สวัสดิการสามวง

ในความเห็นส่วนตัว   ขบวนการจัดสวัสดิการชุมชนนั้น  หากเอา คน/กลุ่ม/หน่วยงาน เป็นแกนในการมอง   เราน่าจะจัดขบวนได้เป็นสามวง

วงในสุด คือ ชาวบ้าน องค์กรชาวบ้าน  สถาบันของชุมชน  ในวงนี้ มีทั้งกลุ่มต่างๆ กองทุนต่างๆที่ชาวบ้านตั้งขึ้น กิจกรรมต่างๆในหมู่บ้าน  ระบบความสัมพันธ์  ศาสนา  ระบบคุณค่า  ฯลฯ

วงกลาง คือ หน่วยงานภาครัฐที่ทำหน้าที่ดูแลกองทุนต่างๆ  หรือเกี่ยวข้องกับการเงิน  เช่น กองทุนหมู่บ้าน พช ธกส...  วงนี้เป็นเรื่องของ "เงิน" ซึ่งเป็นเพียง "สื่อ" หรือ "เครื่องมือ"  ให้ชาวบ้านเข้าถึงสวัสดิการที่รัฐจัด (วงนอก) หรือเป็นน้ำมันหล่อลื่นให้ชาวบ้านจัดสวัสดิการกันเองได้  (วงใน)  ยังไม่ใช่ตัวสวัสดิการจริงๆ   เพราะเก็บเงินไว้เฉยๆ ก็ยังไม่เป็นสวัสดิการ

วงนอก  คือ หน่วยงานภาครัฐที่ทำหน้าที่จัดสวัสดิการจริงๆ  ได้แก่ การศึกษา สาธารณสุข  มหาดไทย ยุติธรรม   หรือทำหน้าที่เพิ่มศักยภาพด้านการผลิตให้ชาวบ้าน เช่น  เกษตร  พช. อุตสาหกรรม

ตอนนี้  วงกลางได้รับความสำคัญมาก(มากๆ) และมองเชื่อมโยงกลับไปที่วงใน  โดยภาคีต่างๆสนใจอยู่เฉพาะที่ตัวกองทุน มากกว่าส่วนประกอบอื่นๆของชุมชนที่มีส่วนสร้างเสริมการเป็นสวัสดิการชุมชน   นอกจากนี้ ยังไม่มีการเชื่อมมาสู่วงนอก   (เว้นแต่ว่า คนวงนอกเข้าไปอยู่ในคณะทำงานขับเคลื่อนยุทธศาสตร์สังคมแล้วเข้ามาเชื่อมกับวงกลาง)

ซึ่งคงเป็นเพราะเพิ่งเริ่มขบวน  และตั้งใจจะใช้กองทุนเป็นจุดเริ่ม  เพียงแต่ว่า  หากวางยุทธศาสตร์ไว้โดยไม่เห็นภาพของ "ระบบสวัสดิการทั้งหมด"  ก่อน  เมื่อทำไปนานๆก็อาจจะทำให้ลืมส่วนอื่นแล้วจะผิดทิศได้ 

(เหมือนที่มองการพัฒนาเกษตรโดยให้ความสำคัญกับกระทรวงเกษตร โดยมักลืมบทบาทกระทรวงพาณิชย์  ตัวจริงที่กำกับดูด้านตลาด.. ที่ควรทำงานหนักกว่านี้ในหลายๆด้าน โดยเฉพาะการให้ข้อมูลการตลาดแก่เกษตรกร  การกำกับดูแลบทบาทของพ่อค้าหรือบริษัทการค้าที่อาจเอารัดเอาเปรียบ)

ออกตัวว่าเป็นความเห็นของคนนอกเท่านั้น  แต่เป็นคนนอกที่เห็นว่าเรื่องสวัสดิการชุมชนเป็นเรื่องสำคัญที่ต้องให้กำลังใจคนทำงานทุกส่วน

 

[ปัทมาวดี โพชนุกูล ซูซูกิ]

หน่วยงานในวงกลาง  ควรเล่นบท "ส่งเสริมศักยภาพของชุมชนในการจัดกองทุนและสวัสดิการ"  ไม่ควรเล่นบทเป็น "ผู้จัดการกองทุน"  แม้กองทุนนั้น "อยู่ในกำกับดูแล"ของท่าน

ถ้าคิดได้อย่างนี้   ต่อให้ต่างกองทุนต่างเป้าหมาย แต่ทุกหน่วยงานทำหน้าที่เหมือนกันคือส่งเสริมศักยภาพในการบริหารจัดการของชาวบ้าน  และเป็นพี่เลี้ยงที่ปรึกษาสำหรับกองทุนที่ตนกำกับดูแลอยู่ ไม่ใช่เป็นเจ้าของ  ก็น่าจะทำให้การบูรณาการกองทุนง่ายขึ้น

ถึงที่สุด ทุกหน่วยงานทั้งวงกลาง วงนอก ต้องทำหน้าที่หลักเพื่อหนุนเสริมศักยภาพของวงใน ในสาขาหรือมิติที่ตนเชี่ยวชาญกว่าคนอื่น ...

คำถามคือ  ตอนนี้หน่วยงานต่างๆคิดว่าตัวเองทำหน้าที่อะไรอยู่