"กองทุนสวัสดิการชุมชน 50% จากสัจจะออมทรัพย์" VS "กองทุนสวัสดิการจากสัจจะวันละบาท"
เมื่อต้นสัปดาห์ก่อน อ.แหววให้หนังสือ “สัจจะออมทรัพย์ : สะสมทุนทางสังคม” เขียนโดย พระสุบิน ปณีโต และหนังสือ “กองทุนชุมชน : เครือข่ายสัจจะออมทรัพย์จังหวัดสงขลา เขียนโดย อ.ภีม ภคเมธาวี จึงได้มีโอกาสศึกษารายละเอียดอย่างตื่นเต้นยินดีถึงรูปแบบการจัดกองทุนสวัสดิการชุมชนที่เป็นที่ปรารถนา... (ที่จริงช่วงที่ผ่านมาก็มี อ.บางท่านได้แนะนำรูปแบบของ ครูชบ และ พระสุบิน ว่าน่าจะสอดคล้องกับความต้องการที่จะเริ่มต้นในพื้นที่อยู่บ้างแล้ว แต่ยิ่งได้อ่านรายละเอียดโดยตรงเช่นนี้ยิ่งเข้าใจมากขึ้น และรู้สึกมั่นใจ ตรงใจ...)
ช่วยให้ได้มองเห็นภาพรูปแบบที่จะเริ่มต้นพูดคุยกับชาวบ้านในชุมชนชัดเจนขึ้น ว่าน่าจะเลือกนำเสนอรูปแบบ 3 บัญชี โดยบัญชีแรกเป็นสัจจะออมทรัพย์ และนำผลกำไรจากปีแรก มาแบ่งครึ่ง 50% ปันผลคืนสมาชิก อีก 50% จัดสรรเป็นกองทุนสวัสดิการชุมชน ในบัญชี 2 ส่วนบัญชี 3 เป็นเงินออมบุญจากสมาชิกและคนทั่วไปที่อยากทำบุญ ซึ่งจะนำมาสมทบกับกองทุนสวัสดิการในบัญชี 2 (ตอนนี้ใช้พื้นฐานทางศาสนาเริ่มต้นรณรงค์ทำบุญในบัญชี 3 แล้ว) .. เพิ่ง get ที่ อ.ช่วยให้คำแนะนำไว้หลายเดือนแล้ว..
แต่ภายหลังจากนั้น 2-3 วัน ได้มีโอกาสพบกับ ครูชบ ยอดแก้ว ตัวจริงเสียงจริง ซึ่งท่านได้แนะนำแนวคิดและวิธีการของ “สัจจะวันละ 1 บาท เพื่อทำสวัสดิการภาคประชาชน” ซึ่งเราก็เคยได้เรียนรู้มาพร้อมๆ กับรูปแบบข้างต้นผ่าน gotoknow นี้ และมีความสนใจไม่แพ้กัน แต่ที่ผ่านมาเข้าใจว่าเป็นเรื่องเดียวกัน เพราะพูดถึงการจัด “สวัสดิการชุมชน” เหมือนกัน แต่เมื่อมาฟังรายละเอียดและคำแนะนำจากครูชบ ก็ให้เข้าใจมากขึ้นว่ามีความแตกต่างกันพอสมควร
ครูชบแนะนำให้เราเริ่มต้นทำสวัสดิการชุมชน โดยให้ชาวบ้านออมเงินจากรายจ่ายวันละ 1 บาท เมื่อรวบรวมได้ 180 วัน ก็เริ่มจัดสวัสดิการให้ตามเงื่อนไข ครูชบบอกว่าการจัดสวัสดิการรูปแบบนี้จะมีแต่ความสุข เพราะเป็นการให้ เป็นบุญ เป็นการช่วยเหลือกันในกลุ่ม ไม่มีดอกเบี้ย ไม่ต้องเครียดเหมือนการทำสวัสดิการจากสัจจะออมทรัพย์ !!
เอาอย่างไรกันดีล่ะเนี่ยเรา ?!
