คำกล่าวนำในการประชุมวิชาการครั้งที่ ๑๗
ในการประชุมวิชาการ ครั้งที่ ๑๗ ในวันพรุ่งนี้ (๒๘ กค. ๔๘) ผมจะกล่าวนำ ดังต่อไปนี้
<p> </p>“KM ในหน่วยราชการ ที่ถือว่าเป็น KM ที่ดีควรมีลักษณะดังต่อไปนี้
1. เป็น “KM ของแท้” คือ เป็น KM ที่ทำเพื่อหนุนเสริม หรือเพื่อเป็นเครื่องมือในการบรรลุเป้าหมายของหน่วยราชการ ไม่ใช่เป็น KM ที่ทำเพื่อให้ได้ชื่อว่ามีการทำ KM หรือกล่าวอีกนัยหนึ่ง อยู่ในสภาพที่ ถือ KM เป็นเครื่องมือ ไม่ใช่เป้าหมาย
2. เป็น KM ที่ฝังอยู่เป็น “เนื้อใน” (km inside) ของงาน คือใช้ KM ในการดำเนินการงานประจำจนกลืนเป็นเนื้อเดียวกัน พนักงานรู้สึกว่า KM เป็นเครื่องมือช่วยให้ปฏิบัติงานเกิดผลสำเร็จได้ง่ายหรือสะดวกขึ้น เป็นผลดีต่อทั้งงาน และต่อพนักงาน ไม่ใช่ KM ทำให้เกิดงานเพิ่มขึ้น หรือก่อความยุ่งยากมากขึ้น
3. มีคณะกรรมการ หรือคณะทำงาน KM ขององค์กร/หน่วยงาน มีแผนยุทธศาสตร์ของ KM มีการจัดสรรทรัพยากร และมีการติดตามประเมินผล KM
4. มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ความรู้ปฏิบัติในงานประจำ ทั้งที่เป็นแบบ F2F และ B2B
5. มีการบันทึก “ขุมความรู้” และจัดหมวดหมู่เป็น “แก่นความรู้” ไว้ให้พนักงานได้เข้าถึงได้โดยสะดวก และมีการนำไปใช้และ update สม่ำเสมอ
6. ช่วยดึงศักยภาพที่แฝงเร้นของพนักงานออกมา ทำให้พนักงานเกิดความตระหนักในความรู้ความสามารถที่สั่งสมมาจากการทำงาน (tacit knowledge) สามารถกำหนดตัวพนักงานที่เป็น “ผู้มีความสามารถเฉพาะด้านระดับ ๔ -๕ ดาว” นำมาใช้พัฒนางาน และต่อยอดความรู้ เกิดผลสัมฤทธิ์ของงานที่สูงขึ้น และเกิดการเรียนรู้ร่วมกันผ่านการปฏิบัติของพนักงาน เกิดการพัฒนาองค์กรเป็นองค์กรเรียนรู้ และพนักงานเป็นบุคคลเรียนรู้ รวมทั้งทำให้พนักงานเกิดความเคารพนับถือซึ่งกันและกัน
7. ช่วยให้พนักงานมองภาพการทำงานด้วยความคิดกระบวนระบบ (Systems Thinking) ตระหนักว่าหากจะให้ได้ผลสัมฤทธิ์ของงาน (ของหน่วยงาน) ในระดับสูง จะต้องมี “แก่นความรู้” (เพื่อการปฏิบัติ) หลายด้าน และในขณะหนึ่งๆ หน่วยงานมีทั้ง “แก่นความรู้” ส่วนที่มีความเข้มแข็ง และส่วนที่ยังอ่อนแอ แต่ไม่ว่าใน “แก่นความรู้” ที่อยู่ในระดับใด จะต้องมีการพัฒนาผ่านการเรียนรู้ร่วมกันโดยการพัฒนางานอยู่ตลอดเวลา
<p> </p> ในการนำเสนอของทั้ง ๖ หน่วยงาน อาจช่วยตีความเพื่อเน้นว่า การดำเนินการ KM ในหน่วยงานของท่านท่านมีองค์ประกอบของ ๗ ประเด็นที่กล่าวมาหรือไม่ อย่างไร หรือมีองค์ประกอบสำคัญ ที่ ๘, ๙ เพิ่มขึ้นอีก หรือ อ. ประพนธ์อาจมีประเด็นสำคัญของ KM ในหน่วยราชการเพิ่มจากที่ผมกล่าวไปแล้ว”
วิจารณ์ พานิช
๒๗ กค. ๔๘