กิจกรรมบำบัดในห้องเรียน
หลังจากที่ผมเคยบันทึก SI ระบาด....บทบาทนักกิจกรรมบำบัดเริ่มเปลี่ยนแปลงอีกเล็กน้อย แต่ยังไม่มีปรากฎการณ์ใดๆ ที่ปรับเปลี่ยนรูปแบบการศึกษาของเด็กพิเศษ ที่ "สามารถวัดการเปลี่ยนแปลงความสามารถทางการเรียนและจิตสังคมอย่างเป็นนามธรรมและมีหลักการ"
ผมพยายามพูดคุยกับอาจารย์กิจกรรมบำบัดมหิดล ที่ฝึกฝนตนเองจนเชี่ยวชาญในเด็กพิเศษ แต่อาจารย์ทั้งหลายก็ยังตอบผมไม่ชัดเจนถึงการนำแนวคิดกิจกรรมบำบัดมาใช้ให้มีประสิทธิภาพได้อย่างไร ส่วนใหญ่ประเมินองค์ประกอบของพัฒนาการด้านต่างๆ เช่น การเคลื่อนไหว การใช้มือ การรับรู้ การเรียนรู้ ความสนใจ พฤติกรรม หากพบปัญหาก็ออกแบบสื่อการรักษาที่เน้นแก้ไขปัญหา โดยบอกไม่ได้ว่า เมื่อไรปัญหาเหล่านั้นจะแก้ไขได้หรือเด็กสามารถดำเนินชีวิตได้ด้วยเป้าหมายอย่างไรทางกิจกรรมบำบัด
ทุกอย่างเป็นความรู้สึกในแต่ละวันว่าเด็กทำกิจกรรมบำบัดแล้วดีขึ้น เช่น สนใจฟังคำสั่งมากขึ้น พ่อแม่ก็พามาที่คลินิกทุกๆอาทิตย์ ทำกิจกรรมบำบัดแยกองค์ประกอบจน "ไม่เน้นการฝึกทักษะชีวิตที่เด็กสนใจหรือให้ความสำคัญ" เราจะรู้หรือไม่ว่า เด็กสนใจฟังคำสั่งแล้วจะช่วยให้เขาฟังคำสั่งเพื่อดำเนินชีวิตด้านใดอย่างไรกัน แล้วเป้าประสงค์ของการฝึกจนสิ้นสุดโปรแกรมทางคลินิกคืออะไร จริงอยู่ที่เด็กมีพัฒนาการการทำกิจกรรมการดำเนินชีวิตตลอดช่วงวัย แต่เราต้อง "พัฒนาที่ตัวเด็กให้รู้จักดำเนินชีวิตได้ด้วยตนเองให้มากที่สุด" นักกิจกรรมบำบัดหรือผู้ปกครองไม่ได้อยู่กับเขาตลอดเวลาของการดำเนินชีวิต
ผมบอกตรงๆ ว่าได้เรียนแนวคิดและรูปแบบทางกิจกรรมบำบัดในโรงเรียน ตอนเรียนเฉพาะทางที่ออสเตรเลีย แต่ไม่ได้สนใจที่จะศึกษาวิจัยเชิงลึกในเรื่องดังกล่าว
แต่แล้ว ผมลืมนึกไปว่า ระบบการทำงานแบบสหวิชาชีพ ในไทย ยังมีข้อจำกัดในหลายปัจจัย เช่น แต่ละวิชาชีพไม่เปิดใจให้กว้างสุดๆ ทำให้เกิดอุปสรรคของการแลกเปลี่ยนเรียนรู้และไม่สามารถดึงศักยภาพของแต่ละวิชาชีพมาช่วยเด็กพิเศษแต่ละรายได้อย่างเหมาะสม
หากนักกิจกรรมบำบัดในโรงเรียนและครูการศึกษาพิเศษร่วมมือกันสร้างแนวคิดและระบบการจัดการที่ดี...เด็กพิเศษหลายๆคนคงมีโอกาสพัฒนาศักยภาพของเขาได้อย่างรวดเร็วกว่าที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน
แนะนำให้คลิกอ่านระบบของออสเตรเลียที่ http://www.learninglinks.org.au
และผมขอสรุปบทบาทนักกิจกรรมบำบัดในโรงเรียน แบบคัดลอกมาจากต้นฉบับภาษาอังกฤษ เหตุที่ไม่อยากให้แปลเพราะศัพท์เทคนิคบางคำอาจสื่อเป็นภาษาไทยได้ไม่ชัดเจน ผมจึงขอ acknowledge OTNOW (May/June 2002) โดย CAOT PUBLICATIONS ACE
How occupational therapy makes a difference in the school system: A summary of the literature
- Occupational therapists (OT) are trained to assess and treat occupational performance concerned with a person's ability to perform self-care, productive and leisure activities.