ขอรบกวนผู้มีประสบการณ์ช่วยแนะนำเพิ่มเติมถึงความแตกต่างของการจัดกองทุนสวัสดิการชุมชนทั้ง 2 รูปแบบนี้ด้วยค่ะ ขอบคุณค่ะ
ความเห็น (10)
ปัทมาวดี โพชนุกูล ซูซูกิ
"คุณ pilgrim" ไม่ต้องเอาอย่างไรหรอกค่ะ
ทำความเข้าใจ แล้วลองเสนอความคิดกับชาวบ้าน ให้ "ช่วยกันคิด" ว่าจะเอาอย่างไรน่าจะดีกว่า
สิ่งที่ชาวบ้าน "เอา" (เริ่มต้นคงทดลองก่อน) อาจเป็นรูปแบบผสม หรือ อาจเป็นรูปแบบ (จินตนาการ) ใหม่ๆไปเลยก็ได้นะคะ
ขอบคุณค่ะ อ.ปัท
อ.หมายความว่า รูปแบบต่างๆ เหล่านี้เป็นเพียงตัวอย่างประสบการณ์ของชุมชนอื่นๆ ที่เราอาจยกตัวอย่างให้ชาวบ้านเห็นภาพทางออกจากปัญหาใช่ไหมคะ
แล้วที่เหลือก็ค่อยๆ "ช่วยกันคิด" และลงมือ "ทดลองทำ" ใช่ไหมคะ ?
นกน้อยทำรังแต่พอตัว
ได้อ่าน สิ่งที่แต่ละคนได้แลกเปลี่ยน แต่ละคนที่ได้เอ๋ยชื่อมา ก็พอรู้จักบ้าง ส่วนคนที่เคยทำงาน นกคิดว่าควรจะช่วยกันคิดจากการเริ่มต้นจากขบวนการชาวบ้านที่มีความคิด และอุดมการณ์เดียวกัน ไม่ต้องนำวิธีการจากกลุ่มอื่นมาทำเลย เพียงนำส่วนที่กลุ่มอาจจะนำมาดัดแปลงและสามารถนำมาประยุกต์ใช้กับกล่มเราได้เป็นบางเรื่อง สร้างกฏระเบียบร่วมกันปฏิบัติร่วมกันจากการพึ่งตนเอง ให้ได้มากที่สุด เพราะบางสิ่งต้องเกิดจากความคิดร่วมกัน ถึงจะปฏิบัติไปได้ บางครั้งจะเจอปัญหาแต่ต้องรีบแก้ไข ให้จบอย่าปล่อยปัญหาค้างไว้ ทำแล้วจะเกิดการเรียนรู้เอง สนุกเพราะเป็นเรื่องที่ต้องเข้ามาเรียนรู้ร่วมกัน (การเรียนรู้ตลอดของการทำงานกลุ่ม)
ถ้าเริ่มงานใหม่ควรทำตามข้อเสนอของครูชบ แต่ตอนนี้ทุกหมู่บ้านล้วนมีกองทุนหมู่บ้านที่เป็นกองทุนสวัสดิการของรัฐให้คนในชุมชนได้กู้ยืมแล้ว ปัญหาคือกองทุนนี้ส่วนใหญ่จะมีปัญหาเรื่องสำนึกร่วมและการบริหารจัดการ ทำให้เป็นแหล่งผลประโยชน์หรือเครื่องมือสร้างความเห็นแก่ตัวมากกว่าสร้างความเอื้ออาทรในชุมชน นักพัฒนาจะเข้ามาช่วยเปลี่ยนแปลงให้ดีขึ้นได้หรือไม่? ถ้าประเมินว่าพอทำได้ ก็ใช้วิธีบัญชี1 บัญชี2ตามแนวทางของสัจจะสะสมทรัพย์ แล้วใช้บัญชี3ของครูชบเพิ่มเข้ามาตามที่คิดไว้นะดีแล้วครับ
วิธีการทางศาสนาจะมีพลังลึกซึ้งที่สุดเพราะเชื่อมโยงความสัมพันธ์ของผู้คนเข้าด้วยกัน ไม่จำกัดเชื้อชาติ ช่วงวัย โลกก่อนและโลกหน้า คือทุกคนเป็นเพื่อนทุกข์เกิดแก่เจ็บตายด้วยกันทั้งหมดทั้งสิ้น พลังบุญจะช่วยเปลี่ยนให้คนในชุมชนดีขึ้น เป็นพลังที่มองไม่เห็นเหมือนกับสนามแม่เหล็กไฟฟ้าที่เป็นตัวนำข้อมูลเข้ามือถือ เกิดเป็นเสียงให้ได้ยิน ถ้าคนในชุมชนเชื่อเรื่องบุญ ช่วยกันทำบุญเพื่อลดความเห็นแก่ตัว ชุมชนก็จะดีขึ้น ปัญหาที่ยากก็จะแก้ไขได้
