จากงานวิจัยที่ผู้เขียนทำทั้งระดับปริญญาโท และผลงานทางวิชาการได้แนวทางในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนวิชาวิทยาศาสตร์ ให้ผู้เรียนมีความรู้ และคุณลักษณะที่พึงประสงค์ เป็นบุคคลแห่งการเรียนรู้ สรุปได้ดังนี้
ใบความรู้ โครงงานวิทยาศาสตร์ประเภทการทดลอง
จุดประสงค์ เมื่อนักเรียนศึกษาใบความรู้แล้ว สามารถบอกความหมาย และลักษณะเฉพาะของโครงงานทดลอง
*************************
โครงงานวิทยาศาสตร์ประเภทนี้ มีการออกแบบการทดลอง เพื่อ ศึกษาผลของตัวแปรต้น ที่มีผลต่อตัวแปรตาม โดยควบคุมตัวแปรอื่นๆ ที่มีอิทธิพลต่อการทดลอง เช่น การเปลี่ยนเพศปลาหางนกยูง โดยใช้ไรแดง
โครงงานประเภทนี้นักเรียนจะได้ใช้วิธีการทางวิทยาศาสตร์ ในการค้นหาคำตอบทุกขั้นตอน ตั้งแต่ระบุปัญหา ตั้งสมมติฐาน ตรวจสอบหรือทดลองสมมติฐาน สรุปและนำไปใช้ จึงถือว่าเป็นการฝึกวิธีการหาความรู้อย่างมีหลักการและเป็นขั้นตอน ซึ่งจะปลูกฝังเจตคติ และบุคลิกภาพทางวิทยาศาสตร์ให้แก่นักเรียน แต่ก่อนที่จะทำโครงงานวิทยาศาสตร์ประเภทนี้ นักเรียนควรมีความรู้พื้นฐาน เกี่ยวกับ…ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์เพื่อให้การศึกษาค้นคว้าหาความรู้ดำเนินไปอย่างมีประสิทธิภาพ
…..คำถาม ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ที่สำคัญของโครงงานทดลองคือทักษะอะไรบ้าง
……………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………….
ใบความรู้ โครงงานวิทยาศาสตร์ประเภทการสำรวจ
จุดประสงค์ เมื่อนักเรียนศึกษาใบความรู้แล้ว สามารถบอกความหมาย และลักษณะเฉพาะของโครงงานสำรวจ
*************************
โครงงานวิทยาศาสตร์ประเภทนี้ เป็นการสำรวจ และรวบรวมข้อมูลแล้วนำมาจำแนกเป็นหมวดหมู่ นำเสนอในรูปแบบต่างๆ เพื่อให้เห็นลักษณะ หรือความสัมพันธ์ของเรื่องที่ศึกษาได้ชัดเจนขึ้น เช่น
การเลี้ยงผึ้งโพรงไทย
โครงงานประเภทนี้ นักเรียนจะได้ใช้ทักษะ การสังเกต การจำแนกประเภท การจัดกระทำและสื่อความหมายข้อมูล ซึ่งเป็นทักษะขั้นพื้นฐานที่สามารถทำให้นักเรียนประสบความสำเร็จในการศึกษาหาความรู้ด้วยตนเอง จะเห็นว่าการทำโครงงานวิทยาศาสตร์ไม่ใช่เรื่องยาก
…..คำถาม ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ที่สำคัญของโครงงานสำรวจคือทักษะอะไรบ้าง
……………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………….
ใบความรู้ โครงงานวิทยาศาสตร์ประเภทการพัฒนา/สิ่งประดิษฐ์
จุดประสงค์ เมื่อนักเรียนศึกษาใบความรู้แล้ว สามารถบอกความหมาย และลักษณะเฉพาะของโครงงาน
การพัฒนา / สิ่งประดิษฐ์ได้
*************************
โครงงานวิทยาศาสตร์ประเภทนี้ เป็นการประยุกต์ทฤษฎี หรือหลักการทางวิทยาศาสตร์มาประดิษฐ์เครื่องมือ เครื่องใช้ หรืออุปกรณ์ เพื่อประโยชน์ใช้สอยต่างๆ อาจคิดประดิษฐ์ของใหม่ๆ หรือปรับปรุงดัดแปลงของเดิมที่มีอยู่แล้วให้มีประสิทธิภาพสูงขึ้น เช่น มือกล
โครงงานประเภทนี้เป็นการหาคำตอบของปัญหาจากการสร้าง ประดิษฐ์คิดค้น หรือดัดแปลงเครื่องมือเครื่องใช้ อุปกรณ์ ตลอดจนสร้างแบบจำลองทางความคิดขึ้นเพื่ออธิบายการแก้ปัญหา ลักษณะเด่นของโครงงานวิทยาศาสตร์ประเภทนี้คือ นอกจากจะได้ชิ้นงานอันเป็นผลของการทำงาน หรือแก้ปัญหา ซึ่งสามารถเห็นประโยชน์ของการนำไปใช้ชัดเจนแล้ว ยังได้พัฒนาความคิด
สร้างสรรค์อีกด้วย
…..คำถาม ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ที่สำคัญของโครงงานประดิษฐ์คือทักษะอะไรบ้าง
……………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………….
ใบความรู้ โครงงานวิทยาศาสตร์ประเภททฤษฎี /การอธิบาย
จุดประสงค์ เมื่อนักเรียนศึกษาใบความรู้แล้ว สามารถบอกความหมาย และลักษณะเฉพาะของโครงงานทฤษฎี
/ การอธิบาย
*************************
โครงงานวิทยาศาสตร์ประเภทนี้เป็นการเสนอทฤษฎี หลักการ หรือแนวความคิดใหม่ๆ ซึ่งอาจอยู่ในรูปของสูตร สมการ หรือคำอธิบาย โดยผู้เสนอได้ตั้งกติกา หรือข้อตกลงขึ้นมาเอง แล้วเสนอทฤษฎี หลักการ แนวความคิดหรือจินตนาการของตนเองตามกติกา หรือข้อตกลงนั้น หรืออาจใช้กติกา หรือตกลงเดิมมาอธิบายสิ่งหรือปรากฎการณ์ต่างๆ ในแนวใหม่ ที่ยังไม่มีใครคิด หรือขัดแย้งกับทฤษฎีเดิม หรือเป็นการขยายทฤษฎีหรือแนวคิดเดิม ดังนั้นผู้ทำโครงงานประเภทนี้จึงต้องมีความรู้พื้นฐานในเรื่องนั้นๆ อย่างดี จึงจะสามารถศึกษาโครงงานประเภทนี้ได้อย่างมีเหตุมีผล น่าเชื่อถือ เช่น โครงงานเรื่องการอธิบายอวกาศแนวใหม่
โครงงานประเภทนี้จึงเป็นการหาคำตอบจากการศึกษาค้นคว้าเพิ่มเติมในเรื่องนั้นๆ จากเอกสารหรือตำราต่างๆ เพื่อนำผลมา สรุปวิเคราะห์ เป็นความรู้หรือคำตอบของปัญหา ฯ ”
…..คำถาม ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ที่สำคัญของโครงงานอธิบายคือทักษะอะไรบ้าง
……………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………….
ขอบคุณค่ะ ข้อมูลที่ดีค่ะ