- In the school system OT plays a role of improving the student's performance of tasks and activities important for successful school functioning, and ensuring the student's skills and abilities that have been reaching to the his/her expectations in the school settings
- Direct intervention or collaborative intervention with special educators and parents includes motor coordination, visual-motor coordination, visual perceptual skills supporting school performance, new effective teaching and/or parenting strategies, in-hand manipulation and handwriting legibility.
นั่นคือหากมีปัญหาที่แยกองค์ประกอบมากกว่านี้ ต้องส่งต่อไปที่นักกิจกรรมบำบัดในระบบคลินิก และระบบที่ผมจะนำไปบรรยาย ณ รร. รุ่งอรุณ วันที่ 28 ก.พ. นี้ คือ "เทคนิคการประเมินและปรับสภาพแวดล้อมในห้องเรียนด้วยโมเดลนิเวศวิทยา" หากมีสิ่งที่น่าสนใจ...ผมคงนำมาถ่ายทอดในบันทึกครั้งต่อไปครับ
ความเห็น (10)
สวัสดีค่ะ อาจารย์
- อยากจะค้านอาจารย์เรื่องนี้ค่ะ
- แต่ละวิชาชีพไม่เปิดใจให้กว้างสุดๆ ทำให้เกิดอุปสรรคของการแลกเปลี่ยนเรียนรู้และไม่สามารถดึงศักยภาพของแต่ละวิชาชีพมาช่วยเด็กพิเศษแต่ละรายได้อย่างเหมาะสม
- ไม่ใช่ไม่เปิดกว้าง
- แต่ส่วนใหญ่สหวิชาชีพถูกฝึกมาให้เชื่อว่าเมื่อวัดความสำเร็จของตนเองที่ตนเอง
- ทำได้ ทำถูกต้องในระดับของหลักวิชาการ
- แล้ว ผู้ได้รับการบำบัดจะได้ดีด้วย
- ไม่ได้ถูกสอนให้วัดความสำเร็จในระดับของชีวิต
- การวัดถึงระดับชีวิต จะเป็นอย่างที่อาจารย์ว่า คือ ความสามารถในการยังชีพได้ของเด็กด้วยตัวเอง
- การณ์ที่ปรากฎจึงหาใช่เพราะ "ไม่เปิดใจให้กว้างสุดๆไม่" หากแต่ไม่ได้รับการฝึกฝนให้ตระหนักคิดอีกมุมต่างหาก
ขอบคุณครับคุณหมอเจ๊
ผมอาจพบปะบางท่านที่ไม่เปิดใจ เลยต้องขออภัยที่เขียนแรงไปครับ ยินดีรับคำค้านและเห็นด้วยกับคุณหมอเจ๊ในประเด็นของ "การไม่ได้รับการฝึกฝนให้มีทักษะการวัดถึงระดับชีวิต" เห็นได้จากวิชาชีพกิจกรรมบำบัด เราไม่ได้รับการฝึกฝนอย่างสมบูรณ์ตามแก่นแท้ของหลักสูตรครับ ขณะนี้สถาบันการผลิตพยายามปรับปรุงอยู่ครับ
สวัสดีค่ะดร.ป๊อป การที่อาจารย์มีมุมมองที่ขยายพรมแดน มองอย่างแตกต่างจากแนวที่ทุกคนในกระแสหลักทำต่อๆกันมา เป็นสิ่งที่มีคุณค่าอย่างยิ่ง เพราะเป็นการเปิดโลกทัศน์ให้มองเห็นความจำเป็นและความสำคัญของการเปลี่ยนแปลง เพื่อให้คนไข้และครอบครัวของเขาได้รับประโยชน์สูงสุด