ปัทมาวดี ซูซูกิ
ต่อจากที่เขียนมานะคะ
เคยได้ฟังมาว่า บาทหลวงชาวคริสต์เป็นผู้ริเริ่มแนวคิดเรื่อง "วัฒนธรรมชุมชน" การเปลี่ยนแปลงใดๆ ต้องเริ่มจากความเข้าใจก่อนว่า "พระเจ้า" ของชาวบ้านคืออะไร พระเจ้า น่าจะหมายถึงความศรัทธาใช่ไหมคะ
ตอนทำเรื่องระบบแลกเปลี่ยน ชาวบ้านเชื่อว่า ใจแลกใจ การให้ เป็นเรื่องสำคัญกว่า จึงเปลี่ยนจากการคิดเรื่องเงินตราชุมชน กลับมาคิดเรื่อง การให้ของ การลงแขก
ชาวบ้านในพื้นที่เข้าใจการ "ออม" ไหมคะ บางทีสิ่งที่เราคิดว่าเป็นเรื่องปกติทั่วไป อาจเป็นเรื่องที่ชาวบ้านไม่เคยมีภาพเกี่ยวกับเรื่องนี้มาก่อนเลย เรื่องที่คิดว่าง่าย ก็กลายเป็นยาก
เมื่อสิบปีก่อนตอนพี่อยู่เวียงจันทน์ ชาวบ้านที่ลาว ไม่รู้จัก "ถังขยะ" มาก่อนเลยในชีวิต ส่วนใหญ่ก็ใช้วัสดุธรรมชาติและทิ้งสิ่งไม่ใช้คืนธรรมชาติ เมื่อ JICA มาสร้างถังขยะวางไว้ให้ที่สถานีรถขนส่ง ผู้คนก็ไม่รู้ว่ามันคืออะไร ขยะก็เลยเกลื่อนอยู่รอบๆถังขยะนั่นเองค่ะ เรื่องนี้ โทษชาวบ้านไม่ได้แน่ๆ
ขอบคุณ อ.ทุกท่านนะคะ ที่ช่วยแนะนำ
และต้องขอโทษ อ.ด้วยค่ะ ที่ถามแล้วถามอีกมาหลายเดือน แต่ไม่ได้เริ่มซักที
ก็อย่างที่เห็นล่ะค่ะ ไม่ค่อยมั่นใจซักเท่าไร ไม่เฉพาะเมื่อมีกระแสองค์กรการเงิน กองทุนต่างๆ ของรัฐ เข้ามาในหมู่บ้านมากมายเท่านั้น แต่ที่นี่เองก็เริ่มๆ แนวคิดเหล่านี้ก่อนจะมีกองทุนของรัฐเสียอีก แต่ก็มีปัญหาพอสมควรอย่างที่ได้แบ่งปันไว้แล้ว
ก้าวใหม่นี้ .. เลยพยายามเรียนรู้ทั้งจากประสบการณ์ตรงนี้และที่อื่นๆ เพื่อจะได้เดินไปได้อย่างมั่นคง (กว่าเดิม) โดยเฉพาะแนวคิด "วัฒนธรรมชุมชน" ที่ อ.ปัทแบ่งปันนี้ ก็เป็นสิ่งที่กำลังพยายามเรียนรู้ เพื่อมาผนวกกับการเริ่มต้นใหม่ที่นี่ เพราะเชื่อมั่นว่านอกจากรากฐานด้าน "ศาสนา" แล้ว รากฐานด้าน "วัฒนธรรม" ก็เป็นสิ่งสำคัญยิ่ง ที่จะทำให้งานสวัสดิการชุมชนที่จะเริ่มก้าวใหม่นี้ มีความมั่นคง ท่ามกลางกระแสทุนนิยมบริโภคนิยมเช่นนี้
ไม่เช่นนั้นก็จะเป็นสิ่งแปลกปลอมสำหรับชีวิตของชาวบ้าน เช่นเดียวกับ "ถังขยะ" ที่ประเทศลาวใช่ไหมคะ ?!
