บันทึกการถนอมอาหารจากปลา การทำปลาส้ม (ปลาเปรี้ยว)
ประชาชนบ้านกระซุม หมู่ที่ 3 ตำบลอรัญคามวารี อำเภอเคียนซา ส่วนใหญ่ตั้งบ้านเรือนอยู่ใกล้แม่น้ำตาปี และมีอาชีพการทำสวนยางพารา ส่วนสวนปาล์มน้ำมันมีบ้างเล็กน้อย เมื่อเสร็จหรือว่างจากการกรีดยาง ก็จะไปหาปลาในแม่น้ำตาปี เพื่อบริโภคหรือจำหน่าย จะมีปลาที่เหลือบางส่วน ก็นำมาถนอมอาหาร ทำเป็นปลาเปรี้ยวไว้บริโภคได้นานและเป็นการเปลี่ยนรสชาด อาหาร ปลาที่ใช้ทำมีปลาชะโด ปลาตะเพียนขาว ปลาตะเพียนแดง ปลาแรด ปลายี่สก ฯลฯ มีขั้นตอนการทำดังนี้
1. ส่วนผสม
ปลาสด 3 กิโลกรัม
เกลือป่น 300 กรัม
ข้าวสุก 1 กิโลกรัม
2. วิธีทำ
นำปลามาขอดเกล็ด ตัดหัว ผ่าท้องเอาไส้ออก ปั้งกลางตัวทั้งสองข้าง ถ้าตัวใหญ่ผ่าสองซีก
คลุกเคล้ากับเกลือป่นให้ทั่ว ใส่ตู้เย็นทิ้งไว้ 1 คืน
นำมาล้างน้ำให้สะอาด ตั้งไว้ให้สะเด็ดน้ำ
นำข้าวสุกคลุกกับเกลือป่นเล็กน้อย ชิมดูมีรสเค็มอ่อนๆ (หวานเกลือ)
นำมาคลุกกับตัวปลาให้ทั่วใส่ในภาชนะที่สะอาด (หรือลวกน้ำร้อนก่อนใส่ปลาก็ได้) มีฝาปิดมิดชิด จึงใส่ปลาลงไป กดอัดให้แน่น นำข้าวที่เหลือจากคลุกปลามาปิดด้านบน ปิดให้มิดตัวปลา ปิดฝาให้แน่น ตั้งไว้ประมาณ 15-20 วัน ห้ามเปิดดู ให้ดูจากภายนอกภาชนะ จะมีน้ำหมักปลาออกมาเกือบท่วมตัวปลา จึงสามารถนำไปรับปรุงอาหารรับประทานได้
3. วิธีทำประทาน
เอาข้าวสุกที่ติดตัวออกให้หมด นำไปทอดโดยใส่หอมซอย พริกขี้หนูสดซอย ทอดให้สุกทีละด้าน จึงพลิกทอดอีกด้าน (ถ้าพลิกปลาบ่อย ปลาจะไม่เป็นชิ้น) ให้ใช้ไฟปานกลาง หรือจะห่อไปตองย่างไฟก็ได้ หรือนำไปทำแบบหลนก็ได้
บันทึกโดย...
นางบุญรวย วุฒิพงษ์
นักวิชาการส่งเสริมการเกษตร 6ว
วันที่ 7 มีนาคม 2551
หวัดดีครับ
ใช้ปลาน้ำจืดชนิดใดทำก้ได้ใช่ไหมคะ คืออยู่ที่จีนน่ะค่ะ อยากกินเลยลองทำดู ปลาที่ใช้ทำเนื้อคล้ายปลาช่อนแต่ตัวใหญ่มากๆ ไม่รู้ว่าเป็นปลาอะไร ทำปลาส้มแล้วจะกินได้ไหมคะ ถามแบบไม่รู้น่ะค่ะ เคยใช้ทำซุป ผัด และทอด
การทำปลาส้มไม่มีข้อห้ามเรื่องชนิดปลาใช่ไหมคะ
]^drjv-6omikp,^][hkoohvpเสียงอิ่นอ้อยคำเว้ากะบ่หวาน ลูกอิสานกะบ่กินปลาดิบ กินแต่พ่อคิดกับลูกลาว เด้อนางเด้อ..เด้อนางเด้อ...
ปลาส้มเป็นการถนอมอาหารตามชนบทก่างอาจพูดได้ว่าเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นในอำเภอควนโดนจังหวัดสตูลก็มีการทำปลาส้มกันเป็นล่ำสันแต่วัตถุประสงค์อาจจะแตกต่างไปบ้างที่ผมทราบการทำปลาส้มที่ควนโดนเหตุเพราะการหาปลาได้จำนวนมากจึงต้องถนอมไว้ใช้กินในมื้อถัดไปการทำก็ไม่เหมือนที่ควนโดนใช้ข้าวสารเจ้าคั่วนำมาตำให้ละเอียดเรียกว่าพองหรือบางคนเรียกว่าปลาพอง นำปลามาผ่าท้องและบั้งแล้วล้างจนสะอาดนำพองที่เตรียมไว้มาคลุกเคล้านำไปเก็บไว้อย่างมิดชิ ประมาณ7-10วันก็ไปทอดและรับประทานได้ ส่วนวิธีทำที่ถูกต้องและเป็นที่นิยมผมจถามผู้รู้และจะนำเสนออีกครั้ง ครั้งนี้ผมเพียงนำเสนอเพราะเห็นวิธีที่นำเสนอไม่เหมือนกับที่บ้านผมทำ
ปลาส้มมันมีตัวควบคุมหรือตัวแปรอะไรบ้างค่ะคือว่าหนูกำลังทำโครงงานเกี่ยวกับปลาส้มอยู่และอยากรู้วิธีที่ทำแล้วได้ผลที่เหมาะสมกับโครงงานของกลุ่มหนูด้วยค่ะช่วยบอกเค็ดลับด้วยนะค่า
ธ็ฎธษฯ็ซฎธฯศฑษ็๋ฯฑธ๔ศซ๋๋็ ศธฑฯซ๋็ซฑฯธ็