การคิดถึงวิชาการในสาขาใดก็ตามในแนวทางของระบบนิเวศวิทยาจะทำให้มองเห็นความสัมพันธ์ของทุกสิ่งในสังคม และเหตุปัจจัยที่จะทำให้งานบรรลุผลสำเร็จได้อย่างแท้จริงและยั่งยืน จะรออ่านที่อาจารย์เล่าการไปบรรยายค่ะ
ขอให้อาจารย์มีกำลังใจที่เข้มแข็งต่อไปนะคะ
ขอบคุณมากครับ อ. ยุวนุช สำหรับกำลังใจและความคิดเห็นที่มีคุณค่ายิ่ง
- มีคำกล่าวว่า ถ้าเกษตรกรไม่มีการไถหว่านเพาะเมล็ดพันธุ์ดีๆและทะนุบำรุงให้งอกงามเป็นต้นกล้าที่ดีและแข็งแรง ก็จะไม่ได้พืชยืนต้นที่ดี
- คนเป็นอาจารย์ก็เปรียบเสมือนเกษตรกรที่กล่าวถึงนี้แหละค่ะ
- ช่วยกันนะค่ะ
- เพื่อให้โลกนี้ยังงดงามสำหรับคนที่ด้อยโอกาส
- ให้กำลังใจค่ะ
- สู้ๆๆค่ะ
- อย่าเก็บลูกท้อไว้กับตัวค่ะ กินมันซะหรือไม่ก็ทิ้งไปให้มันไปเน่าที่อื่นเถอะค่ะ ตัวเราจะได้สบาย
เห็นด้วยกับหมอเจ๊ครับ เพราะการที่อาจารย์ป็อบแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับคนแค่คนเดียวไม่ได้หมายความถึงการปิดกั้นของวิชาชีพนั้นนะครับ
และการที่คนๆนั้นพูดออกไปก็อาจจะมีเหตุผลส่วนตัวที่อาจารย์เองอาจจะไม่เข้าใจในมุมองของเค้าและคิดว่าเค้าปิดกั้น
ส่วนคำที่ว่า"ทุกอย่างเป็นความรู้สึกในแต่ละวันว่าเด็กทำกิจกรรมบำบัดแล้วดีขึ้น" ถ้าผมเองเป็นผู้ร่วมงานของอาจารย์ป็อบผมคงรูสึกแย่มากๆ ซึ่งปัจจุบันผมเป็นผอโรงพยาบาลแห่งหนึ่งมีลูกน้องมากและการที่จะให้งานดำเนินไปได้ดีนั้นคือการที่ให้เกียรติซึ่งกันและกันทุกวันนี้ก็มีแต่ลูกน้องที่รักผมอย่าถือว่าสอนเลยนะครับแค่ยกตัวอย่าง
และมุมมองที่อาจารย์พูดถืงเป็นเรื่องดีมากแต่มันดูเป็นidealมาก คนๆคนนึงจะประสบความสำเร็จในการดำเนินชีวิตนั้นมันมีองค์ประกอบหลายอย่าง สิ่งที่สหวิชาชีพที่ทำในโรงพยาบาล หรือในคลินิกก็เป็นหนทางในการรักษาประเภทหนึ่งเท่านั้นที่เน้นการรักษาเป็นหลัก
คงเป็นไปไม่ได้ผู้ปฎิบัติการทางคลินิกจะสามารถทำได้ทุกบทบาท
ดังนั้นถึงได้มี หมอผ่าตัด หมอFamily Medicine หมอจิตวิทยา คนๆเดียวไม่สามารถทำได้สำเร็จหรอกนะครับ
ดังนั้นวิชาชีพอาจารย์อาจจะต้องผลิตกิจกรรมบำบัดในบทบาทอื่นที่จะช่วยนักกิจกรรมบำบัดในคลินิกเพื่อต่อยอดครับ
- แวะเข้ามาอ่านค่ะ
- เป็นครูในวงการการศึกษาพิเศษ ประเภท บกพร่องทางการได้ยิน
ผมขอบคุณคุณหมอเจ๊และคุณหมอยศ สำหรับกำลังใจและการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ในการทำงานแบบสหวิชาชีพครับ ผมจะพยายามเรียนรู้องค์ประกอบต่างๆ ในการบริหารจัดการและพัฒนาหน่วยงานต่อไปครับ
ขอบคุณคุณณัฐยาที่แวะเข้ามาอ่านและทักทายครับ
ธีรวรรณ ราชดี(ก้อย)
ชอบอ่านและติดตามประเด็นต่าง ๆ ที่อาจารย์ป๊อบได้ตั้งกระทู้ขึ้นมา ได้แนวความคิดใหม่ ๆเกี่ยวกับงานกิจกรรมบำบัดเพิ่มมากขึ้น
ขอบคุณมากครับคุณก้อย