พระสุบิน ปณีโต ใช้คำว่า การ"สะสม"ทรัพย์ แทน การ"ออม"ทรัพย์ ท่านบอกว่าคำว่า "สะสม"มาจากฐานคิดทางศาสนา(และวัฒนธรรม) และใช้แนวคิดเรื่อง "บุญ".... ชาวบ้านเห็นภาพชัดกว่า... นี่เป็นตัวอย่างของการปรับใช้เครื่องมือค่ะ
การเริ่มต้นไม่มีช้าไม่มีเร็ว มีแต่ "กาละ"และ "เทศะ" คิดว่าเริ่มเมื่อพร้อมดีที่สุดค่ะ .. เราพร้อม+ชาวบ้านพร้อมที่จะเริ่ม..
แนะนำง่ายกว่าปฎิบัติจริงค่ะ
สวัสดีค่ะหนู Pilgrim
มาให้กำลังใจอีกครั้งค่ะ
หนู Pilgrim ลองเริ่มจากการเปิดวงคุยนะคะ ชวนชุมชนคุยด้วยเรื่องสบาย ๆ ใกล้ตัว...เล่าสิ่งที่เราได้รับรู้จากการอ่านหรือศึกษาดูงานของชุมชนอื่น ๆ ...ลองตั้งคำถามว่า แล้วพวกเรา...ชุมชนของเราจะทำกันบ้างไหม เพื่อที่เราจะได้มีกองทุนชุมชนที่เป็น "ศูนย์รวมใจ" ที่พวกเราจะ "ร่วมด้วยช่วยกัน" ทำในสิ่งดี ๆ ให้กันและกัน
เราต้องเริ่มจากสิ่งง่าย ๆ ที่เราพอทำได้ไปก่อนนะคะ พอทำสำเร็จแล้วจะมีกำลังใจค่ะ ทำต่อไปทีละน้อย ๆ ...พอวิทยายุทธทั้งเราและชุมชนมากขึ้น ...ชั่วโมงบินสูงขึ้น ...เก่งขึ้น แล้วจึงค่อยขยับไปทำเรื่องที่ยากขึ้น ๆ เรื่อย ๆ ค่ะ
ช่วงปีนี้พี่มีเวทีขับเคลื่อนเรื่องยุทธศาสตร์สังคมและการจัดสวัสดิการชุมชนที่ลำปางเป็นระยะ ๆ ค่ะ ช่วง 14-15 มีนาคมนี้ก็ต้องไปลงพื้นที่ที่อบต.พิชัยและห้างฉัตรค่ะ ถ้าหนูมีเวลาอยากชวนมาเรียนรู้ดูงานที่ลำปางด้วยกันนะคะ
สู้ ๆ ค่ะ
ขอบคุณ อ.ตุ้มมากๆ นะคะสำหรับกำลังใจ และโดยเฉพาะคำแนะนำที่มีคุณค่าสำหรับ "การเริ่มต้นเก็บชั่วโมงบิน"
แล้วจะโทรหา อ.เรื่องวันที่ 14-15 นี้นะคะ
ขอบคุณอีกครั้งค่ะ
จาก มีค.51 ถึงตอนนี้ สค.53 ได้ค่อยๆ เริ่มบางสิ่งบางอย่างที่เป็น "แบบของเรา" เองไปบ้างแล้ว แบบค่อยเป็นค่อยไป พร้อมกับกลับมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับคนอื่นๆ เพื่อก้าวเดินต่อไป :D