนใจเกี่ยวกับการทำงานชุมชนของเจ้าหน้าที่สาธารณสุข กดตรงนี้ 1 2 3 4 5 6 และ 7 )เลยอยากจะขอยืมคำของท่านที่บ่งลักษณะของงานบริการสุขภาพที่ว่าควรมีลักษณะ ง่าย สนุก และได้ผล มาใช้อธิบายลักษณะการสอนที่ดีว่า การสอนที่ดีควรออกแบบให้ง่าย สนุก และได้ผล ถ้าใช้เกณฑ์ที่ว่านี้มาเป็นกรอบในการออกแบบการสอน เข้าใจว่าเราจะลดความยุ่งยากในการคิดเขียนแผนการสอนไปได้มาก
ผมเชื่อว่าแผนการสอนภายใต้ลักษณะ ง่าย สนุก และได้ผล ถือว่าเป็นนวัตกรรม เพราะการสอนที่เห็นและเป็นอยู่ในปัจจุบัน มันยาก น่า เบื่อ และไม่ได้ผล
Paaoobtong
มีแนวคิดเกี่ยวกับนวัตกรรมมาแนะนำค่ะ อาจารย์ลองเข้าไปดูตามลิงค์นี้นะคะ จากธัญชนก จอมทรักษ์ ป.บริหารการศึกษา รุ่น 3/50
มีแนวคิดเกี่ยวกับนวัตกรรม อาจารย์ลองเข้าไปดู จาก นายวิรัตน์ เกษสุริยงค์ นักศึกษา ป.บัณฑิต รุ่น 3/2550
มีแนวคิดเกี่ยวกับนวัตกรรม อาจารย์ลองเข้าไปดู จาก นายวิรัตน์ เกษสุริยงค์ นักศึกษา ป.บัณฑิต รุ่น 3/2550
สัวสดีครับอาจารย์ขอช่วยดูข้อความของผมหน่อยครับ
จาก นายจรัส ตั้งโช๊ะ
เรียนอาจารย์ที่เคารพ สุนันทา การะเวก ขอนำเสนอการจัดกระทำกับปัญหาเพื่อการพัฒนานวัตกรรมค่ะ
มีงานสรุปนวัตกรรมนำเสนอ จาก ด.ต.อำนาจ สัมพันธ์
มีนวัตกรรมใหม่ในการจัดการปัญหาในการเรียนการสอนเรื่องความรับผิดชอบ จาก นายบรรจบ ศิริกุลวิวัฒน์
ขอบคุณค่ะ กระจ่างขึ้นเยอะเลยค่ะสำหรับคำว่า"นวัตกรรม"