เพิ่มข้อมูล

ตีนเป็ด สัตบรรณ

ตีนเป็ด หรือสัตตบรรณ หรือพญาสัตบรรณ

 

ตีนเป็ด เป็นไม้พื้นบ้านของไทย จัดอยู่ในวงศ์ Apocynaceae พันธุ์ไม้วงศ์นี้มีทั้ง ไม้ยืนต้น ไม้พุ่ม ไม้ล้มลุก และจำนวนมากที่เป็นเถา กระจายพันธุ์อยู่ในเขตร้อนทั่วโลก และเป็น ไม้ประดับที่นิยมปลูกกันมาก เช่น ยี่โถ รำเพย พังพวยฝรั่ง เป็นต้น ลักษณะเด่นของพันธุ์ไม้วงศ์นี้ สังเกตได้ง่ายจากน้ำยางสีขาว ใบแบบขึ้นตรงกันข้ามหรือเป็นวงรอบ กิ่งดอกตูม ซึ่งมีกลีบดอกเวียนซ้อนทับไปทางเดียวกัน ผลเป็นแบบฝักคู่เชื่อมติดกับฐาน

ในวงศ์นี้เป็นไม้หวงห้าม 4 สกุล คือ สกุลไม้ตีนเป็ดAlstonia สกุลไยลูตง Dyera สกุลโมกหลวง Holarrhenaและสกุลโมกมัน Wrightia (ธวัชชัย, 2518) ไม้ตีนเป็ดจัดเป็นไม้ หวงห้ามประเภท ก ตามพระราชกฤษฎีกากำหนดไม้หวงห้าม พ.ศ.2530 โดยจัดอยู่ในพวก Alstonia sp. (ตีนเป็ด พญาสัตบรรณ สัตตบรรณ เที๊ยะทุ้งฟ้า กระทุ้งฟ้า ตีนเป็ดพรุ) นอกจากตีนเป็ดแล้วในประเทศไทยยังมีไม้สกุลนี้อยู่อีกหลายชนิดด้วยกันคือ Alstonia angustiloba  (ตีนเป็ดเล็ก) Alstoniapneumatophora (ตีนเป็ดพรุ) Alstonia spathulata (เที๊ยะ) ซึ่งแต่ละชนิด มีลักษณะลำต้นและใบคล้ายคลึงกัน แต่ในที่นี้เราจะกล่าวถึงเฉพาะตีนเป็ด(Alstonia scholaris) เท่านั้น

ตีนเป็ด ถือว่าเป็นไม้โตเร็วชนิดหนึ่งที่ควรทำการศึกษา เนื่องจากเนื้อไม้ของตีนเป็ดสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้อย่างกว้างขวาง ประกอบกับเป็นไม้ที่ไม่ทิ้งใบทำให้พื้นที่เขียวชะอุ่ม ดินชุ่มชื้น จึงสามารถนำไปปลูกเพื่อช่วยฟื้นฟูสิ่งแวดล้อมได้ดีทั้งยังมีแนวทางที่น่าสนใจสำหรับ ผู้ที่จะปลูกเพื่อหวังผลทางเศรษฐกิจ เพราะไม้ตีนเป็ดมีผู้สนใจสอบถามกันมากในการ
ใช้เป็นวัตถุดิบในอุตสาหกรรมการทำดินสอดำในบ้านเรา

ตีนเป็ด เป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ สูง 35-40 ม.เรือนยอดของต้นเล็กรูปเจดีย์ ต้นใหญ่ เรือนยอดค่อนข้างแบน โคนต้นมักจะเป็นพูพอนลำต้นเป็นร่องตามยาว เปลือกสีเทาหรือเทาอมเหลือง หรือสีน้ำตาลถึงน้ำตาลแดงค่อนข้างหนาแต่เปราะเรียบหรือแตกเป็นร่องเปลือก ชั้นในสีน้ำตาลมีน้ำยางสีขาวไหลมาก

ลักษณะทั่วไป

                ตีนเป็ด เป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ สูง

 

 

35-40 ม.เรือนยอดของต้นเล็กรูปเจดีย์ ต้นใหญ่ เรือนยอดค่อนข้างแบน โคนต้นมักจะเป็นพูพอนลำต้นเป็นร่องตามยาว เปลือกสีเทาหรือเทาอมเหลือง หรือสีน้ำตาลถึงน้ำตาลแดงค่อนข้างหนาแต่เปราะเรียบหรือแตกเป็นร่องเปลือก ชั้นในสีน้ำตาลมีน้ำยางสีขาวไหลมากใบเดี่ยวเรียงเป็นวงรอบกิ่ง วงละ 5-8 ใบ แผ่นใบรูปรีแกมรูปขอบขนานถึงรูปหอกแกมรูปขอบขนานหรือรูปมนแกมรูปบรรทัด ปลายใบมักแหลมเป็นติ่งเล็กน้อย โคนใบสอบเข้าหากัน ขอบใบเรียบ ผิวใบเกลี้ยงทั้งสองด้าน ด้านบนมีสีเขียวเข้ม ด้านล่าง สีขาวนวล ก้านใบยาว 1.5-3 ซม.เส้นแขนงใบมากทำมุมฉากกับเส้นกลางใบและขอบใบ